Nederlands
Rechts meerderheidskabinet niet waarschijnlijk; minderheidscoalitie geeft PVV
veel ruimte
Sociologen onderzoeken coalitievorming
Datum: 30 juli 2010
'Het is onwaarschijnlijk dat een rechtse coalitie tot stand komt', zegt
de Groningse hoogleraar sociologie prof.dr. Frans Stokman. Met name de
belastingen - een cruciaal beleidsterrein - en de bezuinigingen op
ontwikkelingssamenwerking staan de vorming van een stabiele
meerderheidsregering van PVV, VVD en CDA in de weg. Ook de verhoging
van de AOW-leeftijd blijft een heikel punt voor zo'n rechtse coalitie.
Stokman blijft bij zijn voorspeling van 12 juni dat een centrumcoalitie
van VVD, CDA en PvdA het meest waarschijnlijk is. De kans erop stijgt
zelfs.
Samen met drs. Reinier van Oosten en dr. Jacob Dijkstra van
adviesbureau Decide (dutch group) onderzocht Stokman hoe ver de
standpunten van verschillende politieke partijen op een groot aantal
beleidterreinen uiteen liggen en welke gevolgen dat heeft voor de
onderhandelingen in de formatie. Begin juni rolde daar de conclusie uit
dat er voor de vorming van een centrumcoalitie het minste aantal
obstakels bestaan. Een later aanvullend onderzoek naar de kansen voor
Paars Plus leidde, terwijl de onderhandelingen nog in volle gang waren,
tot de conclusie dat dat nét niet zou lukken.
Nieuw onderzoek naar rechtse coalities
In een nieuw aanvullend onderzoek zijn zowel de meerderheidscoalitie
PVV, VVD en CDA als minderheidscoalities VVD, CDA met gedoogsteun van
PVV, en VVD, PVV met gedoogsteun van CDA onderzocht. Het draait daarbij
vooral om de beleidsterreinen die als potentieel pijnpunt kunnen worden
aangemerkt, zoals AOW-leeftijd, ontwikkelingssamenwerking, veiligheid,
vreemdelingenbeleid en belastingen.
Minderheidscoalitie VVD/PVV mist steun Kamer
Volgens Stokman en zijn team zijn de vooruitzichten voor een
VVD/PVV-kabinet met gedoogsteun van het CDA somber. Bij het dossier
belastingen zal die coalitie het VVD-beleid willen uitvoeren, maar dat
zal niet worden gedoogd door het CDA die daarbij steun krijgt van de
Kamer. Tweede struikelblok is de ontwikkelingssamenwerking. Het beleid
dat de voorkeur heeft van de PVV leidt eveneens via het ontbreken van
CDA-gedoogsteun tot een groot conflict met de Kamer met als gevolg de
val van het VVD/PVV-kabinet.
Minderheidscoalitie VVD/CDA geeft PVV veel ruimte
De minderheidscoalitie VVD en CDA kent minder perikelen, maar dat is
vooral omdat die steun uit de Kamer krijgt op de vier punten waarop het
kabinetsbeleid gedoogsteun van de PVV zal missen:
ontwikkelingssamenwerking, AOW-leeftijd, veiligheid en
vreemdelingenbeleid. Dat zijn gezichtspalende punten waarop de PVV
vervolgens alle ruimte krijgt om zich te profileren en af te zetten
tegen andere partijen. Stokman: 'Geen aantrekkelijk vooruitzicht voor
partijen die stemmen kunnen verliezen aan de PVV'.
Piketpaaltjes vervagen
Maar hoewel de minderheidscoalitie van VVD en CDA in de ogen van de
onderzoekers de meest waarschijnlijke is van de drie mogelijke rechtse
coalities, is hij nog niet aan beurt. 'Eerst zal de centrumcoalitie
nader onderzocht moeten worden,' verwacht Stokman. 'Onze voorspelling
blijft dat die coalitie de meest waarschijnlijke is. Het onderzoek naar
een rechts kabinet zal daarbij helpen om de piketpaaltjes minder
prominent en absoluut te maken.'
Rijksuniversiteit Groningen