Academisch ziekenhuis Maastricht
ZonMw parel voor prikken en praten bij hoest
Publicatiedatum: 29-06-2010
Bron: ZonMw
Auteur: ZonMw
Datum: 29-06-2010
Onderzoeker dr. Jochen Cals van het Maastricht UMC+ ontving op 28 mei
van Pauline Meurs, voorzitter van het bestuur van ZonMw, de ZonMw parel
voor een bijzondere aanpak van overbodig antibioticagebruik in de
huisartsenpraktijk. Een vingerpriktest om ernstige infecties uit te
sluiten en een communicatietraining voor de huisarts reduceren het
antibioticagebruik bij hoestende patiënten, de combinatie werkt het
beste.
Cals toonde dit aan in een internationaal gewaardeerde vergelijkende
studie. De onderzoeker van het Maastrichtse CAPHRI instituut
promoveerde in 2009 cum laude.
Antibiotica
Hoe meer antibiotica worden voorgeschreven, des te sneller worden
bacteriën ongevoelig (resistent) voor deze middelen. Daardoor dreigt
het probleem dat artsen bij infecties binnenkort met lege handen staan.
Gelukkig is er de laatste tijd steeds meer aandacht voor dit probleem
(bijvoorbeeld ook in de intensieve veehouderij). In de huisartspraktijk
zijn het vooral patiënten met een infectie van de luchtwegen die een
recept voor antibiotica krijgen. In de meeste gevallen is dit niet
noodzakelijk. De infectie gaat vanzelf over en dat gaat niet sneller
met antibiotica. Dat de meeste patiënten toch antibiotica
voorgeschreven krijgen, komt doordat de huisarts toch twijfelt of er
sprake is van een ernstige infectie en doordat patiënten de verwachting
hebben dat zij antibiotica nodig hebben.
Verschillende benaderingen
In Cals' onderzoek zijn verschillende benaderingen van dit probleem
vergeleken. De zogeheten CRP-sneltest meet een eiwit (C-reactief
proteïne) dat vrijkomt bij ontstekingen. Een lage waarde van deze test,
die snel kan worden uitgevoerd met bloed uit een vingerprik, betekent
dat er vrijwel zeker geen ernstige infectie is. De huisarts staat dan
sterker bij het niet voorschrijven van een antibioticum. Een andere
benadering is een communicatietraining waarin huisartsen leren om de
verwachtingen van patiënten In kaart te brengen en de patiënt gericht
informatie te geven. Deze twee benaderingen kunnen ook gecombineerd
worden.
Vier groepen huisartsenpraktijken
In het onderzoek werden vier groepen huisartspraktijken vergeleken. Het
percentage patiënten dat antibiotica kreeg bij een gebruikelijke
behandeling van hoestklachten (67%) werd gemeten, evenals dit
percentage bij de vingerpriktest (39%), de communicatietraining (33%)
en de combinatie van beiden (23%). De genezing van de patiënten verliep
in alle groepen even voorspoedig. De combinatie won dus duidelijk van
andere benaderingen en bleek ook nog eens kosteneffectief te zijn. De
resultaten werden dan ook landelijk en internationaal met groot
enthousiasme ontvangen en worden verder geïmplementeerd
(acutehoest.nl). De nieuwe benadering krijgt vermelding in de herziene
standaard Acuut Hoesten van het Nederlands Huisartsen Genootschap.
Cals, die de studie verrichtte met een subsidie van ZonMw, promoveerde
vorig jaar cum laude op zijn onderzoek. Het kernartikel over de
resultaten van het onderzoek werd in 2009 gepubliceerd in het
gezaghebbende British Medical Journal. Het artikel werd door de BMJ
Group aansluitend geselecteerd als Research Paper of the Year en
eindigde bij de beste vier.
Aiotho
Cals doet zijn onderzoekswerk als Aiotho: arts in opleiding tot
huisarts en onderzoeker. Aiotho's volgen een gecombineerde opleiding
die na 7 jaar leidt tot een wetenschappelijke promotie en het diploma
huisarts, in het geval van Cals aan de vakgroep Huisartsgeneeskunde van
de Universiteit Maastricht. De betreffende vakgroep heeft een
jarenlange ervaring met het opleiden van Aiotho's.
(persbericht ZonMw, mei 2010)