UMC St Radboud
Virus kaapt cellen voor nageslacht
02-06-2010
Eiwit verandert afvoermechanisme in een virusfabriek
Virussen vermenigvuldigen zich in cellen. Hoe ze dat precies doen was
niet precies duidelijk. Frank van Kuppeveld van het UMC St Radboud zet
in een publicatie in Cell uiteen hoe dat proces in elkaar zit. Hierin
laat hij zien hoe RNA- virussen door het kapen van de
uitscheidingsmachinerie van de cel zichzelf efficiënt kunnen
vermenigvuldigen.
Een virus heeft een cel nodig om zichzelf te vermenigvuldigen. Voor die
vermenigvuldiging gebruikt het virus bestaande onderdelen van de cel.
Die onderdelen zijn niet op deze nieuwe taak voorbereid, dus moeten ze
eerst door het virus worden bijgespijkerd. Na de infectie van een cel
begint het virus aan het kapen dan wel gebruiken / misbruiken van de
vereiste onderdelen. Hoe het virus dit precies aanpakt was tot dusver
niet bekend.
Machinerie van cel gekaapt
Enkele belangrijke onderdelen in dat verbouwingsproces zijn nu
opgehelderd door experimenteel viroloog Frank van Kuppeveld van het UMC
St Radboud, in samenwerking met Amerikaanse collega's. Ze beschrijven
hun ontdekking deze week online in het vakblad Cell. Van Kuppeveld:
"Bij enterovirussen - bijvoorbeeld polio en coxsackievirus - zagen we
dat het virus in staat is om met één eiwit de complete machinerie te
kapen die de cel normaal gebruikt voor het uitscheiden van nieuwe
eiwitten. Het virale eiwit 3A blokkeert de afvoer van de eiwitten uit
de cel. Vervolgens wordt datzelfde afvoermechanisme van de cel
gedwongen om actief mee te werken aan de productie van nieuwe virale
RNA-moleculen. Door het kapen van de cel zorgt het virus voor zijn
nageslacht." Een dergelijk mechanisme wordt ook door het hepatitis
C-virus gebruikt, maar hier is het verantwoordelijke virale eiwit nog
niet geïdentificeerd.
Slimme exploitatie
Met enkele genetische trucs bracht de onderzoeksgroep een aantal van de
belangrijkste eiwitten in kaart die een rol spelen bij deze cellulaire
verbouwing. Van Kuppeveld: "We hebben nu veel beter zicht op de manier
waarop een virus de processen in de cel naar zijn hand zet. Het is
fascinerend om te zien hoe een virus bepaalde mechanismes in de cel
exploiteert voor de eigen overleving. Mogelijk komt die kennis van pas
bij de ontwikkeling van nieuwe antivirale middelen."
Voor meer gedetaileerde wetenschappelijke achtergrond zie website van
het NCMLS of N4i.
Lees ook het artikel en het begeleidend commentaar in Cell.