De Nederlandse Bank
ECB-aankoop obligaties zonder inflatiegevaar
Nieuwsbericht
Datum 28 mei 2010
De Europese Centrale Bank (ECB) koopt Europese staatsobligaties op
nadat de markten dreigden stil te vallen vanwege de escalatie van de
problematiek rond Griekenland. Het geld dat de ECB daaraan uitgeeft,
haalt zij onmiddellijk weer terug uit de markt. Van het zonder meer
laten draaien van de geldpers is dus geen sprake. Evenmin van
inflatiegevaar.
Begin mei dreigde de markt in staatspapier droog te vallen door
aanhoudende zorgen over de financiële situatie van Griekenland. Om de
markten weer beter te laten functioneren, besloot de ECB tot het
opkopen van onder meer bepaalde staatsobligaties in euro's. Ingrijpen
was noodzakelijk omdat de ECB voor een goede implementatie van het
monetaire beleid afhankelijk is van goed functionerende financiële
markten. Normaal gesproken is de ECB alleen op de geldmarkt actief om
de rente te sturen naar het gewenste niveau om de inflatie laag te
houden. Zij doet dit vanuit het idee dat de rente op de geldmarkt weer
doorwerkt naar andere rentes in de economie, zoals de krediet- en
spaarrentes. Echter, als markten niet meer goed functioneren, vindt een
dergelijke doorwerking niet plaats. Dat brengt de effectiviteit van het
monetaire beleid in gevaar. Half mei is daarom begonnen met de aankoop
van staatsobligaties: niet alleen door de ECB, maar ook door de andere
centrale banken van het Eurosysteem, zoals DNB en de Bundesbank.
Veilingen
Om staatsobligaties te kunnen kopen, creëert de ECB in eerste instantie
extra geld. Dat betekent echter niet dat de bankbiljettenpersen van
Europa een extra zwengel krijgen. De ECB betaalt niet in cash, maar
giraal. De sommen geld die de ECB betaalt voor deze obligaties moeten
echter niet blijven hangen bij de banken: het doel van dit programma is
namelijk niet hen van meer liquiditeiten te voorzien. Vandaar dat de
ECB het geld dat ze uitgeeft aan obligaties, vervolgens direct weer
terughaalt en vastzet op rekeningen bij de ECB.
Daarvoor houdt de ECB wekelijks veilingen van vaste termijndeposito's
voor één week. Voor zo'n veiling kunnen alle geïnteresseerde banken
inschrijven en daarbij aangeven voor welk bedrag en tegen welke rente
ze willen meedoen. De ECB honoreert de biedingen al naar gelang de
gevraagde rente: de laagste krijgt als eerste enzovoorts. De ECB gaat
net zolang door met het honoreren van de aanvragen totdat het
eindbedrag exact gelijk is aan de som geld die voor de aangekochte
obligaties is betaald. Dus is op enig moment voor 20 miljard euro aan
staatspapieren gekocht, dan volgt een veiling van 20 miljard.
Geen inflatiespook
Er is al met al dus geen sprake van 'kwantitatieve verruiming', zoals
in sommige landen waar eerder centrale banken ook obligaties zijn gaan
aankopen, zoals de VS en het VK. Louter en alleen door deze
ECB-maatregel zal het inflatiespook dan ook niet opdoemen aan de
horizon.
Overigens zet de ECB wel andere tijdelijke maatregelen in om banken van
extra liquiditeit te voorzien. Zo kunnen banken tijdelijk onbeperkt
geld lenen bij de centrale bank, mits zij voldoende onderpand
inbrengen. Ook deze maatregelen zijn in lijn met de ECB-doelstelling
van prijsstabiliteit: ze leiden dus niet tot hoge inflatie.
Eurokoers
Tot de aankoop van staatsobligaties is besloten om de markten op gang
te krijgen. Het op peil houden van de koers van de euro is hierbij niet
de insteek. Natuurlijk houdt de ECB ook de externe stabiliteit, de
wisselkoers scherp in het oog. Maar de ECB richt zich met haar
monetaire beleid primair op interne stabiliteit, prijsstabiliteit.
Prijsstabiliteit, een belangrijke eigenschap van de euro, is van groot
belang voor consumenten en binnenlandse en internationale
investeerders.
---