Koningin opent nieuwe LOFAR telescoop in Drenthe
12/06/2010 20:33
ASTRON-Netherlands Institute for Radio Astronomy
's Werelds grootste radiotelescoop LOFAR is op zaterdag 12 juni officieel geopend door Hare Majesteit de Koningin tijdens een speciale ceremonie. Deze ceremonie vond plaats in het centrale LOFAR gebied van zo'n 400 hectare tussen Exloo en Buinen in het oostelijk deel van Drenthe.
In een multimediale presentatie vertelden wetenschappers, bestuurders, captains of industry en betrokkenen uit de omgeving hoe belangrijk LOFAR voor hen is geweest en zal zijn. Dit was de opmaat naar de officiële handeling van Hare Majesteit Koningin Beatrix, die met een druk op de knop de waarnemingen met de LOFAR telescoop startte. Zij werd daarbij omringd door een groep schoolkinderen. De waarneming leverde na enkele seconden op een groot scherm de eerste officiële resultaten op met deze super-radiotelescoop.
Na de officiële opening werd een overeenkomst getekend tussen Nederland, Frankrijk, Duitsland, Zweden en Engeland om gezamenlijk gebruik te gaan maken van de LOFAR antennestations, die inmiddels in ook deze landen zijn gebouwd.
LOFAR, dat staat voor Low Frequency Array, is ontworpen en gebouwd door ASTRON, het Nederlands instituut voor radioastronomie, onderdeel van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). De 25.000 antennes staan verspreid over 36 velden in Noord-Nederland en in Duitsland, Zweden, Frankrijk en Engeland. Glasvezels verbinden de antennes met een supercomputer die bij de Rijksuniverstiteit Groningen staat. Zo ontstaat een reuzentelescoop met een diameter van honderd tot duizend kilometer.
De telescoop onderzoekt onder meer het vroegste heelal, kosmische deeltjes en magnetisme in de Melkweg en andere sterrenstelsels. Met het LOFAR sensor netwerk wordt ook onderzoek op het gebied van geofysica, precisielandbouw en ICT gedaan. Terwijl de antennes het heelal waarnemen, verzamelen ondergrondse sensoren gegevens over structuur van de aardbodem. Die gegevens dragen bij aan betere modellen voor bodemdaling, watermanagement en gaswinning.
Het LOFAR project is gefinancierd uit de BSIK regeling, NWO, ASTRON, het Samenwerkingsverband Noord-Nederland, de Europese Unie en de projectpartners. De totale investering bedraagt ongeveer 100 miljoen euro. Het geavanceerde glasvezelnetwerk, dat onderdeel is van het project, wordt ook gebruikt door ongeveer zestig scholen in de regio voor supersnel internet-toegang.
Astronomen en technisch experts onderzoeken al de mogelijkheden voor een grotere opvolger van LOFAR: de Square Kilometre Array (SKA). De SKA kan alleen door een mondiale samenwerking tot stand komen. Tot en met 16 juni zijn daarom experts uit de hele wereld in Assen en omgeving bijeen om tijdens een conferentie, het Internationale SKA Forum 2010, te praten over de SKA en de impact die een radiotelescoop als de SKA kan hebben op industrie, onderwijs en de maatschappij als geheel. Dankzij de ontwikkeling van door ASTRON ontwikkelde innovatieve technologieën en de ervaringen die opgedaan worden met LOFAR, spelen ASTRON en de Nederlandse sterrenkunde een belangrijke rol in het realiseren van de SKA.
http://www.astron.nl