Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie
Programmatische aanpak chronische ziekten zet de patiënt centraal
02 juni 2010
Aan de leden van de Vaste Tweede Kamercommissie VWS:
Vanaf 1 januari 2010 is het mogelijk om integrale zorgprogramma's in te
kopen voor diabetes, vasculair risicomanagement en vanf 1 juli voor
COPD op basis van zorgstandaarden.
De patiëntenorganisaties van mensen met een chronische ziekte die bij
deze en toekomstige zorgstandaarden betrokken zijn (o.a. hartfalen,
depressie, artrose, kanker) en de Nederlandse Patiënten Consumenten
federatie (NPCF) juichen deze ontwikkelingen toe.
De programmatische aanpak chronische ziekten heeft de potentie om de
gewenste samenhang in de zorg voor chronisch zieken te realiseren.
Uitgangspunt van zorg is immers de individuele zorgvraag en de wijze
waarop de patiënt zelf zijn ziekte(n) kan inpassen in het dagelijkse
leven.
Kwaliteit voorop, niet het geld
De zorg voor chronisch zieken kan en moet veel beter, daarover is
vriend en vijand het eens. Door de zorg beter op elkaar en op de
patiënt af te stemmen kan het ziekteproces worden afgeremd en de
kwaliteit van leven aanmerkelijk worden verbeterd. Zorgstandaarden
voorzien daarin.
Het is voor ons dan ook verbazingwekkend om te constateren dat deze
eensgezindheid over de inhoud van het zorgaanbod kennelijk van
ondergeschikt belang is aan de bekostiging van deze aanpak. Meteen
nadat de signalen over integrale bekostiging bekend werden buitelden de
(huis-)artsenorganisaties en diverse zorgverzekeraars over elkaar heen
en spraken hun veto uit over de verdere ontwikkeling cq inkoop van
integrale zorgprogramma's. Sindsdien is het vrijwel niet meer gegaan
over de kwaliteit van zorg en wat de patiënt nodig heeft, maar over wat
de (huis-)arts nodig heeft aan budget om zorg te leveren.
We betreuren dat zeer. Onze aanvankelijke euforie dat er eindelijk een
structurele oplossing in zicht komt voor de problemen in de zorg waar
chronisch zieken mee geconfronteerd worden, maakt plaats voor
bezorgdheid.
Met deze brief willen we de kiezers en de politieke partijen informeren
over het grote belang van de programmatische aanpak voor miljoenen
chronisch zieke mensen.
Samenhang in plaats van versnippering
Momenteel wordt het zorgaanbod nog teveel georganiseerd vanuit
individuele zorgaanbieders en is gericht op één specifieke aandoening.
Mensen -zeker als er sprake is van meerdere aandoeningen- komen door de
versnippering in het aanbod in de knel. Zo moeten ze meerdere keren
hetzelfde verhaal vertellen, worden ze geconfronteerd met
tegenstrijdige adviezen en overzien ze niet welke zorgaanbieder voor
welk ziekteaspect in beeld is en wie ze waarop aan kunnen spreken. Het
is onduidelijk wat hun eigen rol in het ziekteproces is en op den duur
verliezen ze de grip op hun aandoening(en) en hun leven.
De programmatische aanpak gaat uit van zorg op maat. Op basis van een
individueel zorgplan, waarin de patiënt met zijn verschillende
zorgbehoeften centraal staat, wordt het zorgaanbod georganiseerd. De
patiënt maakt zelf actief deel uit van het zorgaanbod: in het zorgplan
wordt duidelijk aangegeven wat er van hem verwacht wordt
(streefdoelen), maar ook op welke ondersteuning hij kan rekenen. De
aanpak sluit aan bij de reeds lang gekoesterde wens van
patiëntenorganisaties om patiënten nadrukkelijk te betrekken bij de
zorg (zelfmanagement). De chronische patiënt weet waar hij het over
heeft: onderzoek wijst uit dat een chronisch zieke gemiddeld 2 dagen
per jaar doorbrengt bij zorgverleners, de overige 363 dagen is hij op
zichzelf aangewezen.
Bekostiging
De programmatische aanpak op basis van zorgstandaarden zorgt voor een
integraal zorgaanbod. Het is aannemelijk dat voor het succesvol
uitvoeren van integrale zorgprogramma's integrale financieringsvormen
noodzakelijk zijn. Eén bedrag voor een totaalpakket aan zorg, gebaseerd
op het individuele behandelplan van de patiënt. Op deze manier worden
zorgverleners gedwongen om afspraken met elkaar te maken en de zorg op
elkaar af te stemmen. En daar zit de pijn. Het is namelijk een heel
andere insteek dan nu, waarin iedere zorgverlener vanuit het eigen
domein 'zijn eigen ding doet' zonder zich te hoeven bekommeren op wat
de collega zorgverleners in de keten doen. Juist dat werkt
versnippering in de hand.
En nee, we weten niet of integrale bekostiging in de huidige vorm de
beste financieringsstructuur is voor de uitvoering van de
programmatische aanpak. Dat kan ook niet, er is immers sprake van een
geheel nieuwe aanpak. De komende jaren zullen de ontwikkelingen daarom
nauwlettend gevolgd en eventueel bijgestuurd moeten worden. Maar daar
komen we alleen achter door gewoon te starten met deze manier van
werken, waarvoor een breed draagvlak bestaat bij patiënten, maar
gelukkig ook bij veel zorgverleners en enkele zorgverzekeraars.
Oproep aan politici
Door alle commotie over de integrale bekostiging wordt de indruk gewekt
dat het werken met zorgstandaarden geen goede zaak zou zijn. Het
frustreert de verdere uitrol van bestaande zorgstandaarden en stagneert
de ontwikkeling van nieuwe zorgstandaarden.
We roepen de politici dringend op om deze unieke kans op samenhangende
zorg voor chronische aandoeningen met een actieve rol voor de patiënt
te ondersteunen en te stimuleren.
Namens:
Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie
Astma Fonds Longpatiëntenvereniging
Diabetesvereniging Nederland
Hart & Vaatgroep
Landelijk Platform GGZ
Reumapatiëntenbond
Vereniging Spierziekten Nederland
Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties
Cc: De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, dhr. A. Klink