Rijksoverheid
Datum 5 augustus 2010
Betreft Funding Qredits
In deze brief informeer ik u over het besluit tot aanvullende financiering van de
stichting Microkrediet Nederland (Qredits). Het gaat hierbij om gelden voor
kredieten aan ondernemers en niet om de financiering van de exploitatie. Deze
brief komt voort uit het AO Kredietverstrekking d.d. 11 februari 2010.
Microfinanciering in Nederland
Het bevorderen van kleinschalig ondernemerschap is van belang voor de
economische dynamiek, duurzame re!integratie en draagt bij aan de versteviging
van de sociale cohesie in de wijken. Een groep (aspirant) ondernemers wordt
echter weerhouden om een bedrijf te starten, vanwege een beperkte toegang tot
kapitaal
1
en een gebrek aan ondernemersvaardigheden. Daarom is het kabinet
gestart met Microfinanciering waarmee deze drempels kunnen worden geslecht.
Onder microfinanciering in Nederland verstaat het kabinet coaching en krediet tot
¤ 35.000,!. Door microfinanciering in Nederland te versterken kunnen jaarlijks
velen (uitkeringsgerechtigden en niet!uitkeringsgerechtigden) de stap zetten om
hun ideeën voor het starten van een eigen onderneming in de praktijk te brengen.
Zo konden Charito Loyola en Andrew van Velthoven met microfinanciering hun
vintageshop in Den Haag openen (zie box, p.2).
De afgelopen 2,5 jaar hebben de ministeries van Economische Zaken en Sociale
Zaken en Werkgelegenheid een aanjaagfunctie vervuld om microfinanciering in
Nederland op de kaart te zetten. Microfinanciering wordt aangeboden door een
netwerk van coaching! en adviesorganisaties en kredietverstrekkers, met steun
van de ministeries van SZW en EZ. De Tweede Kamer is hierbij betrokken
geweest via brieven d.d. 8 april 2008, 10 september 2008 en 23 december 2009
en AO's d.d. 30 oktober 2008 en 11 februari 2010.
1
Voor de markt (banken) is het vaak niet aantrekkelijk om deze kleine kredieten aan (startende) ondernemers te
verstrekken. De relatief hoge kosten, door onder de beoordeling van bedrijfsplannen, zijn hier met name de
oorzaak van. Ook het feit dat de klant geen goed trackrecord, of een BKR$registratie heeft speelt hierbij een rol.
Pagina 2 van 4
Directoraat
generaal
Ondernemen en Innovatie
Directie Ondernemen
Ons kenmerk
OI/O / 10095628
Qredits
Sinds januari 2009 zijn er in Nederland twee pilots om twee manieren te testen
voor de verstrekking van kredieten tot ¤ 35.000,!: de 'tijdelijke
SZW!borgstellingsregeling ondernemers 2009-2010' en de pilot 'Stichting
Microkrediet Nederland, handelend onder de naam Qredits'.
In de regio's Rotterdam, Twente, Tilburg, Leeuwarden en omgeving en Flevoland
wordt de tijdelijke SZW!borgstellingsregeling uitgevoerd. Het krediet wordt
verstrekt door de deelnemende banken onder borgstelling van het Rijk. De
gemeenten zijn verantwoordelijk voor het screeningsproces.
In de andere gemeentes/regio's in Nederland kunnen ondernemers een
microkrediet verkrijgen via Qredits. Dit is een stichting die opgericht is door en
met steun van de banken, waarbij EZ en SZW de financiering voor de pilotperiode
beschikbaar hebben gesteld. Qredits verstrekt daarmee kredieten aan (aspirant)
ondernemers en voert de daarmee samenhangende activiteiten, zoals het
screenen van aspirant!ondernemers (ondernemingsplannen) en het beheer van de
leningen uit. Qredits heeft voor de pilotperiode een startsubsidie van ¤ 2 mln
gekregen van de banken en mijn ministerie (resp. ¤ 1,2 en ¤ 0,8 mln). Mijn
ministerie heeft voorts een renteloze lening van ¤ 15 mln verstrekt om in deze
periode leningen te kunnen verstrekken. SZW heeft daarnaast een lening van
¤ 2,5 mln verleend voor het verstrekken van kredieten aan uitkeringsgerechtigden
in een beperkt aantal gemeenten.
Eind dit jaar start een evaluatie van de beide kredietpilots.
Qredits succesvoller dan verwacht, extra financiering nodig
In een brief d.d. 23 september 2009 aan uw Kamer bent u geïnformeerd over de
adviezen van McKinsey en de Raad voor microfinanciering over de toekomst van
microfinanciering in Nederland. McKinsey adviseert dat Qredits in de toekomst
Vintageshop Cute but wrong in Den Haag
Charito Loyola en Andrew van Velthoven zagen, geïnspireerd door Antwerpen,
Amsterdam en Rotterdam, een markt in Den Haag voor vintage kleding oftewel hippe
tweedehands kleding. Ze kochten met hun eigen geld goede gebruikte kleding op en
verkochten eerst eens per maand en al snel eens per week hun kleding, telkens vanuit
verschillende locaties.De verkoopplaats werd aan hun potentiële klanten op
verschillende manieren gecommuniceerd, zoals via internet!communities. De zaken
ontwikkelden zich zo voorspoedig dat zij al na anderhalf jaar een eigen winkelpand
wilden hebben. De nieuwe winkel was niet te financieren vanuit de eigen middelen.
Externe financiering was nodig. Ervaring leerde hen dat de banken hen niet zouden
kunnen helpen vanwege het relatief lage kredietbedrag en de niche waarin zij hun
producten verkopen. Zij hebben vervolgens Qredits benaderd. "Qredits had wel wat
opmerkingen over ons ondernemersplan en het MF!ondernemerspunt in Den Haag
(Koningskade) heeft ons daarbij verder geholpen. Toen kon Qredits het gevraagde
krediet verstrekken. Inmiddels is een vriendin met nieuwe kleding bij ons ingetrokken,
zodat beide winkelformules elkaar mooi aanvullen"
Pagina 3 van 4
Directoraat
generaal
Ondernemen en Innovatie
Directie Ondernemen
Ons kenmerk
OI/O / 10095628
financiering uit de markt haalt om zo op termijn zelfstandig te kunnen
voortbestaan zonder overheidsfinanciering. De toenmalige staatssecretaris van
Economische Zaken gaf aan dat het kabinet deze lijn steunt. In het Algemeen
overleg d.d. 11 februari 2010 heeft de staatssecretaris ook aangegeven dat
Qredits de lening van EZ langer mag houden en dat deze ook achtergesteld zal
worden om die financiering vanuit de markt aan te kunnen trekken.
Qredits heeft de afgelopen 1,5 jaar bijna 800 kredieten verstrekt tot een bedrag
van circa ¤ 15 mln. Het bedrag aan leningen dat niet wordt terugbetaald is tot nu
toe lager dan gepland evenals de operationele kosten per lening.
De terugbetalingen zijn hoger dan gepland. Qredits is tot nu toe dan ook
onmiskenbaar een succes. Dat betekent dat de ¤ 15 mln, bestemd om leningen
mee te verstrekken, nu vrijwel is uitgeput. Qredits heeft aanvullende financiering
nodig, om kredieten te kunnen blijven verstrekken.
Aanvullende financiering
Qredits is de afgelopen maanden intensief in gesprek geweest met Bank
Nederlandse Gemeenten (BNG) en de drie grootbanken Rabobank, ING en ABN!
AMRO. In die gesprekken bleek dat de vraag naar gewone commerciële
financiering van Qredits nog te vroeg komt vanwege de beperkte ervaring en de
huidige situatie op financieringsmarkt. Daarom is naar een oplossing gezocht,
waarbij een belangrijke stap gezet wordt naar financiering vanuit de markt, maar
de overheid nog steun in de rug verleent.
Met steun van de Raad voor Microfinanciering zijn genoemde partijen en mijn
ministerie tot de volgende oplossing gekomen. De banken zijn bereid een lening
van in totaal ¤ 30 miljoen aan Qredits te verstrekken, ¤ 15 mln komt van de BNG
en ¤ 15 mln van drie grootbanken. BNG krijgt een borgstelling van de overheid
van 80% op de lening. BNG is daarmee bereid als eerste bank financiering te
verschaffen. Een dergelijke borgstelling is in lijn met de borgstelling die de
overheid in ander verband aan banken geeft op basis van de voormalige
Borgstellingsregeling midden!en kleinbedrijf, die thans is ondergebracht in
Hoofdstuk 2 van de Subsidieregeling starten, groei en overdragen van
ondernemingen. Daarin is ook sprake van borgstelling met het oog op de
verstrekking van leningen onder de ¤ 200.000,! die voor banken in verband met
ontbrekende zekerheden te risicovol zijn. De lening van EZ wordt achtergesteld
ten aanzien van de lening van de drie grootbanken.
2
Bij deze wil ik u informeren dat ik akkoord ben gegaan met het verstrekken van
de door Qredits gevraagde steun (garantstelling en achterstelling) bij het
verkrijgen van de financiering van de zijde van de banken. Gelet op de resultaten
van Qredits tot nu toe acht ik het risico voor de Rijksoverheid beperkt, terwijl er
op deze wijze ¤ 30 miljoen beschikbaar komt voor leningen aan ondernemers die
2
Daarbij merk ik op dat de achterstelling ook zal gelden voor de lening (van min. 4 mln. euro) die Qredits op haar
aanvraag bij het Europees Investeringsfonds (EIF) mogelijk zal krijgen.
Pagina 4 van 4
Directoraat
generaal
Ondernemen en Innovatie
Directie Ondernemen
Ons kenmerk
OI/O / 10095628
daarmee een goed ondernemersplan kunnen waarmaken. Bij een gemiddelde van
¤ 20.000,! per lening komt dat neer op 1500 ondernemers die op weg worden
geholpen. Het streven is dat Qredits op termijn zonder overheidssteun financiering
uit de markt kan halen en daarmee op eigen kracht microkredieten in Nederland
kan verstrekken.
Tot slot
Het financiële landschap is sterk veranderd. Ten eerste wordt er steeds kritischer
naar leningen gekeken, zeker in dit segment. Ten tweede zijn de mogelijkheden
van banken om kredieten te verstrekken beperkter. Meewerken aan extra
financiering betekent dat nu gewaarborgd is dat ondernemers microkredieten
kunnen blijven aanvragen en dat heeft als gevolg dat ondernemers hun talenten
kunnen ontplooien.
De aangekondigde gezamenlijke evaluatie met SZW van de beide hiervoor
genoemde pilots, zal als gepland eind 2010/ begin 2011 plaatsvinden. Indien
besloten zou worden dat voorzetting van de financiële relatie met Qredits niet
zinvol is, betekent de achterstelling dat de overheid de verstrekte lening kan
terugkrijgen nadat de leningen van de banken zijn afgelost. De Kamer wordt begin
2011 geïnformeerd over de uitkomst van de evaluatie.
(w.g.) Maria J.A. van der Hoeven
Minister van Economische Zaken
---- --