CIDI - Centrum Informatie en Documentatie Israël

Doden bij overname 'Gazavloot'

zo 30-05-2010

Bij een aanval op 6 schepen met pro-Palestijnse actievoerders zijn tenminste 2 doden en vele gewonden gevallen. Om hoeveel slachtoffers het gaat is nog niet duidelijk; volgens Al Jazeera zouden er 16 doden zijn. Ook de precieze toedracht van het incident is onzeker. Volgens de IDF vielen de doden toen activisten probeerden de soldaten hun wapens te ontrukken. Er zou een soldaat zijn neergestoken. De marine enterde de schepen vroeg in de morgen, toen zij waarschuwingen om van koers te veranderen bleven negeren. Israel wilde de schepen onderscheppen en omleiden naar Ashdod, vanwaar de activisten naar huis gestuurd zouden worden en de lading, na controle, naar Gaza. Dat de activisten aanstuurden op een confrontatie was vanaf het begin duidelijk, maar de marine had voor de actie verklaard ingehouden te zullen optreden. De 6 schepen met 700 pro-Palestijnse activisten en 10.000 ton hulpgoederen vertrokken zondag met bestemming Gaza. Israel had verschillende malen aangeboden de lading over land naar Gaza te vervoeren, maar de activisten weigerden. De Turkse regering ging na de aanval in crisisberaad en ontbood de Israelische ambassadeur. De activisten, die naar eigen zeggen vastbesloten waren een confrontatie aan te gaan en door te varen naar Gaza, veranderden in eerste instantie van koers na een eerste waarschuwing zondagavond. Zij kondigden aan hun reis vanmorgen bij daglicht voort te zetten. Israel beschouwde de actie als een provocatie.

De vloot bestond oorspronkelijk uit 8 schepen; slechts 3 daarvan vervoerden goederen, de overige 5 waren bestemd voor 800 passagiers. Zij vertrokken later dan gepland door technische problemen en doordat Cyprus hen verbood vandaar uit te varen. Zondag vertrokken 6 van de 8 schepen vanaf het door Turkije bestuurde deel van het eiland. Ruim 300 van de passagiers en ook de schepen zouden Turks zijn. Naast Palestijnse vlaggen voeren ze die van Algerije, Turkije, Zweden en Ierland, die hebben bijgedragen aan de actie. Volgens het Palestijns persbureau Ma'an willen de actievoerders ballonnen oplaten met daaraan foto's van dode kinderen, omgekomen bij de Gaza-actie van vorig jaar.

Israel stelt dat het voornaamste doel van de vloot provocatie is, en het zwartmaken van Israel. De actievoerders wekken de indruk dat Gaza hermetisch is afgesloten van hulpgoederen, hoewel Israel wekelijks 15.000 ton goederen toelaat. Bouwmaterialen werden lange tijd categorisch geweerd. Volgens Israel kunnen ze worden gebruikt voor de bouw van tunnels en bunkers, maar hierdoor stagneert wel de wederopbouw na operatie Cast Lead. Sinds kort worden zij in beperkte mate doorgelaten, mits bestemd voor specifieke opbouwprojecten.

De aanvoer van goederen gebeurt over land in vrachtwagens. Maar de actievoerders weigeren deze weg te volgen en willen allemaal mee om de goederen persoonlijk te overhandigen en "de blokkade te breken". Ook hebben zij geweigerd een pakje mee te nemen voor de ontvoerde Israelische soldaat Gilad Shalit, die deze zondag 1435 dagen gevangen wordt gehouden door Hamas en bij wie zelfs geen vertegenwoordigers van het Rode Kruis worden toegelaten. De vader van Gilad had aangeboden te bemiddelen bij de regering als zij een pakje bij hem wilden bezorgen.

Israel heeft in de haven van Ashdod tenten met airconditioning opgeslagen, waar de actievoerders medische hulp zullen krijgen en voor de keus worden gesteld: vrijwillig retour naar huis of arrestatie. De lading zal worden gecontroleerd op zwart geld en wapens. Zaken als cement, die gebruikt kunnen worden voor de bouw van bunkers en tunnels, zullen alleen worden doorgelaten als ze gekoppeld zijn aan een specifiek project. De overige goederen worden naar Gaza doorgestuurd.

De hele actie zou vreedzaam kunnen verlopen, maar de actievoerders kiezen voor een confrontatie en de sfeer wordt steeds grimmiger. Israel zet grote schepen in en veel troepen: "De ervaring leert dat daardoor minder geweld nodig zal zijn om de missie uit te voeren", zei een woordvoerder van de marine. "Wij realiseren ons dat de actievoerders zulllen trachten ons zwart te maken. Wij zullen ingehouden te werk gaan en niet op provocaties ingaan; wij zullen niet meer doen dan nodig is om de missie uit te voeren, maar ook niet minder."

Als er geen verdere vertragingen optreden, zullen de schepen maandag de 'verboden zone' ingaan. Er zijn een groot aantal journalisten aan boord van de zes schepen. Ook Israel heeft aangekondigd buitenlandse journalisten toe te laten aan boord van haar schepen. Dat zullen er aanzienlijk minder zijn; doorgaans laat Israel geen buitenlandse journalisten toe omdat zij de actie voor de voeten kunnen lopen, gewond kunnen raken, en naar men vreest de slechtst mogelijke beelden zullen doorgeven.