Blauw Research
---
Alternatieve verkiezingen leiden tot politieke aardverschuiving
Rotterdam , 9 juni 2010
De huidige manier waarop we in Nederland gewend zijn te kiezen (één
stem per kiesgerechtigde) geeft niet eenduidig weer hoe wij als
Nederlanders de politieke verhoudingen werkelijk wensen. Andere
kiesmethoden leiden tot andere uitslagen. Dat laat een experimenteel
onderzoek zien dat Blauw Research heeft gehouden onder duizend
Nederlanders, representatief voor de Nederlandse bevolking.
1 voor- en 1 tegenstem
Wanneer we in Nederland zowel een voor- als een tegenstem mogen
uitbrengen, dan geeft dat een substantieel andere uitslag. Hoewel de
VVD dan (nog steeds) de grootste zou worden, zou een coalitie met de
PVV uitgesloten zijn. De PVV zou na een saldering van de voor- en
tegenstemmen worden geminimaliseerd. Het aantal PVV-tegenstemmen is het
grootst; meer dan vier op iedere tien Nederlanders zouden de PVV
wegstemmen. Zes van de elf partijen zou boven de nulgrens (het
gemiddeld saldo) blijven. Onder hen wel de ChristenUnie maar niet de
PvdA: die gaat net als de PVV kopje onder. Een dergelijke methode leidt
er toe dat SP en GroenLinks als tweede en derde partij eindigen.
Kennelijk zijn beide linkse partijen minder polariserend dan grote rode
broer PvdA. D66 zou de minste tegenstemmen incasseren.
Dubbelstemmen
Ook van een ander type democratische vernieuwing zou D66 het meest
profiteren: de dubbelstem. Zouden we in Nederland twee stemmen mogen
uitbrengen (op verschillende partijen) dan veranderen de onderlinge
verhoudingen sterk. Er is dan sprake van één koploper, een peloton en
een paar achterblijvers. D66 zou zelfs vier keer zo groot worden en
hiermee het CDA voorbijstreven. De SP zou dan de derde partij van
Nederland worden. De VVD zou overigens de lijst met afstand aanvoeren,
gevolgd door de PVV die hiervan ook zou profiteren. Nederland zou met
een dubbelstem momenteel sterker rechts georiënteerd zijn dan de
huidige polls doen vermoeden.
Coalitiestemmen
Ondanks deze alternatieve uitslag -de twee meest rechtse partijen aan
kop- is dit duo niet de verwachte en gedroomde twee-partijen coalitie.
Als men op coalities zou mogen stemmen dan zou die namelijk gevormd
worden door VVD en CDA. En mocht er een drie-partijen coalitie aan de
macht komen dan verwacht men dat niet de PVV maar D66 zich daarbij
voegt. Uitgaande van de gewenste coalitiepartijen is het overigens
opvallend dat D66, PvdA en GroenLinks samen bijna net zoveel de
voorkeur genieten als VVD, CDA en PVV.
Methodiek bepalend
Bovenstaande is niet bedoeld als pleidooi voor een ander kiesstelsel,
maar geeft wel aan dat de methodiek voor een groot deel bepalend is
voor de uitslag. Elke gebruikte methode heeft weer een eigen specifiek
en niet te negeren effect. Een frappante uitkomst in een tijd waarin
peilingen een zekere invloed wordt toegedicht op de verkiezingsuitslag.