Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut

Wateroverlast en droogte in de wereld
Noordelijk halfrond uitzonderlijk warm
23 augustus 2010 - De watersnoodramp in Pakistan is een van de ergste natuurrampen van de laatste decennia. Zeker 20 miljoen mensen zijn getroffen door de overstromingen die zo'n 20 procent van het land onder water hebben gezet, meer dan vier miljoen Pakistanen zijn dakloos en volgens het ANP zijn zeker 1600 mensen zijn omgekomen. Het land op het noordelijk halfrond is dit jaar uitzonderlijk warm. Juli was het warmst sinds het begin van de metingen en ook mei en juni waren uitzonderlijk warm. Twee-meter temperatuur voor mei, juni en juli gemiddeld over al het landoppervlak ten noorden van 20N (Bron: ECMWF) Het land op het noordelijk halfrond is dit jaar uitzonderlijk warm. Juli was het warmst sinds het begin van de metingen en ook mei en juni waren uitzonderlijk warm. Twee-meter temperatuur voor mei, juni en juli gemiddeld over al het landoppervlak ten noorden van 20N (Bron: ECMWF) Pakistan is niet het enige land dat deze zomer te lijden heeft onder extreem weer. Ook China kampt met overstromingen en dodelijke modderstromen, terwijl Rusland een van de droogste en heetste zomers ooit beleeft.

De droogte en hitte in rond Moskou hielden verband met een voortdurende aanvoer van hete continentale lucht uit het zuiden door aanwezigheid van een hardnekkig hogedrukgebied dat depressies op afstand hield. Een blokkade noemen de meteorologen dat. Door het gebrek aan regen droogt de bodem verder uit waardoor de temperaturen nog verder kunnen stijgen.

De positie van de straalstroom, een gebied met uitzonderlijke hoge windsnelheden op zo'n 5 kilometer hoogte, speelt waarschijnlijk een rol bij het extreme weer in de wereld, zoals de moessonregens in Pakistan en de hittegolf die Rusland de afgelopen weken heeft getroffen (zie Extreme weersituaties: incidenten of klimaatsignaal? in KNMI Kenniscentrum
De positie van de straalstroom, een gebied met uitzonderlijke hoge windsnelheden op zo'n 5 kilometer hoogte, speelt waarschijnlijk een rol bij het extreme weer in de wereld, zoals de moessonregens in Pakistan en de hittegolf die Rusland de afgelopen weken heeft getroffen (zie Extreme weersituaties: incidenten of klimaatsignaal? in KNMI Kenniscentrum
De regenval in Pakistan en Zuid-China hangt samen met een zeer sterke Aziatische moesson, het regenseizoen. De moesson is dit jaar uitzonderlijk sterk vanwege een warme Indische oceaan en de aanwezigheid van een La Niña. Tijdens een La Niña is een groot gedeelte van de tropische Stille Oceaan kouder dan normaal. Dit heeft veel invloed op de luchtbewegingen in de tropen en versterkt de Aziatische moesson. De winden die de regen brengen kwamen veel verder naar het noordwesten dan gewoonlijk in Pakistan met alle gevolgen vandien.

Waarschijnlijk speelt ook de subtropische straalstroom, een gebied met zeer veel wind die op zo'n 5 tot 10 kilometer hoogte door de atmosfeer slingert, een rol in de sterkte van de moessons en bij de hitte in Rusland in deze zomer. Die straalstroom nam op een aantal dagen in juli een bijzondere positie in. Daarmee werd een luchtdrukverdeling van hoge- en lagedrukgebieden aangestuurd die in bepaalde delen van de wereld leidt tot sterkere moessons en extreme weersomstandigheden.

Opmerkelijk is ook de uitzonderlijke warmte van de afgelopen maanden op het noordelijk halfrond. Juli was in alle gebieden boven land ten noorden van de 20e breedtegraad de warmste sinds het begin van de metingen. Ook mei en juni waren in dit gebied uitzonderlijk warm. Mogelijk heeft ook de warmte een rol gespeeld in het extreme weer wereldwijd. Ook het noordoosten van China en Noord-Korea worden getroffen door overstromingen. De regenval in dit deel van de wereld houdt geen verband met de moesson.

In het KNMI kenniscentrum gaat klimaatonderzoeker Rein Haarsma nader in op het extreme zomerweer wereldwijd. Hij gaat daar ook in op de vraag of die extremen incidenten zijn of een signaal van het veranderende klimaat.

Meer diepgang in KNMI Kenniscentrum
http://www.knmi.nl/cms/content/83339/extreme_weersituaties

Eerste uitgave: 23-08-10