beantwoording vragen van de leden Irrgang en Van Dijk (SP) over
NCDO-subsidie voor een WK2010-project van dagblad De Pers
kamerbrief inzake beantwoording vragen van de leden Irrgang en Van Dijk (SP)
over NCDO-subsidie voor een WK2010-project van dagblad De Pers
Kamerbrief | 12 augustus 2010
Graag bied ik u hierbij, mede namens de Staatssecretaris van Onderwijs,
Cultuur en Wetenschap, de antwoorden aan op de schriftelijke vragen
gesteld door de leden Irrgang en Van Dijk (SP) over NCDO-subsidie voor
een WK2010-project van dagblad De Pers.
Deze vragen werden ingezonden op 17 juni met de kenmerken 2010Z09484.
De Minister van Buitenlandse Zaken,
Drs. M.J.M. Verhagen
2010z09484
Vragen van de leden Irrgang en Van Dijk (beiden SP) aan de ministers
van Buitenlandse Zaken en van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap over
subsidie voor een WK-persreis (ingezonden 17 juni 2010).
Vraag 1
Wat is uw reactie op het bericht «Subsidie voor WK-persreis?» (Het
Parool van 14 juni 2010)
Antwoord
Het gaat hier niet om subsidie voor sportverslaggeving in het kader van
het wereldkampioenschap voetbal. Het betreft een initiatief van dagblad
`De Pers' om tijdens kampioenschap dagelijks in een speciale sectie
aandacht te besteden aan de leefomstandigheden van mensen en aan
maatschappelijke ontwikkelingen in Zuid-Afrika en andere Afrikaanse
landen die aan het kampioenschap deelnemen. Voor (deel)financiering
heeft de NCDO een subsidie van EUR44.300 toegekend. Dit betreft 45% van
de totale kosten. De subsidie is bedoeld als bijdrage aan de reis- en
verblijfkosten van medewerkers die betrokken zijn bij het maken van
reportages en bij de (eind)redactie en vormgeving van de speciale
secties over Afrika.
Vraag 2
Kunt u aangeven op welke wijze «meer begrip en bekendheid wordt
gekweekt voor de ontwikkeling van Zuid-Afrika», hoe dat gemeten wordt
en wat de meerwaarde van deze productie is op de toch al niet geringe
stroom mediaproducties over (Zuid-)Afrika rondom de
wereldkampioenschappen voetbal?
Antwoord
Ik stel vast dat het project inhoudelijk aansluit bij de
NCDO-doelstellingen over voorlichting en bewustwording over
ontwikkelingssamenwerking en ontwikkelingslanden. De NCDO beheert
hiertoe onder meer het subsidieprogramma `PRO', dat ook voorziet in
subsidiëring van journalistieke producties (met uitzondering van
televisiedocumentaires). De aanvraag is getoetst aan inhoudelijke
criteria en aan eisen van bereik, doelgroep en kosteneffectiviteit. Na
afronding wordt nagegaan of is voldaan aan (bereik)doelstellingen en
andere voorwaarden.
Vraag 3
Is het waar dat columnisten Mark Koster en Jojanneke van den Berge ook
(deels) gefinancierd worden uit de subsidie van de Nationale Commissie
voor internationale samenwerking en Duurzame Ontwikkeling (NCDO) van
EUR 40.000 euro? Zo ja, kunt u dan aangeven hoe een artikel als
«Bavaria Babes gegijzeld»2 meer begrip en bekendheid kweekt voor de
ontwikkeling van Zuid-Afrika?
Antwoord
Nee, de aanwezigheid van genoemde columnisten is niet gefinancierd uit
de door de NCDO verstrekte subsidie.
Vraag 4
Is het waar dat de vormgever en eindredacteur van De Pers ook zijn
meegereisd en eveneens (deels) uit het NCDO-budget worden gefinancierd?
Zo ja, acht u dit noodzakelijk c.q. kan dit werk niet vanuit Nederland
worden gedaan?
Antwoord
Zie mijn antwoord op vraag 1. De beoordeling van de subsidieaanvraag
ligt bij de subsidieverstrekker NCDO.
Vraag 6
Deelt u de mening dat deze subsidie voor De Pers in strijd is met de
journalistieke onafhankelijkheid aangezien het de lezer niet duidelijk
is dat de speciale editie van De Pers uit Afrika gesubsidieerd is? Zo
nee, waarom niet? Zo ja, wat gaat u hieraan doen?
Antwoord
Ik deel deze mening niet. Op de speciale secties van de krant is
vermeld dat deze mogelijk is dankzij een financiële bijdrage van de
NCDO. Een dergelijke vermelding is voorwaarde voor subsidiëring.
Vraag 5
Kunt u een overzicht geven van journalistieke producties die uit
draagvlaksubsidies voor ontwikkelingssamenwerking worden gefinancierd?
Kunt u hierbij tevens aangeven of dit mogelijk blijft in de toekomst
gezien de bezuinigingen op het draagvlakbudget voor
ontwikkelingssamenwerking?
Vraag 7
Bent u van mening dat het wenselijk is om draagvlaksubsidies aan
journalistieke producties drastisch in te perken? Zo nee, waarom niet?
Zo ja, gaat u dit ook doen en wanneer?
Antwoord
Politiek en maatschappelijk draagvlak zijn voor internationale
samenwerking cruciaal, evenals de actieve betrokkenheid van burgers
hierbij. Burgerschap houdt immers niet op bij de landsgrenzen. De
overheid vindt het belangrijk dat mensen zich bewust zijn van de
mondiale dimensie van hun burgerschap, en wil het besef hiervan actief
bevorderen.
Dit besef vergt onderhoud, onder meer omdat mondiale ontwikkelingen in
Nederland geen vanzelfsprekend ankerpunt hebben. De overheid heeft een
voorwaardenscheppende en katalyserende rol in de bevordering van de
maatschappelijke betrokkenheid bij hieraan gerelateerde onderwerpen:
zij zorgt ervoor dat kennis en advies ter beschikking staan van de
samenleving én zorgt voor de subsidiëring van activiteiten.
Vanaf 1 januari 2011 wordt de subsidiëring op een andere leest
geschoeid en zal de subsidietaak niet meer door de NCDO worden
uitgevoerd. In het nieuwe beleid zal de nadruk liggen op de mondiale
dimensie van burgerschap en op effectiviteit en toetsbaarheid van
activiteiten. Ook zal er hiervoor vergeleken met de periode minder geld
beschikbaar zijn. Subsidiëring van journalistieke producties is niet
als mogelijkheid uitgesloten, niet om financiële, noch om inhoudelijke
c.q. principiële redenen. Subsidiëring van journalistieke producties
blijft een mogelijkheid om een breed publiek te informeren over
vraagstukken van internationale samenwerking.
Daarbij wil ik wel aantekenen dat om een transparante werkwijze en een
onafhankelijke redactie te waarborgen voor de subsidiëring van
journalistieke producties bijzondere regels gelden. De
subsidieverstrekker mag zich in geen geval mengen in de inhoudelijke
totstandkoming van het journalistieke product. De subsidieaanvrager
dient altijd helder en onomwonden duidelijk te maken dat het product
tot stand is gekomen met behulp van een subsidie. Mochten er incidenten
zijn die leiden tot aantasting van de redactionele onafhankelijkheid of
betrouwbaarheid van de subsidieverstrekker, dan zal bezien worden of
maatregelen op zijn plaats zijn. Dergelijke incidenten hebben er
bijvoorbeeld toe geleid dat de overheid in 2008, op voorstel van de
ministerraad, gestopt is met de financiering van omroepproducties
buiten de Mediabegroting om.
In 2009 en 2010 heeft de NCDO tot nu toe 17 subsidieaanvragen
gehonoreerd die te kenmerken zijn als `journalistieke productie'. Het
betreft zowel reportagereizen als het mede mogelijk maken van (edities
van) tijdschriften. Het gaat om de volgende projecten:
2009
* ` Poppy, het vernietigende spoor van Afghaanse heroïne' -
reportagereis resulterend in een (foto)tentoonstelling, twee
audiovisuele webproducties en twee artikelen in `nrc.next' en het
`Reformatorisch Dagblad' over productie, handel en gebruik van
heroïne in ontwikkelingslanden. (A. de Jong & R. Knoth; EUR10.000)
* ` Vluchteling op uitnodiging' - reportagereis resulterend in een
fotoproject over Nederland en het hervestigingsprogramma van de
UNHCR en in publicaties in `Esta', `Vrij Nederland' en `Kidsweek'.
(K. Kakebeeke; EUR9.603)
* ` Dictatoria: de grote dictatortour' - reportagereis resulterend in
een reeks aritkelen in `De Pers' en `Volkskrant Banen' en een boek
over leven in dictatoriale regimes. (M. Blankesteijn; EUR9.340)
* ` Successen en obstakels van IS in Zuidelijk Afrika in
journalistiek perspectief' - reportagereis over sport en
internationale samenwerking resulterend in publicaties in o.a. Het
Parool en op internet over. (E. Schoon; EUR 2.950)
* ` 25 jaar Stedenband Tilburg-Matagalpa' - Publicatie van een
special van het tijdschrit `La Chispa' en een talkshow over de
resultaten van stedenbanden. (Stedenband Tilburg-Matagalpa; EUR
6.920)
* ` De Wereldpagina' - Publicatie van vier maal een inhoudelijke
pagina in het dagblad `Metro' over actuele OS-thema's (veiligheid
en ontwikkeling, groei en verdeling, vrouwen- en meisjesrechten en
duurzaamheid. (Global Village Media; EUR 43.800).'
* Reportagereis Ethiopië en Israël - Reportagereis over onder andere
klimaatverandering en de positie van minderheden. Publicaties in
onder andere Plus Magazine en Jeugdjournaal Magazine (K. Anema; EUR
6.104)
* ` Twintig jaar contact tussen Arnhem en Lima' - reportagereis over
de OS-relatie tussen Arnhem en Lima (Peru) resulterend in een
artikel van in de Gelderlander. (st. Arnhem-Lima; EUR 2.560)
* ` After the ceasefires' - reportagereis over het menselijke
perspectief in het conflict tussen Israel en de Palestijnse
gebieden resulterend in foto's en verhalen te publiceren in NRC
Handelsblad/nrc.next en NRC Weekblad. (Kesteren Photojournalism;
EUR 10.000)'
* ` Ontwikkelingssamenwerking en homoseksualiteit' - publicatie
themanummer van het tijdschrift `Gay&Night' over de positie van
homoseksuelen in ontwikkelingslanden. (OUT Media; EUR 22.445)
* ` Beyond (y)our World 2010 - Publicatie van vier edities van het
tijdschrift 'Join' door en voor studenten journalistiek (inclusief
aanpalende activiteiten). (Lokaal Mondiaal; EUR 98.302)
Over de bovengenoemde aanvragen heeft de NCDO verslag gedaan in haar
Jaarverslag 2009 (zie voor de integrale tekst www.ncdo.nl ).
2010
* ` Behind twenty-ten' - publicatie tijdens het wereldkampioenschap
voetbal 2010 van een dagelijkse speciale sectie in dagblad `De
Pers' over de leefomstandigheden van mensen en maatschappelijke
ontwikkelingen in Zuid-Afrika en andere Afrikaanse landen die aan
het kampioenschap deelnemen. (De Pers; EUR 44.300)
* `Wereldvluchtelingendag 2010' - publicatie van een themakrant
binnen dagblad `Metro' over mondiale vluchtelingenproblematiek.
(Vluchtelingenwerk Nederland; EUR 15.000)'
* ` Global Street Child' - reportagereis over
straatkinderenproblematiek en aanverwante zaken als
kinderprostitutie en armoede, resulterend in een publicatie in NRC
Weekblad (inclusief portretfoto's van straatkinderen. (T. Hendriks;
EUR 7.500)
* ` Migratieproblematiek in Malta' - reportagereis resulterend in een
editie van het antropologisch tijdschtift `Cul' (Tijdschrift Cul;
EUR 6.735)
* ` Diaspora van Surinamers en Nederlanders van Surinaam' -
reportagereis resulterend in minimaal drie artikelen in dagblad
Trouw over de achtergronden en motieven van migratie naar
ontwikkelingslanden van Surinamers en Nederlanders van Surinaamse
afkomst. (A. JieSamFoek; EUR 9800)
* ` Durban's Fair play' - reportagereis over de straatkinderen in
Durban, Zuid-Afrika, resulterend in onder andere in een
fototentoonstelling en in artikelen in het Amsterdamse Stadsblad,
de Flevopost en het Leidsch Dagblad. (S. Troelstra; EUR 7.487)
Vraag 8
Kunt u aangeven over welke (juridische) mogelijkheden u beschikt om het
NCDO op dit soort subsidiebeschikkingen aan te pakken?
Antwoord
De subsidieverstrekking waaraan deze vragen refereren is uitgevoerd
volgens de regels en criteria die daarvoor gelden. Ik zie daarom geen
reden de NCDO `aan te pakken'.
Vraag 9
Deelt u de mening dat dit soort snoepreisjes verspilling van hulpgeld
is?
Antwoord
Nee. Gezien de output - drie weken lang 5 dagen per week een speciale
sectie over Afrika - is duidelijk dat voor deze activiteit het nodige
werk is verzet. Verder wijs ik erop dat er binnen de internationale
afspraken over officiële ontwikkelingshulp (ODA) expliciet ruimte is om
activiteiten te steunen die zijn gericht op voorlichting en
bewustwording in het betreffende donorland.
Ministerie van Buitenlandse Zaken