Academisch ziekenhuis Maastricht
azM heeft primeur met levensreddende techniek
Publicatiedatum: 28-05-2010
Bron: stafdienst Communicatie
Auteur: stafdienst Communicatie
Datum: 28-05-2010
Het leven van een reeds opgegeven Mexicaanse-grieppatiënt die niet meer
op normale manier beademd kon worden, is in het azM gered dankzij een
techniek van beademing die niet eerder in Europa is toegepast.
De patiënt, die onlangs uit het ziekenhuis ontslagen is, kreeg drie
weken lang zuurstof toegediend rechtstreeks in het bloed, waardoor de
longen in rust konden genezen van een zware ontsteking. Deze techniek,
extracorporale membraanoxygenatie oftewel ECMO via een enkele katheter
in een halsader, is in het azM inmiddels een tweede keer met succes
toegepast.
Een van de kenmerken van het Mexicaanse-griepvirus is dat het ernstige
longbeschadiging kan veroorzaken die leidt tot het zogenoemde ARDS
(Acuut Respiratoir Distress Syndroom), een levensbedreigende situatie.
Dat was bij een van de met ECMO behandelde patiënten, een 54-jarige man
uit Stramproy, het geval. Alle bekende beademingstrucs om het lichaam
te voorzien van zuurstof, voldeden niet meer. Vervolgens is de
beslissing genomen om de patiënt bij wijze van laatste redmiddel
rechtstreeks in het bloed zuurstof toe te dienen. Het bloed wordt dan
uit het lichaam gedraineerd via een lange katheter en gaat vervolgens
door de oxygenator of kunstlong. Daar wordt koolstofdioxide uit het
bloed geblazen en zuurstof erin. Nadat het de kunstlong is gepasseerd,
gaat het bloed weer terug naar de patiënt.
"Het lijkt wat op een hartlongmachine die hartchirurgen gebruiken als
ze voor een bypass of een andere openhartoperatie het hart moeten
stilleggen", zegt Jos Maessen, Hoofd van de afdeling Cardiothoracale
Chirurgie. "Waar bij een hartoperatie het bloed slechts een uur lang
door de machine gaat, kan dat bij ECMO veel langer duren, tot wel een
maand lang", aldus Maessen.
Overnemen
ECMO stelt de vitale organen in de gelegenheid om te rusten terwijl
medicatie en mechanische beademing de patiënt doen herstellen. Indien
de ziekte of beschadiging aan hart en/of longen voldoende hersteld is,
wordt de ECMO geleidelijk gestopt, waardoor het hart en de longen het
werk beetje bij beetje weer overnemen. Het kan dan nog enkele weken tot
zelfs maanden duren eer de patiënt volledig hersteld is.
Bij de twee patiënten die in het azM succesvol met ECMO behandeld
werden, werd zogenoemde veno-veneuze of VV-ECMO toegepast gedurende
meer dan drie weken. Deze techniek wordt gebruikt als alleen de longen,
en niet ook het hart, ondersteund moeten worden. "In dit geval is voor
het eerst in Europa een techniek toegepast bij een volwassene waarbij
via een prik in de hals door de intensivist slechts één slangetje nodig
is bij het toepassen van de kunstlong", stelt Patrick Weerwind, hoofd
van de afdeling Extracorporale Circulatie van het azM. "Mensen die ECMO
nodig hebben, zijn ernstig ziek en zouden zonder deze ondersteuning
hoogstwaarschijnlijk overlijden. Deze procedure is echter niet zonder
risico's. Door het toepassen van deze nieuwe methode bij volwassenen
kan het aantal risico's wel beperkt worden", zegt Weerwind.
Pasgeborenen
ECMO is een hooggespecialiseerde techniek, die niet in elk ziekenhuis
beschikbaar is. In het azM wordt ECMO reeds langer toegepast bij
pasgeborenen. Het cardiovasculaire team zet ECMO in bij patiënten met
hartfalen, maar dan is de techniek primair bedoeld ter ondersteuning
van het hart en niet voor de longen. Vanuit deze ervaringen werd in het
azM nu voor het eerst ECMO succesvol toegepast bij volwassenen met
longproblematiek. Dat hierbij een gezonde, relatief jonge patiënt met
een levensbedreigende longonsteking door het Mexicaanse-griepvirus het
leven kon gered worden, is een opsteker voor het hele ECMO-team.
"Immers, de techniek is zo complex en arbeidsintensief dat je dit enkel
kunt doen door optimaal teamwork en extra inzet van alle betrokkenen",
zegt Paul Roekaerts, Hoofd van de afdeling Intensive Care van het azM.
"In meerdere centra worden er bedden op de intensive care gesloten
wanneer een patiënt aan de ECMO gaat", aldus Roekaerts. Ondanks de
drukte tijdens de Mexicaanse-grieppandemie is dat in het azM niet
gebeurd. De afdeling werkt op dit moment aan het optimaliseren van de
techniek.
De betrokken man uit Stramproy lag drie weken lang aan de ECMO.
Inmiddels is hij ontslagen uit het ziekenhuis en revalideert hij in
Hoensbroek. Hij maakt het naar omstandigheden goed.