Vlaamse Overheid

Nieuwsbericht van de Vlaamse overheid van vrijdag 18 juni 2010

Uitbreiding lokale alcoholpreventie

Europese ECAT-projecten in vijf extra Vlaamse steden

Op voorstel van Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo VANDEURZEN kent de Vlaamse Regering aan de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugsproblemen (VAD) een subsidie toe van goed 250.000 EUR. De vzw zal daarmee ECAT-acties voortzetten in 10 Vlaamse steden en gemeenten en nieuwe acties starten in 5 extra Vlaamse steden, één per provincie. ECAT staat voor 'to Empower the Community in response to Alcohol Threats', een Europees doelgroepenproject dat de efficiëntie van lokale alcoholpreventiecampagnes moet verhogen. Oostende, Sint-Niklaas, Leuven, Mechelen en Maasmechelen, Lier, Houthalen-Helchteren, Brugge, Dendermonde en Tienen hebben al een ECAT-project. Voor de uitbreiding zijn onderhandelingen aan de gang met Knokke-Heist voor West-Vlaanderen, Aarschot en Diest voor Vlaams-Brabant, Genk voor Limburg, Heist o/d Berg voor Antwerpen en Aalst en Temse voor Oost-Vlaanderen.

VAD ontwikkelt instrumenten en coördineert projecten in verschillende Europese landen (Italië, Duitsland, Oostenrijk, Slovenië, Verenigd Koninkrijk en België). Een ECAT-project heeft voor doel een lokaal alcoholpreventiebeleid samen te stellen en uit te voeren. Daarvoor is een netwerk van stakeholders (betrokkenen uit de hulpverlening, onderwijs, politie, justitie, bevolking, ...) nodig en een aanbod van procesbegeleiiding. ECAT heeft als doel succesfactoren voor lokale alcoholpreventiecampagnes om te zetten in praktische richtlijnen. Eén van de sleutelelementen is het werken op maat van de lokale context met een sterke lokale participatie met lokale sleutelfiguren (professionals en bevolking). De betrokkenen vullen een uitgebreide vragenlijst in. Met de uitkomst van deze screening kunnen de steden en gemeenten snel de lokale situatie op het stuk van problematisch alcoholgebruik in kaart brengen en vertalen naar beleid en een campagne. Beide worden naderhand geëvalueerd. Problematisch alcoholgebruik uit zich o.a. in openbaar antisociaal gedrag, geweld, dronken rijden en ontwrichte gezinnen.

ECAT combineert evidence based interventies met een communicatiecampagne die de inwoners bewust moet maken van de risico's van alcoholgebruik. De lokale gemeenschap geraakt daardoor voldoende gewapend om alcoholproblemen aan te pakken en met succes een plaatselijk alcoholbeleid uit te voeren.

Gezondheidsdoelstellingen

Het ECAT-project houdt ook verband met de gezondheidsdoelstelling van de Vlaamse regering ( http://www.zorg-en-gezondheid.be/default.aspx?id=20616 ). Die luidt dat er voor de bevolking gezondheidswinst moet zijn door tegen het jaar 2015 het gebruik van tabak, alcohol en illegale drugs terug te dringen. Voor alcohol betekent dit dat:


* bij personen van 15 jaar en jonger het percentage dat meer dann 1 keer per maand drinkt niet hoger is dan 20% (in het schooljaar 2004 - 2005 was dat 26,6%).


* bij de 15- tot 25-jarigen het percentage jongeren dat minstenss 1 keer per week 6 glazen op 1 dag drinkt niet hoger is dan 13% (in 2004 was dat 17,3%).


* bij mannen van 16 jaar en ouder het percentage dat meer dan 211 eenheden per week drinkt niet hoger is dan 10% (in 2004 was dat 13%). -


* bij vrouwen van 16 jaar en ouder het percentage dat meer dan 114 eenheden per week drinkt niet hoger is dan 4% (in 2004 was dat 5,5%).

Eén van de werkniveaus om de gezondheidsdoelstelling te bereiken is het lokale niveau. Ook bij het overzicht van de sectoren en doelgroepen wordt het lokale niveau apart opgenomen - als ideale setting om alle doelgroepen te bereiken.

Gezondheidsenquête

Hoewel het gebruik van alcohol in onze Westerse samenleving op zich heel gewoon is, leidt het vaak tot problemen, zelfs bij matige gebruikers. Uit het net uitgekomen rapport met de resultaten van de Gezondheidsenquête blijkt dat gezondheidsproblemen toenemen naarmate alcoholgebruik stijgt en dat alcoholgebruik een negatieve invloed heeft op chronische ziekten en op de mentale gezondheid. De enquêteresultaten geven aan dat het gebruik van alcohol in ons land afneemt. De Belg consumeert gemiddeld 11 glazen alcohol per week. Er is 1 % minder overconsumptie dan in de periode 2001-2004. Het percentage dagelijkse alcoholgebruikers stijgt dan weer, net als het werkelijk problematische alcoholgebruik - we spreken van een zware drinker vanaf 22 glazen per week - dat eigenlijk sinds 2001 onafgebroken opwaarts gaat. Een goed, geïntegreerd alcoholpreventiebeleid is dus geen luxe.

Maasmechelen: een case

Maasmechelen ging in april 2008 van start met zijn ECAT-project. 'Een 1700-tal Maasmechelaars, of zowat 6% van het totaal aantal inwoners ouder dan 15 jaar, kampt met problematisch alcoholgebruik,' vertelt Karin Borkelmans van het regionale preventiewerk Limburg. 'Dit komt merkelijk vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. In de leeftijdsgroepen tussen 35 en 55 jaar zijn er verhoudingsgewijs de meeste problematische drinkers. Opvallend is dat de groep 45- tot 54-jarigen er bovenuit steekt. Bij de mannen is er al in de 15- tot 24-jarigen een grote groep problematisch gebruikers aanwezig. Bij deze laatste vaststelling aansluitend blijkt uit het Euregionaal jongerenonderzoek dat in 2002 bij Limburgse leerlingen uit de 2e en 3e graad van het secundair onderwijs werd uitgevoerd, dat ongeveer een tiende van de leerlingen meer dan 20 glazen alcohol per week drinkt. Dit is vrijwel uitsluitend een zaak van jongens: 15,2% jongens versus 3,6% meisjes. Bijna een vierde van de Limburgse leerlingen in de hoogste graden (23,3%) is in de laatste 4 weken dronken geweest, ook hier meer voorkomend bij jongens (27,4%) dan meisjes (18,9%). Bier, alcopops, shooters en andere alcoholische mixen worden het meest gedronken. In het weekend (5,3 glazen) worden gemiddeld meer glazen alcohol gedronken dan in de week (3,8 glazen).'

ECAT-Maasmechelen organiseerde zgn. focusgroepen die tot de volgende bevindingen kwamen:


* Artsen kunnen een grotere rol spelen, ze kunnen patiëntenn het besef bijbrengen dat hun drinkgedrag problematisch is ;


* Alcohol wordt door een aantal jongeren 'hard' gebruikt;


* Ook bij jongeren kan alcoholgebruik problematisch zijn. Internet, zo stelde men in Maasmechelen vast, is een nieuwe mogelijkheid om mensen, vooral jonge mensen dan, snel te bereiken. Uitstellen van de beginleeftijd is een mogelijke doelstelling voor preventie, vonden de onderzoekers. Maar omdat louter het opschuiven van de beginleeftijd ook het probleem verschuift, is een integrale aanpak noodzakelijk.

Met de vijf extra steden voor het Europese ECAT-project komen er meer bevindingen, een grotere verfijning en een grotere spreiding van preventie op maat.