TNS NIPO

TNS NIPO publicaties

29 mei 2010

CDA en VVD klampen zich met hypotheekrenteaftrek vast aan afbrokkelend taboe De Volkskrant - zaterdag 29 mei 2010

Wie kiest wat en waarom In deze rubriek beschrijft Peter Kanne vijf zaterdagen voorafgaand aan de verkiezingen de discrepanties tussen wat partijen in hun programmas voorstellen, wat hun kiezers willen en wat die kiezers dénken dat hun partij wil. Dit gebeurt aan de hand van een stelling die is voorgelegd aan steekproef van kiezers. 29 mei: De hypotheekrenteaftrek moet blijven zoals het nu is

Door: Peter Kanne - Onderzoeker TNS NIPO

Jan Peter Balkenende probeerde Mark Rutte in het maak-van-de-hypotheekrenteaftrek-een-breekpunt-kamp te trekken. `Laten we elkaar de hand geven en allebei zeggen dat we de hypotheekrenteaftrek handhaven', probeerde Balkenende Rutte te lokken in het Carré-debat. Rutte nam zijn hand niet aan, maar noemde Balkenende `politiek woekeraar'. `Dat is een forse' stamelde de demissionair premier. Toch beloofde Rutte uiteindelijk niet aan de hypotheekrenteaftrek te zullen morrelen. Hij wilde het woord breekpunt niet in de mond nemen, maar het riekt daar wél naar.

Strategisch is dit handig van het CDA. Mocht de VVD de grootste worden dan is - met de hypotheekrenteaftrek als breekpunt - alleen een CDA-VVD-PVV coalitie mogelijk. Het CDA breekt hiermee met de traditie vooraf geen voorkeur uit te spreken, want impliciet doet het CDA dit hiermee. Een rechtse coalitie is dan immers de enige logische consequentie, aangezien alle linkse partijen de hypotheekrenteaftrek op zijn minst willen beperken. Zoals Emile Roemer van de SP het gevat uitdrukte: `U bent allang in ondertrouw. En ik maak bezwaar!' Zou Rutte de hypotheekrente-kwestie open laten, dan zou ook nog de Paarse variant
- met D66, PvdA en eventueel GroenLinks - mogelijk zijn. Voor Pechtold van D66 is de hypotheekrenteaftrek namelijk ook een breekpunt, maar dan omgekeerd: Pechtold wil de hele woningmarkt, inclusief de hypotheekrenteaftrek, hervormen.

Het feit dat CDA en VVD zo hardnekkig vasthouden aan de hypotheekrenteaftrek, is electoraal wellicht slim, maar beide partijen moeten er ernstig rekening mee houden dat ze een afbrokkelend taboe verdedigen. Met uitzondering van de VVD-kiezers, is een minderheid van de kiezers het eens met de stelling `De hypotheekrenteaftrek moet blijven zoals het nu is'. De rest is het er mee oneens of neemt een neutrale positie in. Uit een onderzoek dat TNS NIPO eind maart uitvoerde voor de Volkskrant, bleek ook al dat een ruime meerderheid van de kiezers een beperking van de hypotheekrenteaftrek aanvaardbaar vindt. Zelfs onder VVD-, CDA- en PVV-stemmers bleek een meerderheid te accepteren dat niet alle hypotheekrente op het eigen huis aftrekbaar zou blijven. Ook de woningbezitters vinden beperken van de hypotheekrenteaftrek acceptabel, zo bleek deze week uit een enquête van de Vereniging Eigen Huis. CDA en VVD zouden verder het advies van de Sociaal Economische Raad (SER) ter harte kunnen nemen. De SER bepleitte onlangs afschaffing van de hypotheekrenteaftrek in 25 jaar. Volgens dit advies zullen de huizenprijzen dalen, de huren stijgen en stijgt de welvaart en de werkgelegenheid.

Er is in Nederland bijna geen econoom meer te vinden die niet van mening is dat er iets aan de maatregel moet veranderen. Men is het erover eens dat de hypotheekrenteaftrek de verkeerde prikkels geeft, waardoor zowel de huur- als de koopmarkt vastlopen en niet meer toegankelijk zijn voor nieuwkomers. Maar CDA en VVD bewegen niet. De kampioenen van de vrije markt en de kleine overheid vinden dat de staat hier haar verstorende werk mag blijven doen. Met hun breekpuntstrategie maken ze een kabinetsformatie bij voorbaat een uitgemaakte zaak, of zo goed als onmogelijk.

Het standpunt van CDA en VVD is des te onbegrijpelijker gezien het feit dat met de hypotheekrente jaarlijks zo'n 14 miljard euro gemoeid is. Een veelvoud van de vier miljard die er verdiend kan worden door de AOW-leeftijd te verhogen naar 67 jaar. Of 66 jaar, zoals diezelfde SER deze week voorstelt.

De parallellen tussen de discussies over hypotheekrenteaftrek en AOW-leeftijdverhoging kunnen leerzaam zijn. Begin 2009 onderzochten we voor het eerst het draagvlak voor aanpassingen aan de AOW. Het was niet zo dat Nederlanders stonden te juichen, maar men zag in dat er íets moest gebeuren om de AOW betaalbaar te houden. En als er dan toch een aanpassing moest komen, dan maar de AOW-gerechtigde leeftijd omhoog. Liever dan hogere premies of lagere uitkeringen, bleek toen uit TNS NIPO-onderzoek. Een half jaar later was het taboe verder afgebrokkeld. En nu is nog slechts 37 procent het oneens met de stelling `de AOW-gerechtigde leeftijd moet van 65 jaar naar 67 jaar voor mensen die geen fysiek zwaar beroep hebben'. Alleen de aanhangen van SP en PVV blijven, net als hun partijen, per saldo tegen een verhoging van de AOW-leeftijd.

D66 nam het standpunt al in 2006 in haar programma op. De PvdA niet, maar forceerde in het kabinet Balkenende IV wel een doorbraak door tegen de opvattingen van de achterban in akkoord te gaan met verhoging naar 67 jaar. Ook GroenLinks onderschrijft deze aanpassing. Hiermee maken de links- progressieve partijen een historische wijziging in de oudedagsvoorziening mogelijk.

Gezien het eveneens afbrokkelende taboe op beperking, of zelfs afschaffing van de hypotheekrenteaftrek, is het heel goed mogelijk ook de achterbannen van CDA en VVD van de noodzaak hiervan te overtuigen. Het zou getuigen van leiderschap en visie als de rechtse partijen op dit punt over hun schaduw heen durfden te stappen. En het zou het vormen van een coalitie na de verkiezingen een stuk eenvoudiger maken.
---

1 | Stelling: De hypotheekrenteaftrek moet blijven zoals het nu is (hypotheekrenteaftrek = huisbezitters hoeven een deel van hun hypotheekrente niet te betalen, ze krijgen dit terug van de belasting. Naarmate iemand meet inkomstenbelasting betaalt krijgt hij meer terug).
---

Totaal GL PvdA D66 SP CU PVV CDA VVD
Partij is het hiermee: helemaal oneens helemaal oneens oneens oneens oneens helemaal eens helemaal eens helemaal eens % % % % % % % % %
Kiezers van deze partij zijn het eens/oneens met stelling Eens: 41 28 27 28 36 43 46 47 59
Oneens: 34 52 43 47 36 38 26 32 23
Neutraal: 21 16 24 21 22 12 21 18 17

Kiezers die deze partij overwegen denken dat deze partij het eens/oneens is Eens: 17 25 25 23 37 50 46 70
Neutraal: 53 37 43 38 25 23 18 11
Oneens: 12 16 15 14 12 12 22 5
Weet niet: 18 22 18 24 25 15 14 15
Bron: Verkiezingsprogramma's/ TNS NIPO

---

---

2 | De AOW-gerechtigde leeftijd moet van 65 jaar naar 67 jaar voor mensen die geen fysiek zwaar beroep hebben

---

Totaal GL PvdA D66 CDA VVD CU SP PVV
Partij is het hiermee: eens eens helemaal eens helemaal eens eens helemaal eens helemaal oneens helemaal oneens
% % % % % % % % %
Kiezers van deze partij zijn het eens/oneens met stelling Eens: 41 49 47 51 50 43 40 29 28
Oneens: 37 28 32 25 29 42 31 53 47
Neutraal: 20 22 20 23 21 14 26 16 22

Kiezers die deze partij overwegen denken dat deze partij het eens/oneens is Eens: 47 52 66 70 54 48 14 26
Oneens: 23 12 5 5 12 12 51 48
Neutraal: 13 15 13 10 15 8 13 11
Weet niet: 17 20 15 14 18 32 20 13
Bron: Verkiezingsprogramma's/ TNS NIPO

---

C0521 | TNS NIPObase CAWI | Het veldwerk vond plaats van 22 t/m 27 april 2010. Daarbij werden 744 Nederlanders van 18 jaar en ouder ondervraagd (n=744).

Bij publicatie of verspreiding graag de bron TNS NIPO/ De Volkskrant vermelden. Voor eventuele vragen kunt u contact opnemen met Peter Kanne (tel: 020 522 59 24).