Historisch Hilversum: Natuurbad Crailoo
publicatiedatum: woensdag 14 juli 2010
Eenmaal per maand ziet u hier foto's met een beschrijving afkomstig uit
het Streekarchief Gooi en Vechtstreek. U kunt daar zelf ook op zoek
naar de geschiedenis van Hilversum. Bent u bijvoorbeeld benieuwd naar
uw huis of straat in vroeger tijden? Breng dan eens een bezoek.
Honderden archieven en collecties liggen op u te wachten. Het
Streekarchief Gooi en Vechtstreek zit in het Stadskantoor, Oude Enghweg
23; openingstijden ma. 9.00-13.00 uur, di. t/m vr. 9.00-17.00 uur ;
website: www.gooienvechthistorisch.nl
"Een bron van genot"
Zo werd het zwembad Crailoo aan de Lage Naarderweg in het begin van de
jaren veertig nog in een brochure aangeprezen bij de Hilversummers. Het
zwembad, ontworpen door stadsbouwmeester W. M. Dudok, was op 25 mei
1931 geopend. Tienduizend bezoekers tijdens bijvoorbeeld het warme
Pinksterweekeinde van 1953 waren geen uitzondering. In 1984 viel het
doek. Er moest bezuinigd worden, terwijl Crailoo aanzienlijke verliezen
leed. Ook een van de eerste grote acties van de plaatselijke afdeling
van de Socalistische Partij kon het noodlot niet afwenden.
Procedure
Het zwembad kwam er naar een "goede" Gooise traditie niet zonder slag
of stoot. De erfgooiersvereniging "Macht door Recht" was het er
helemaal niet mee eens dat het gemeentebestuur een zwembad wilde
aanleggen in een door de vereniging gehuurd deel van de Crailoose Plas.
De erfgooiers spanden een procedure aan die eindigde met een schikking
in de vorm van een schadevergoeding.
Welvoeglijkheid
Crailoo was daarna regelmatig onderwerp van debat in de gemeenteraad
als het ging om wat toen de welvoeglijkheid werd genoemd.
Zwemverenigingen die gebruik maakten van het zwembad verlangden al in
de beginjaren een verbod op gemengd zonnebaden en/of zwemmen. De
gemeenteraad hield echter vast aan zijn eerder ingenomen standpunt dat
in Crailoo "gelegenheid tot familiebad zou worden geboden". Ter
tegemoetkoming aan het verzoek werd in 1934 wel bepaald "dat voor het
gebruik van consumpties op het terras der inrichting, personen, in
badcostuum gekleed, slechts dan zullen worden toegelaten, indien
bedoeld costuum bedekt is door een badmantel of dergelijke".
Schutting
Een jaar later waren er echter al weer scherpe debatten in de raad. De
katholieke fractie wilden mannelijke en vrouwelijke gebruikers van
Crailoo scheiden door een schutting van 2 meter hoog met matglas
bovenin. Burgemeester en wethouders stelden een schutting van 1.25
meter voor, maar ook die werd door de gemeenteraad met elf tegen
twintig stemmen verworpen.
Het zwembad met zijn natuurlijke bronwater voorzag de jaren daarna in
een behoefte. Met name voor kinderen die allergisch waren voor het
gechloreerde water van andere zwembaden in de omgeving. Menige
Hilversummer en Hilversumse trok zijn of haar eerste baantje in
Crailoo. De bekende zwemleraar Jan Stender ontfermde zich over jeugdige
zwemtalenten.
Niet meer verantwoord
Later ondervond Crailoo in warme zomers in toenemende mate concurrentie
van het vele oppervlaktewater in onze regio. Door de inpoldering van
het IJsselmeer kreeg het Gooi het Gooimeer. Het strand werd op vele
plekken toegankelijk gemaakt voor recreanten die in onze regio ook al
terecht konden bij de Loosdrechtse Plassen. In 1984 vond het
gemeentebestuur de exploitatie van Crailoo niet meer verantwoord. In
dat jaar oordeelde de raad tevens dat er fors bezuinigd moest worden en
dat bespoedigde de sluiting van het natuurbad.
Gegadigden
Als pleister op de wonde werd bepaald dat wat er ook op de plek van
Crailoo zou komen, er moest wèl een zwembad blijven. Juist die
voorwaarde was de reden dat gegadigden uiteindelijk de een na de andere
afhaakten. "Immers", aldus één van hen in de plaatselijke krant, "de
gemeente kon dat zwembad zelf niet exploiteren". Plannen voor een
dubbele sporthal en andere sportfaciliteiten bij het zwembad en een
forellenkwekerij in de bassins leden schipbreuk. In '89 was er nog even
sprake van de verplaatsing van de tennisbanen van het Melkhuisje naar
Crailoo, maar ook dat ging niet door. Ondertussen vielen de restanten
van het zwembad ten prooi aan vandalisme. Daarom liet de gemeente eind
jaren tachtig de badhuisjes slopen.
Uiteindelijk werden de gemeentelijke voorwaarden voor invulling van het
gebied versoepeld. Dat maakte de weg vrij voor de nieuwbouw van een
bedrijf in de audio-visuele sector.
Redactie
`Met een koene sprong in het water van het zwembad Crailoo, sprongen
deze Hilversumse meisjes en jongens vanmiddag tevens de zomer binnen.
Anneke Steffens was vanmiddag het eerst in het water, de kleine Nanda
Blöte was nummer één in het kleuterbad.' 1954, fotograaf Jacq. Stevens.
Gemeente Hilversum