Senternovem
11-06-2010 |
Handboek Licht/Donker brengt donkertebeleid voor het voetlicht
Begin mei presenteerde het Interprovinciaal Overleg (IPO) het Handboek
Licht/Donker. De publicatie is een inventarisatie van het huidige
lichtbeleid en geeft provincies handvatten om werk te maken van
donkertebescherming. Het handboek draagt daarmee bij aan de
bewustwording rond verlichting. "We moeten af van het automatisme
waarmee we verlichting inzetten op plekken waar het best donkerder mag
zijn", stelt Wim Gerritsen, milieuadviseur voor de provincie
Overijssel.
Het Handboek Licht/Donker is het resultaat van het milieuprogramma
`Prisma' (Programma IPO Strategische Milieu Agenda) dat in 2009 het
project `Lichtvervuiling en donkertebescherming' uitvoerde. Met het
handboek hoopt het IPO aantasting van de donkerte aan te pakken en
bespreekbaar te maken.
Oerkwaliteit
"Duisternis wordt `herontdekt' als oerkwaliteit, die net als rust en
stilte beschermd moet worden", zo concludeert het handboek. Ook
Gerritsen beaamt dat het donkertebeleid lang onderbelicht is gebleven.
"De satellietfoto's van Nederland bij nacht, waarop te zien is hoe wij
's nachts `baden in het licht', brachten daar verandering in en zijn
voor een aantal provincies een trigger geweest om actief donkertebeleid
in te zetten. Met het handboek laten we zien hoe het anders kan.
Gelukkig zijn daar al tal van goede voorbeelden van."
Bewustwording
Een van de voorbeelden komt van de drie noordelijke provincies die de
ambitie hebben om het aantal lichtmasten terug te brengen van 300.000
naar 200.000. Dat scheelt niet alleen veel onnodige verlichting, maar
het bespaart ook energie. Gerritsen: "Er kan veel bespaard worden door
niet méér te verlichten dan noodzakelijk is, zonder dat de verkeers- of
sociale veiligheid afneemt. Het is vooral ook een kwestie van
bewustwording: we moeten niet meer automatisch vertrouwen op
verlichting als enige oplossing van veiligheid."
Dimmen en timen
Technische ontwikkelingen bieden tal van alternatieven om de sociale-
en verkeersveiligheid te waarborgen zonder dat er lichtvervuiling
optreedt. Bijvoorbeeld door lichtmasten te dimmen of met een timer
onnodige verlichting te voorkomen. "Denk goed na over wat en waar je
wilt verlichten, wanneer en hoe lang", stelt Gerritsen. "Niet elke weg
- of dat nu een gemeentelijke, een provinciale of een rijksweg is -
hoeft permanent volledig verlicht te zijn." De eerste
verantwoordelijkheid voor goede verlichting ligt bij de weggebruiker.
Richtlijnen
Om deze bewustwordingsverandering in gang te zetten moet er volgens
Gerritsen ook worden nagedacht over de Nederlandse Praktijkrichtlijn
voor Openbare Verlichting, NPR 13201-1. "Die wordt nog dit jaar
aangepast, dus nu is het ideale moment om onze bevindingen, ervaringen
en kennis daarin mee te nemen." Het handboek is niet alleen ingestoken
vanuit openbare verlichting, maar het raakt vele andere gebieden,
waaronder ruimtelijke ordening en natuurbeheer. "We hebben daarom
geprobeerd om elke keer de vertaling te maken naar gemeentelijk niveau.
Gemeenten zijn in de meeste gevallen verantwoordelijk, bijvoorbeeld
voor de lichtmasten waarop flink te besparen valt. Maar voorlopig is
het aan de provincies om met het handboek aan de slag te gaan."
Oproep aan het Rijk
Naast de energiebesparingsmogelijkheden brengt het handboek ook de
invloed van lichtbronnen op flora en fauna, het landschap, en de
gezondheid van mensen in kaart. Veel van het onderzoek naar de effecten
van donkertebeleid staat nog in de kinderschoenen. Gerritsen: "Daarom
zijn er brieven uitgegaan naar de ministeries van LNV, VWS, EZ en VROM.
Het handboek staat vol aanbevelingen en wij hopen dat zij aandacht aan
het onderwerp willen besteden en actief willen meehelpen om de kennis
over donkertebeleid verder uit te breiden."
Meer informatie en suggesties
Het handboek is voor iedereen te downloaden. Het IPO houdt zich van
harte aanbevolen voor reacties en aanbevelingen om vervolg te kunnen
geven aan deze eerste stap naar donkertebescherming. Voorbeelden van
initiatieven om lichtvervuiling tegen te gaan zijn welkom
op handboek.lichtdonker@provincie-utrecht.nl.
Wijzigingsdatum |
14-06-2010