Gemeente Utrecht

2010 SCHRIFTELIJKE VRAGEN
64 Vragen van de heer T.W. Schipper
(ingekomen 11 mei 2010
en antwoorden door het college verzonden op 8 juni 2010)

Tijdens de doortocht van de Giro d'Italia in Utrecht zijn op minimaal twee plekken in de stad protestspandoeken tegen Silvio Berlusconi door de politie in beslag genomen. De makers / eigenaren van de spandoeken zijn hierbij niet aangehouden en voor zover ons bekend is aan hen ook geen deugdelijke verklaring gegeven waarom de spandoeken werden afgepakt. De SP-fractie heeft hierover de volgende vragen.


1. Zijn de betrokken politiegenten hierbij op eigen initiatief te werk gegaan, of is dit gedaan op instructie vooraf, dan wel overleg / consultatie met hogerhand?

De betrokken politieagenten hebben in opdracht van hun direct leidinggevende locatiecommandant gehandeld. De politiemaatregelen rondom de etappe van de Giro d'Italia zijn voorbereid door een zogenaamde Staf Grootschalig en Bijzonder optreden o.l.v. een Algemeen Commandant. De route was opgedeeld in vakken, waarbij per vak een locatiecommandant verantwoordelijk was voor de uitvoering van de maatregelen.


2. Wat waren de instructies waarmee de agenten op pad gingen?

De belangrijkste doelstelling van de politiemaatregelen was het realiseren van een veilig en ongestoord verloop van deze etappe voor alle daarbij betrokken groeperingen (deelnemers én toeschouwers). In de instructies naar leidinggevenden en medewerkers is expliciet aangegeven dat men er rekening mee diende te houden dat de GIRO door de massale belangstelling van publiek en media voor allerlei individuen en groepen een gelegenheid bij uitstek kan zijn om (op welke wijze ook) aandacht te trekken voor welk doel of belang dan ook. Daarbij is o.a. aangegeven dat men diende te waken voor gedragingen en uitingen die in zich zelf of door de reactie van anderen daarop aanleiding konden zijn voor wanordelijkheden en daarmee ook voor risicovolle situaties langs of zelfs op het parcours. Daarnaast is in de briefings onder de aandacht gebracht dat vanwege de allure van een dergelijk evenement en de internationale media-aandacht daarvoor een vlekkeloos verloop van de GIRO van groot belang is voor het aanzien van Nederland en de stad Utrecht in het bijzonder.

De agent op het internetfilmpje (zie http://www.hollanddoc.nl/artikelen/43456457/) stelt (op 1.04 minuut van het filmpje) dat inbeslagname gebeurt op grond van de APV.


3. Op grond van welk artikel in de APV (of enige andere verordening of regeling) is de politie overgegaan tot inbeslagname van de spandoeken?

Door één van de agenten is een onjuiste uitleg gegeven over de reden van het optreden. Hij gaf namelijk aan dat politieke uitingen langs de route verboden waren en het optreden gebaseerd zou zijn op de APV, hetgeen vanzelfsprekend niet het geval was. De betreffende agent refereerde daarbij overigens aan artikel 2.1 van de APV, waarin het strafbaar is gesteld op enigerlei wijze de openbare orde te verstoren. Hij had moeten uitleggen dat de politie vrees had voor de reacties van anderen op de betreffende teksten en de gevolgen daarvan voor de veiligheidssituatie langs de route.

De locatiecommandant vreesde namelijk dat aan de betreffende spandoeken aanstoot zou worden genomen door anderen (w.o. de grote getalen aanwezige Italianen) en dat dit zou kunnen leiden tot openbare ordeverstoringen langs de route, met alle risico's van dien. Door de agenten is daarop aan de dragers van de spandoeken verzocht deze op te rollen. Toen daaraan niet werd voldaan zijn de spandoeken in beslag genomen.De rechtsgrond hiervoor is het niet voldoen aan een bevel of vordering van een politieagent (art.184 Wetboek van Strafrecht).

Wij hechten er aan op te merken dat bij de handhaving van de openbare orde, in zowel het beleid als de uitvoering, de vrijheid van meningsuiting als vanzelfsprekend wordt gerespecteerd.


4. Indien hiervoor geen rechtsgrond is, op welke andere grond is de inbeslagname dan wel gebaseerd?

Zie het antwoord op vraag 3.


5. Klopt het dat er rond de doortocht van de Giro in Utrecht de lijn werd gehanteerd 'geen politieke uitingen op en langs het parcours'?

Neen. Zie de antwoorden op de vragen 2. en 3.

De heer Berlusconi heeft in eigen land een bedenkelijke reputatie als het gaat om censuur van hem onwelgevallige uitingen in de media. Deze actie van de Utrechtse politie doet de SP-fractie sterk denken aan soortgelijke willekeur.


6. Waarom is wel opgetreden tegen specifiek deze politieke uiting op de spandoeken en niet tegen andere - eveneens duidelijk aanwezige - politieke uitingen langs het parcours, zoals de PvdA?

Zie de antwoorden op de vragen 2., 3. en 5.


7. Is het college bereid te verklaren dat er geen enkele rechtsgrond was om tot inbeslagname van de spandoeken over te gaan?

Neen.


8. Hoe gaat het college voorkomen dat er bij toekomstige gelegenheden opnieuw wordt opgetreden tegen vreedzame vrije meningsuitingen?

De Locatiecommandant heeft achteraf het optreden tegen de dragers van de spandoeken gemeld aan de Chef Ordehandhaving van het SGBO. Er heeft dus geen afstemming vooraf plaatsgevonden over het al dan niet daartegen optreden en de eventuele gronden daarvoor met anderen partijen (Burgemeester en/of Officier van Justitie) en komt derhalve geheel voor rekening van de politie.

De overwegingen en de beslissing van de van de Locatiecommandant pasten binnen de doelstellingen en beleids- en tolerantiegrenzen die voor dit optreden zijn vastgesteld. Achteraf gezien zou het verstandig geweest zijn als hierover overleg overleg was gevoerd met de Chef Ordehandhaving c.q. de Algemeen Commandant. Deze functionarissen zouden naar alle waarschijnlijkheid afstemming hebben gezocht met het Openbaar Ministerie om de strafwaardigheid van de betreffende uitingen en/of met de Burgemeester om de eventuele gevolgen voor de openbare orde te toetsen. Mogelijk zou dan een andere afweging van de risico's en belangen (vrijheid van meningsuiting versus het belang van een veilig en ongestoord verloop van het evenement) gemaakt zijn. Nu zijn de afwegingen en beslissingen onder tijdsdruk en in de drukte van de operatie genomen.Bij dergelijke grootschalige operaties is dit niet steeds te voorkomen, maar dit punt wordt wel nadrukkelijk meegenomen in de evaluatie.

---- --