Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
100 jaar dieselgemaal Beetskoog
Publicatiedatum : 27 april 2010
Dit jaar op 26 juli is gemaal Beetskoog in Oudendijk 100 jaar een
dieselgemaal. Bijzonder is dat de toentertijd geplaatste Bronsmotor nog
steeds op volle toeren draait. Om het jubileum te vieren organiseren
we op de molen- en gemalendag 2010 extra festiviteiten rond het gemaal.
Dieselgemaal
Het gemaal, gebouwd in 1877, is een eeuw dieselgemaal. In 1910 werd de
stoommachine met vijzel vervangen door een dieselmotor. De eenvoudige,
maar daardoor niet kapot te krijgen ééncilinder Brons-motor, werkt door
de goede zorgen van beheerder Berend Eikenaar nog steeds. Zonder
brandstofpomp en verstuiver loopt de motor op dieselolie. Samen met de
Stork centrifugaalpomp is het een zeldzaam voorbeeld van vroeg
twintigste-eeuwse bemalingstechniek van Nederlands fabrikaat. Dit
unieke cultuurgoed staat op de provinciale monumentenlijst. Het gemaal
pompt het water van -2.43 m N.A.P. naar de Schermerboezem. De
Schermerboezem heeft een streefpeil van -0,50 m N.A.P. In 1931 nam het,
even verderop gelegen, elektrisch gemaal Beetskoog de bemalingstaak
over.
De beheerder
Berend Eikenaar heeft vanaf 1981 in zijn vrije tijd het gemaal helemaal
opgeknapt. Hij heeft er ook voor gezorgd dat het gemaal weer goed kan
malen. Hij kan de bezoekers tijdens zijn onderhoudende rondleidingen
dan ook alles vertellen over de werking en historie van het gemaal. Als
het water hoog genoeg staat zet Berend het gemaal ook even aan en maken
de ronkende geluiden een bezoek aan het gemaal een ware beleving.
Festiviteiten
Op zaterdag 8 mei tijdens de molen- en gemalendag wordt het jubilerende
gemaal in de schijnwerpers gezet. In en rond het gemaal is van alles
georganiseerd.
Openstelling Dieselgemaal Beetskoog
Vanzelfsprekend verzorgt Berend de rondleidingen in het dieselgemaal.
Daarnaast wordt aandacht besteed aan de architectuur van het gebouw met
een tentoonstelling over de architecten de gebroeders de Wit. Buiten
bij het gemaal wordt een demonstratie ambachtelijk vis-/palingroken
gegeven door de heer G.Groot. De dag wordt muzikaal omlijst door de
maritieme volksmuziekgroep 't Scheepsfolk. Zij zingen liederen op het
ritme van het gemaal.
Kerkje Oudendijk
In het kerkje van Oudendijk, de enige monumentale kerk (1648) gebouwd
op de Westfriese Omringdijk, richt de plaatselijke oudheidkundige
vereniging Hemony een fototentoonstelling in over de omgeving van het
gemaal in het verleden. Daarnaast houdt Diederik Aten, historicus bij
het hoogheemraadschap, lezingen over de polder en waterbeheer door de
jaren heen.
Polderschuiten
Bezoekers kunnen door middel van polderschuiten naar het gemaal of
kerkje (ongeveer 5 min.). Ook wandelend is dat goed mogelijk (ongeveer
10. min.).
Eerste zaterdag van de maand open
Zoals ieder jaar is gemaal Beetskoog ook dit jaar op de eerste zaterdag
van de maand van mei tot en met oktober tussen 11.00-16.00 uur geopend.
De eerste openstelling dit jaar is aankomende zaterdag 1 mei. Iedereen
kan dan gratis een kijkje nemen in het gemaal. Een belevenis, dankzij
de enthousiaste uitleg van Berend Eikenaar, het lawaai en de zware
dieselgeur.