Universiteit van Tilburg

Persbericht 16 juli 2010

VVD-stemmer voelt zich veel beter over eigen portemonnee dan SP'er

Economische emoties duidelijke graadmeter stemgedrag

Nederlanders die op de VVD hebben gestemd voelen zich veruit het beste over hun persoonlijke financiële toekomst, gevolgd door CDA- en D66-stemmers. Er is een grote kloof met hoe de PVV- en SP-stemmers zich voelen: zij hebben veel meer negatieve en minder positieve emoties als ze denken aan hun eigen financiële toekomst. Dat blijkt uit de Tilburg Consumer Outlook Monitor (TILCOM) van CentERdata en de Universiteit van Tilburg onder 2300 Nederlanders. "De emoties van Nederlanders over hun persoonlijke financiële situatie blijken een duidelijke graadmeter voor hun stemgedrag" stelt Jorna Leenheer, senior onderzoeker bij CentERdata.

De Ecomotion-index van TILCOM meet hoeveel positieve en negatieve emoties Nederlanders ervaren als ze denken aan hun persoonlijke financiële toekomst (score -100: alleen negatieve emoties, score 100: alleen positieve emoties). De resultaten van de consumentenmonitor over het tweede kwartaal van 2010 laten zien dat deze index sterk gerelateerd is aan het stemgedrag. VVD-stemmers scoren het hoogst op de index (50,6), gevolgd door CDA (47,0) en D'66 (46,8). Stemmers op PvdA en GroenLinks laten een gemiddelde score zien (33,6 en 37,8). En de achterban van de SP en PVV scoort zeer laag op de index: de PVV-stemmers gemiddeld 15,0, en SP is hekkensluiter met 7,4. Maar liefst 36,2% van de PVV´ers en 43,5% van de SP´ers ervaren meer negatieve dan positieve emoties over hun financiële situatie (score onder 0), het Nederlands gemiddelde ligt op 24,9%. Gekeken naar het verschil tussen PVV en SP-stemmers, dan blijken SP'ers vooral minder blij en minder trots te zijn dan PVV-stemmers.

Contradictie tussen economische evaluaties en gevoelens Opvallend genoeg komen deze verschillen veel minder sterk terug wanneer Nederlanders gevraagd wordt naar een rationele evaluatie van verleden en toekomst voor hun persoonlijke financiële situatie, de Nederlandse economie en de wereldeconomie. De rangorde tussen de partijen is wel ongeveer gelijk en er zijn verschillen, maar deze zijn veel minder groot dan voor de Ecomotion-index. VVD'ers scoren het hoogste op een 5-puntsschaal wat betreft de persoonlijke financiële situatie (2,9), maar de SP zit hier als laagst scorende maar 0,3 vanaf. Opvallend is dat de PvdA en PVV op dit gebied hetzelfde scoren (2,7), terwijl ze zich er duidelijk heel anders over voelen.

Economie staat vrijwel stil
Gekeken naar het totaalbeeld blijkt dat Nederlanders positiever zijn over hun eigen financiële situatie (2,78) dan over de Nederlandse economie (2,49). Tegelijkertijd is men over de Nederlandse economie positiever dan over de wereldeconomie (2,35). De ontwikkeling van economische gevoelens, vertrouwen en aankoopintenties van consumenten laat echter vooral stilstand zien. Zo ligt de Ecomotion-index op 34,3, tegen 33,2 in het vorige kwartaal. Ten opzichte van het vorige kwartaal zijn ook de veranderingen in aankoopintenties voor duurzame goederen marginaal. De plannen om grote aankopen als wasmachines, televisies en meubels te doen (apparatuur en interieur) is zelfs afgenomen in vergelijking met een jaar terug. Alleen de aankoopkans van auto's ligt substantieel hoger dan een jaar terug (8,1% tegenover 3,4%). De economie trekt dus in een ijzig langzaam tempo aan.

Hoogopgeleiden steeds positiever
Het TILCOM-onderzoek is nu voor het vijfde kwartaal op rij uitgevoerd. Daardoor zijn er steeds meer trends waar te nemen over de tijd. Zo laat de ontwikkeling van de Ecomotion-index naar opleiding een duidelijk verschil in trend zien tussen hoger en lager opgeleiden. Hbo'ers en universitair opgeleiden scoren het hoogst en kruipen steeds dichter naar elkaar toe gedurende het jaar. Lageropgeleiden (basisonderwijs, vmbo en mbo) scoren aanzienlijk lager, havo en vwo'ers nemen een middenpositie in. Wat opvalt is dat de de gevoelens van hoogopgeleiden het afgelopen kwartaal positiever werden, terwijl voor laagopgeleiden de Ecomotion-index juist daalde. Na twee kwartalen van lichte verbeteringen, zijn de gevoelens over de persoonlijke financiële situatie onder laagopgeleiden in dit kwartaal nu weer wat somberder.

Over TILCOM
In juni 2009 is TILCOM begonnen met het driemaandelijks peilen van de emoties van een representatieve groep Nederlanders over de economie, hun koopgedrag en hun bestedingsplannen. Het onderzoek wordt uitgevoerd door Tiber (Tilburg Institute for Behavioral Economic Research) en CentERdata in samenwerking met de Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen van de Universiteit van Tilburg.