Universiteit Leiden

Antieke synagoge gevonden bij Meer van Galilea

Een internationaal team met Jürgen Zangenberg, Instituut voor Godsdienstwetenschappen, heeft aan het Meer van Galilea een synagoge gevonden die rond het jaar 400 in gebruik was. Hiermee leveren ze nieuw bewijsmateriaal voor een dicht netwerk van synagogen in landelijk Galilea.

Een internationaal team met Jürgen Zangenberg, Instituut voor Godsdienstwetenschappen, heeft aan het Meer van Galilea een synagoge gevonden die rond het jaar 400 in gebruik was. Hiermee leveren ze nieuw bewijsmateriaal voor een dicht netwerk van synagogen in landelijk Galilea.

Horvat Kur

De theologen en archeologen zijn op zoek naar materiële overblijfselen van het dorpsleven van Galilea die licht kunnen werpen op zowel de vroegchristelijke als de Rabbijnse cultuur. Over het leven op het platteland in de eeuwen rond het jaar nul is nog weinig bekend. Dit in tegenstelling tot de stedelijke Hellenistische cultuur. De onderzoekers richten zich op de site Horvat Kur.

Dicht net van synagogen

De vondst van de synagoge , en eerder van andere synagogen in de regio, wijst op een dicht net van synagogen op de noordwestelijke oevers van het Meer van Galilea, daterend uit de 6e tot en met de 1e eeuw voor Christus.

Ook hebben ze delen gevonden van twee binnenplaatsen met landbouwwerktuigen, en een kamer vol weggegooid aardewerk, afkomstig uit het midden van het 1e millennium na Christus. Hergebruikte architectonische elementen en muren van veldstenen of opnieuw gebruikte natuursteen, tonen aan dat het dorp voortdurend veranderde. De gebouwen werden aangepast aan de veranderende behoeften van de bewoners.

Veel studenten

In de regio doet een consortium van de universiteiten van Bern (Zwitserland), Helsinki (Finland), Leiden (Nederland) en Mainz (Duitsland) onder de naam Kinneret Regional Project (KRP) archeologisch onderzoek te doen. Jaarlijks komen groepen onderzoekers terug om onderzoek. Sinds 21 juni zijn er dertig bezig; ze blijven tot 16 juli. Het gaat overwegend om studenten Godgeleerdheid, Wereldgodsdiensten en Archeologie, en stafleden uit Nederland, Finland, Zwitserland, Roemenië, België, Spanje, Israel and Duitsland

Dit jaar ligt de focus van het onderzoek op Horvat Kur, een dorp dat werd bewoond van de vroeg-Romeinse tijd tot de vroege middeleeuwen. Het ligt op een lage heuvel, 2 km ten westen van het Meer van Galilea.

Monumentale muur

De archeologen werken momenteel op twee sites. De ene site (A) is gesitueerd op de top van de heuvel en bestaat uit een in 2008 gegraven, nauwe proefgeul die nu is vergroot tot een grotere onderzoekssite van drie vierkante stukken van 5 x 5 m elk. Deze worden nu helemaal afgegraven. Op deze locatie staat een met zorg gemaakte, monumentale muur die bij een eerdere opgraving al was ontdekt. Deze muur, die tot op 80 cm is opgegraven loopt over minstens 10 meter van het noorden naar het zuiden en splitst de opgraving in tweeën. Aan de westelijke kant is bestrating met straatstenen aangetroffen; de onderzoekers denken dat het om een kleine binnenplaats gaat. In 2008 werd hier een grote hoeveelheid munten gevonden. Deze wijzen erop dat het gebouw waarvan de opgegraven muur nog overeind staat, al in 400 in gebruik kan zijn geweest.

Munten

Dit jaar kwam in hetzelfde gebied opnieuw een grote hoeveelheid munten tevoorschijn. Die kunnen, na onderzoek, de datering bevestigen. Verder zijn fragmenten van pilasters en andere architectonische elementen gevonden. Zij kunnen bijdragen aan de reconstructie van de plattegrond en de vormgeving van het gebouw.

Bank

Ten oosten van de monumentale muur troffen de archeologen een totaal andere situatie aan. Deze wees erop dat die kant van het huis de binnenzijde van het gebouw is geweest. Hier staat stond een lage bank tegen de muur, gemaakt van uitgehakte steen, die grijs is gepleisterd en alleen maar wordt onderbroken door een ingang. De vloer bleek ook gemaakt van grijs pleisterwerk. Er moet nog worden gecontroleerd of zich onder de vloer nog een een kelder bevindt.

Voortdurende verandering

In een ander gebied, aan de rand van het hoogste plateau van Horvat Kur, zijn delen gevonden van twee binnenplaatsen met werktuigen, en een kamer vol weggegooid aardewerk, afkomstig uit het midden van het 1e millennium na Christus. Deze vondst werpt licht op het sociale en economische leven in die tijd. Hergebruikte architectonische elementen (spoliae) en muren van veldstenen of opnieuw gebruikte natuursteen, tonen aan dat het dorp voortdurend veranderde doordat de gebouwen werden aangepast aan de zich wijzigende behoeften van de bewoners. Toekomstige opgravingen zullen de hele structuur blootleggen en het mogelijk maken het gebruik en de indeling van de ruimte door de inwoners te bestuderen. Zo kan de ontwikkeling van het dorp worden geschetst.

Fel debat

De vondst van resten van het huis op site C en de publieke ruimte op site A draagt bij aan het oplossen van vragen over de groei van de bevolking, de economische status en de culturele interactie tussen inheemse en externe invloeden gedurende de klassieke periode. De vondsten in Horvat Kur dragen ongetwijfeld ook bij aan voortdurende, felle debat over de chronologie van de Galileese synagogen.Â

Wetenschappelijke artikelen over de opgravingen bij Galilea

(6 juli 2010/Zangenberg)