Technische Universiteit Delft

Hippolytuslezing: innovatie & ethiek

door M&C

Nu onze technologieën zo geavanceerd zijn en ons in staat stellen de bouwstenen van het universum en het leven te manipuleren en zoân diepgaande en blijvende impact hebben, hebben we de morele verantwoordelijkheid zeer doordacht te werk te gaan bij het ontwikkelen en in gebruik nemen van nieuwe techniek. Tijdens de Hippolytuslezing zal prof. Jeroen van der Hoven ingaan op maatschappelijk verantwoord innoveren.

20 juni 2010 | 11:30 uur - 12:30 uur
plaats: DOK, Vesteplein 100, Delft

Praktische informatie
De lezing begint om 11.30 uur, maar de deuren zijn open vanaf 11.00 uur.
Prof. Jeroen Van der Hoven is hoogleraar Ethiek en Techniek aan de TU Delft en wetenschappelijk directeur van het 3TU Centre for Ethics and Technology. Vorig jaar won hij de World Technology Award 2009 in de categorie ethiek.

Overbevissing
Industriële trawlers varen vanuit Europese havens naar Afrikaanse visgronden en vangen daar in een week net zoveel vis als de plaatselijke vissers in een jaar. Overbevissing is mede het gevolg van nieuwe technologie waarover alle vissers in de wereld nu kunnen beschikken: een simpele buitenboordmotor, kunststof netten, hydraulische lieren om kilometers lange lijnen binnen te halen, geavanceerde elektronica om vis op te sporen, koeling en vriesinstallaties om de vangst aan boord te verwerken en langer op zee te kunnen blijven. Aan de ene kant stimuleren visserijsubsidies de sector om te groeien en te innoveren en aan de andere kant moeten vangstbeperkingen en quota helpen de visstand op peil te houden en schade aan het marine ecosysteem te voorkomen. Gegeven de beschikbare technieken, hun prijs en de bestaande economische prikkels lijkt er geen simpele en snelle oplossing voor dit probleem voor handen.

Vervuiling
Het plastic dat wij al decennia gebruiken in verpakkingsindustrie voor verpakkingen en flessen komt langs verschillende wegen in zee terecht. Recent is gebleken dat veel van het plastic, uiteengevallen in kleine deeltjes en stukjes, in zee bijeengedreven wordt door de stromingen in de oceanen tot twee grote concentraties ten oosten en ten westen van Hawaï. De omvang van deze gebieden bedraagt twee keer de oppervlakte van Texas. De plastic korrels komen in de maag van vogels en vissen terecht en hebben een negatief effect op gezondheid en voortplanting van de dieren. Ook hiervoor is geen simpele oplossing.

Tragedy of the commons
Overbevissing en vervuiling zijn twee schoolvoorbeelden van door technologie mogelijk gemaakte âtragedies of the commonsâ, tragische optelsommen van effecten van gedrag dat weliswaar voor ieder individu of elke groep afzonderlijk begrijpelijk is, maar dat bij elkaar genomen de bijl aan de wortel legt van een gemeenschappelijk belang. Ze zijn, net als het broeikaseffect, de accumulatie van ruimteschroot rond de aarde, hormonen in het oppervlaktewater, achtergelaten plastic landmijnen in landbouwgrond van voormalige oorlogsgebieden, de optelsom van het jarenlang en wijdverbreid gebruik van relatief nieuwe stoffen, materialen en technologie.

Wisselwerking
Uit deze en andere voorbeelden kan worden opgemaakt dat het in de 21e eeuw, waarin technologie een zeer prominente rol speelt, van groot belang is om de wisselwerking van denken over enerzijds een goede en rechtvaardige internationale en nationale samenleving âethiek en politiek â en anderzijds het gebruik van nieuwe technologie, te begrijpen.

Maatschappelijk verantwoord innoveren
Nu onze technologieën zo geavanceerd zijn en ons in staat stellen de bouwstenen van het universum en het leven te manipuleren en zoân diepgaande en blijvende impact hebben, hebben we de morele verantwoordelijkheid zeer doordacht te werk te gaan bij het ontwikkelen en in gebruik nemen van nieuwe techniek. Nederland heeft een traditie in het denken over maatschappelijk verantwoord innoveren. De TU Delft en de andere technische universiteiten hebben het initiatief genomen om in Den Haag in het kader van de profilering van Den Haag als stad van internationale vrede en gerechtigheid samen met een aantal gerenommeerde internationale partners zoals Yale University, Australian National University en University of Oxford bij te dragen aan de ethische analyse van de problemen van dit Milennium, die zo nauw verweven zijn met high technology.