Welke taal sprak Bonifatius?
Bonifatius, op 5 juni 754 bij Dokkum vermoord, kwam uit Zuid-Engeland.
Zijn taal was Oudengels en Jan Decleir die zijn rol op het witte doek
vertolkt, spreekt dat ook. Prof.dr. Rolf Bremmer verzorgde de
Oudengelse en Oudfriese teksten voor De Schaduw van Bonifatius.
Jan Decleir als Bonifatius.
Jan Decleir als Bonifatius.
Scenario
Bremmer â universitair hoofddocent Engelse Filologie en bijzonder
hoogleraar Fries â is dé persoon om dat te vragen: 'September vorig
jaar kreeg ik het verzoek van Olga Ponjee of ik haar scenario wilde
doorlezen. En of ik ook kansen zag, om hier en daar een authentiek
talig tintje aan te brengen. Het scenario was niet lang en de dialogen
kort, dus ik zag er wel wat in. Na wat overleg, heb ik alle teksten van
Bonifatius in het Oudengels vertaald, terwijl ik de dialogen van zijn
leerling Gregorius en hun Friese tegenspelers in het Oudfries heb
omgezet. En passant heb ik Bonifatius ook nog wat Latijnse psalmregels
in de mond gelegd.â
Volkstaal
Een van de verplichte vakken in het eerste jaar bij de studie Engels is
Introduction to Old English. Bremmer: âOudengels is â de term zegt het
al â de oudste vorm van het Engels. Het werd gesproken en geschreven
tussen 700 en 1100. Anders dan op het Europese vasteland werd de
Engelse volkstaal in die tijd volop gebruikt voor allerlei doeleinden.
Dat varieerde van wetten en medische verhandelingen tot preken en
heldenliederen. Alleen, die taal is niet meteen toegankelijk voor ons.
In de loop van de geschiedenis is het Engels zo drastisch veranderd dat
wie Oudengels wil leren zich een nieuwe taal moet eigen maken.â
Mareille Labohm als de Friese bosnimf.
Mareille Labohm als de Friese bosnimf.
Grammatica
Het Oudengels heeft net als het moderne Duits onder meer drie
geslachten en vier naamvallen. âVoordat je aan het lezen van die
prachtige teksten kunt beginnen, moet je je als student eerst een
behoorlijke portie grammatica hebben eigengemaaktâ, vertelt Bremmer.
âDus op de veelgestelde vraag âWaar is dat nou voor nodig, zoân oude
taal leren?â is het antwoord simpel: omdat je alleen dan die prachtige
verhalen kunt begrijpen en waarderen.â
Tolkien
âVoor liefhebbers van Tolkien â en die zijn er elk jaar weer onder de
eerstejaars â valt het belang van Oudengels snel duidelijk te makenâ,
aldus Bremmer. âTolkien haalde een groot deel van zijn inspiratie voor
The Lord of the Rings uit de Oudengelse taal en literatuur. En wie naar
de jongste verfilming van het Beowulf-epos uit 2007 is geweest, heeft
het monster Grendel Oudengels horen spreken.â
Eindexamenfestival
Aan deze films kan een nieuwe worden toegevoegd, want 29 juni gaat in
Amsterdam De Schaduw van Bonifatius in première op het
eindexamenfestival van de Nederlandse Film en Televisie Academie. De
film behandelt een belangrijk moment uit de vaderlandse geschiedenis,
namelijk de confrontatie tussen het Christendom en de heidense Friezen.
In de film wordt de schaduw van de botsing, die uitloopt op het
omhakken van een heilige eik, vooral door een gesprek tussen
Bonifatiusâ leerling Gregorius en een jonge Friese bosnimf verbeeld.
Voor het eerst is in Nederland gebruikgemaakt van hetzelfde
productieproces als bij de verfilming van The Lord of the Rings en
Pirates of the Caribean, waarbij bijna alle creativiteit in de
preproductie gaat zitten.
Springlevend
Omdat Oudengels en Oudfries dode talen zijn, moest er wel wat geregeld
worden. Bremmer: âDe producer Mels Kroon is met geluidapparatuur naar
mijn kamer gekomen om me alle Latijnse, Oudengelse en Oudfriese teksten
in te laten spreken. Daarmee gingen de acteurs aan de slag. In januari
kwamen de hoofdrolspelers naar Leiden om nog een keer intensief onder
leiding van regisseur Thijs Schreuder met mij te oefenen. Fantastisch,
om zoân groot acteur als Jan Decleir de Oudengelse teksten van
Bonifatius aan te mogen leren. Ineens worden die dode talen
springlevend.â
De film is te zien tijdens het Nederlands Film Festival in Utrecht in
september en oktober en wordt dan uitgezonden door de AVRO.
Links
Website Rolf Bremmer
Website Olga Ponjee
Website De schaduw van Bonifatius (beschikbaar vanaf 29 juni)
(22 juni 2010/SH)
Universiteit Leiden