Wageningen Universiteit en Researchcentrum
17 jun 2010
Nummer: R3
Ontwikkelingshulp gaat corruptie in Afrikaanse landen maar een klein
beetje tegen. Maar het vergroot de kans dat burgeroorlogen stoppen. Dat
concludeert de Wageningse promovenda Eleonora Nillesen.
Ontwikkelingshulp zou militaire conflicten verergeren, omdat de hulp
door rebellen gezien wordt als interessante oorlogsbuit. 'Maar er
blijkt geen relatie tussen hulp en het ontstaan van conflicten of
oorlogen. Meer hulp vergroot juist de kans dat er een einde komt aan
langdurige oorlogen', zegt econome Eleonora Nillesen, die 15 juni
promoveerde aan Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR.
Tien procent meer hulp vermindert de kans dat de oorlog het volgende
jaar voortduurt met 8 procent punten.
Regeringsleger
De verklaring hiervoor kan zijn dat een gesteunde regering makkelijker
compromissen kan sluiten met rebellen. Maar waarschijnlijker, zegt
Nillesen, is het dat de extra hulp aan landen leidt tot meer uitgaven
aan het regeringsleger, waardoor die het conflict sneller kunnen
beslechten. 'En in dat geval is deze uitkomst natuurlijk minder
positief', zegt Nillesen, 'want het betekent dat een regime met geweld
aan de macht blijft.'
In haar recente rapport over ontwikkelingshulp concludeerde de
Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid juist dat dit soort
relaties eigenlijk te complex zijn om ze te kunnen meten en om er iets
over te kunnen zeggen. Kan Nillesen dat dan wel? 'Ik ben het met de WRR
eens dat het ingewikkelde processen zijn. Ik wil ook niet te veel
nadruk leggen op de precieze getallen. Maar ik wil wel laten zien hoe
de causale verbanden liggen.'
Corruptie
Nillesen onderzocht ook het idee dat hulp corruptie in de hand werkt.
Zo stellen de Zambiaanse econome Dambisa Moyo en de Nederlandse
politicus Arend Jan Boekestijn dat veel hulpgeld terechtkomt in de
zakken van machthebbers. Nilessen: 'Mijn onderzoek laat echter zien dat
hulpgeld een positief effect heeft op de kwaliteit van bestuur. Met
name corruptie neemt tijdelijk af door hulp. De impact is wel klein en
na vijf jaar is er geen effect meer meetbaar. Aan de andere kant vind
ik geen enkel empirisch bewijs voor het tegenovergestelde idee,
namelijk dat corruptie erger wordt door hulp.'
Nillesen deed modelstudies op basis van macro-economische data van
dertig Afrikaanse landen en onderzocht causale verbanden tussen hulp,
bestuur en burgeroorlogen. De kwaliteit van bestuur mat ze met een
subjectieve index, de International Country and Risk Guide (ICRG) die
opgesteld wordt op basis van oordelen van internationale experts.
Hoge salarissen
Nillesen verklaart de positieve relatie tussen hulp en goed bestuur
vooral uit de hogere salarissen die ambtenaren krijgen. 'Daardoor zijn
ambtenaren minder geneigd om via andere kanalen zoals omkoperij aan
geld te komen.' Een alternatieve verklaring is dat hulpbehoevende
overheden weten dat goed bestuur een voorwaarde is om in de toekomst
hulp te krijgen. Nillesen benadrukt wel dat het effect van hulp op het
beperken van corruptie klein is.| Joris Tielens
Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het
blad voor Wageningen UR (University & Research centre). Meer informatie
bij Pers- en wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR, e-mail:
pers.communicatie@wur of bij de redactie van Resource, e-mail:
resource@wur.nl. Zie ook www.resource.wur.nl.