Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek

12 mei 2010

Koningin opent grootste radiotelescoop ter wereld
Gezamenlijk persbericht van NWO en ASTRON

Hare Majesteit de Koningin opent zaterdagmiddag 12 juni in Borger-Odoorn (Drenthe) de grootste radiotelescoop ter wereld: LOFAR. De radiotelescoop is gebouwd volgens een volstrekt nieuw concept. Er worden geen grote schotels gebruikt, maar grote aantallen kleine antennes.

25.000 antennes staan verspreid over 36 velden in Noord-Nederland en daarbuiten van Zweden tot Frankrijk en van Engeland tot aan het oosten van Duitsland. Glasvezels verbinden de antennes met een supercomputer. Zo ontstaat een reuzentelescoop met een diameter van honderd tot duizend kilometer.

De telescoop onderzoekt onder meer het vroegste heelal, kosmische deeltjes en magnetisme in de Melkweg en andere sterrenstelsels. Ook doet LOFAR onderzoek op het gebied van geofysica, precisielandbouw en ICT. Terwijl de antennes het heelal waarnemen, verzamelen ondergrondse sensoren gegevens over structuur van de aardbodem. Die gegevens dragen bij aan betere modellen voor bodemdaling, watermanagement en gaswinning.

Basisscholen krijgen snel internet
Een consortium onder leiding van ASTRON is verantwoordelijk voor de bouw en ontwikkeling van LOFAR. ASTRON is het Nederlandse instituut voor radioastronomie, onderdeel van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek. Publieke en private partijen werkten voor LOFAR samen. Zo wordt het maatschappelijk rendement zo groot mogelijk. Een groot aantal basisscholen heeft dankzij het glasvezelnetwerk nu supersnel internet.

Eerder opende het koninklijk huis bij ASTRON de Dwingeloo Radio Telescoop (Juliana, 1956), de Westerbork Synthese Radiotelescoop (Juliana, 1970) en de nieuwe laboratoria van ASTRON (Beatrix, 1997).

LOFAR (www.lofar.nl) ontvangt straling van andere golflengtes dan de veertien schotels tellende telescoop in Westerbork. Wetenschappers en technici studeren nu al op een opvolger van LOFAR. Die opvolger moet de sterrenhemel van het zuidelijk halfrond onderzoeken. LOFAR kijkt naar het noordelijk halfrond. Van 9 tot en met 16 juni zijn de astronomen in Assen bijeen voor een conferentie.

De opening van LOFAR zal plaatsvinden bij de 'superterp'. Dat is het centrale gebied van LOFAR tussen Buinen en Exloo. Hier bevindt zich ongeveer de helft van de antennes in een nieuw aangelegd natuurgebied. In een korte multimediale presentatie zullen wetenschappers, bestuurders, captains of industry en betrokkenen uit de omgeving laten zien hoe LOFAR voor hen belangrijk is geweest en zal zijn. Daarna zullen de verschillende stations officieel worden aangeschakeld, waarmee de grootste radiotelescoop ter wereld een feit zal zijn.

Over ASTRON
ASTRON (www.astron.nl) is het Nederlands instituut voor radioastronomie. Haar missie is ontdekkingen in de radioastronomie mogelijk te maken. Bij ASTRON worden baanbrekende technologieën ontwikkeld, maken wetenschappers gebruik van radioastronomische faciliteiten van wereldformaat, en wordt fundamenteel astronomisch onderzoek gedaan. ASTRON is een instituut van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).

Over NWO
NWO (www.nwo.nl) is dé nationale wetenschapsfinancier en heeft tot taak het wetenschappelijke onderzoek in Nederland te laten excelleren via nationale competitie. Jaarlijks geeft NWO ruim 700 miljoen euro uit aan subsidies voor toponderzoek en toponderzoekers, vernieuwende instrumenten en apparatuur, en aan instituten waar toponderzoek wordt bedreven. NWO financiert het onderzoek van ruim 5300 getalenteerde wetenschappers aan universiteiten en instellingen. Selectie door middel van peer review is in handen van onafhankelijke deskundigen. NWO bevordert de overdracht van kennis naar de maatschappij.