Opnieuw warmer en eind van de week lokaal tropisch.
6 juli 2010 - Vanaf woensdag stroomt vanuit het zuiden opnieuw warmere
lucht over het land. Tegen het weekeinde zijn in het binnenland lokaal
tropische temperaturen mogelijk van 30 graden of iets daarboven. Of we
een landelijke hittegolf gaan halen is nog even de vraag.
EPS-berekening van de temperatuur op 2 meter hoogte in De Bilt. Groene
lijntjes zijn de 50 afzonderlijke berekeningen. Rode lijn is de
operationele run, blauw is de controle-run en bruin een
ensemble-gemiddelde.
EPS-berekening van de temperatuur op 2 meter hoogte in De Bilt. Groene
lijntjes zijn de 50 afzonderlijke berekeningen. Rode lijn is de
operationele run, blauw is de controle-run en bruin een
ensemble-gemiddelde.
Er is officieel sprake van een landelijke hittegolf als de
maximumtemperatuur in De Bilt gedurende tenminste vijf dagen elke dag
25 graden of hoger is (zomerse dagen) en in dat tijdvak bovendien op
zeker drie dagen minstens 30 graden is bereikt (tropische dagen). Of we
dit criterium de komende 5 dagen gaan moeten halen is nog de vraag. Het
is daarbij interessant om te kijken naar de lange termijn
computerberekeningen. We moeten wel in het oog houden dat de
verwachtingen voor de lange termijn geen gedetailleerde weerberichten
zijn, maar slechts een trend. Deze weersverwachtingen zijn gebaseerd op
de uitkomsten van computerberekeningen van het Europees Centrum voor
Weersvoorspellingen op Middellange Termijn. Het ECMWF, waarin het KNMI
participeert, is al in 1980 begonnen met tiendaagse verwachtingen en
heeft veel onderzoek gedaan naar verbetering van de kwaliteit. Voor het
gebruik en de interpretatie van al die gegevens is de vlindertheorie
van de Amerikaanse meteoroloog Lorenz van groot belang: het klapwieken
van een vlinder in Amazonegebied kan er bij wijze van spreken voor
zorgen dat een depressie ontstaat die twee dagen later in ons land voor
regen en wind zorgt. Een kleine verstoring kan enorme gevolgen hebben
voor het weer in de komende dagen en is dus van belang voor de
weersverwachtingen.
Ensemble-methode
Het ECMWF en het KNMI hebben een speciale methode ontwikkeld die zulke
verstoringen incalculeert, de zogeheten ensemble-methode (EPS). De
computer produceert voor elk van de komende vijftien dagen een 50-tal
weerkaartjes ter grootte van een flinke postzegel, die de mogelijke
weersituatie aangeeft. Door de computer 50 maal de berekeningen opnieuw
uit te laten voeren, met een kleine wijziging in de beginsituatie, is
het mogelijk om iets te zeggen over de betrouwbaarheid. De uitkomsten
worden op verschillende manieren gepresenteerd, niet alleen in
weerkaartjes en grafiekjes maar ook in de vorm van de zogenaamde pluim.
We zien in de EPS berekeningen van hedenochtend (figuur rechtsboven)
dat vanaf vrijdag de temperatuur in de middag rond de 30 graden
schommelt in centraal-Nederland. Op zaterdag en zondag zien we veel
grotere spreiding optreden hetgeen aangeeft dat de betrouwbaarheid
afneemt. Het is daarom ook nog maar de vraag of in De Bilt de 30 graden
op die dagen wordt gehaald.
EPS-berekening van de neerslag in De Bilt. Groene lijntjes zijn de 50
afzonderlijke berekeningen. Rode lijn is de operationele run, blauw is
de controle-run en bruin een ensemble-gemiddelde.
EPS-berekening van de neerslag in De Bilt. Groene lijntjes zijn de 50
afzonderlijke berekeningen. Rode lijn is de operationele run, blauw is
de controle-run en bruin een ensemble-gemiddelde.
Ook zien we een onzekerheid in de weersverwachting terug als we kijken
naar de vele groene lijntjes in de neerslag voor dit weekeinde.
Feitelijk zijn dit lokale regen- en onweersbuien die in de ene
berekening wel optreden in De Bilt en in de andere berekening niet. Dit
is niet helemaal verwonderlijk omdat dergelijke fenomenen een heel
lokaal karakter hebben. Na het weekeinde zien we dat de kans op buien
geleidelijk groter wordt (er komen steeds meer groene lijntjes bij met
een grotere amplitudo).
Hoe bijzonder zijn temperaturen van boven de 30 graden in Nederland?
In de figuur hieronder blijkt bijvoorbeeld dat temperaturen van 30 °C
of hoger ("tropische dagen") kunnen optreden van mei tot half
september. Van juni tot en met september daalt de temperatuur soms niet
verder dan 18 °C. De hoogste temperaturen worden in ons land vrijwel
altijd ver in het binnenland geregistreerd. Het relatief koele zeewater
heeft een temperende invloed op de temperatuur in de kustregio's. Zo
varieert het langjarig gemiddelde van het aantal tropische dagen van
nul op de Wadden tot zes plaatselijk in het zuidoosten van het land.
Bandbreedte waarbinnen globaal de hoogst mogelijke maximum- en
minimumtemperaturen in De Bilt liggen (gebaseerd op metingen over het
tijdvak 1901-2007).
Bandbreedte waarbinnen globaal de hoogst mogelijke maximum- en
minimumtemperaturen in De Bilt liggen (gebaseerd op metingen over het
tijdvak 1901-2007).
In sommige jaren wordt er geen enkele tropische dag geregistreerd,
terwijl in andere jaren er een aantal voorkomen. Zo werden in 1947 in
De Bilt achttien tropische dagen genoteerd. Maastricht telden er dat
jaar zelfs 27.
De hoogste temperatuur ooit in ons land gemeten is 38,6°C. Dat was op
23 augustus 1944 in Warnsveld, in de Gelderse gemeente Zutphen.
Temperaturen van meer dan 35 graden zijn het laatst gemeten op 2 juli
2010 en daarvoor op 20 augustus 2009. Hoe zeldzaam deze temperaturen
zijn blijkt wel uit het feit dat in het zuiden van Limburg in de
afgelopen ruim honderd jaar op slechts vier dagen 37 graden of meer is
gemeten. Kijken we wat noordelijker in Nederland dat zien we dat op de
Vliegbasis Twenthe het sinds het begin van de metingen in 1951 zes keer
warmer is geworden dan 35 graden, dus gemiddeld eens per tien jaar.
---
EPS-berekening van de neerslag in De Bilt. Groene lijntjes zijn de 50
afzonderlijke berekeningen. Rode lijn is de operationele run, blauw is
de controle-run en bruin een ensemble-gemiddelde.
Eerste uitgave: 06-07-10
Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut