Rijksoverheid
Datum 31 augustus 2010
Betreft Maatregelen roc's voor studenten in zeer zwakke opleidingen
Naar aanleiding van het algemeen overleg over het mbo op 10 maart jl. heeft u
op 16 maart motie 31 524, nr. 53 aangenomen. Met deze motie vraagt u mij de
MBO Raad op te roepen ervoor te zorgen dat de roc's maatregelen nemen om
achterstanden bij studenten in zeer zwakke opleidingen weg te werken. Deze
motie sluit aan op de toezegging die ik heb gedaan tijdens het algemeen overleg
op 10 februari jl. waarin ik aangeef over deze maatregelen in overleg te gaan met
de MBO Raad. Met deze brief informeer ik u over de uitvoering van deze
toezegging en uw motie.
Studenten in zeer zwakke opleidingen
Bij een zeer zwakke opleiding gaat het om een opleiding waarvan het
onderwijsproces niet op orde is én de opbrengsten niet voldoen aan de gestelde
normen. Op dit moment gaat het om 38 opleidingen met ruim 3.000 studenten.
In totaal kent de bve#sector ruim 11.000 opleidingen met circa 500.000
studenten. Elke zeer zwakke opleiding is er één teveel. Studenten in deze
opleidingen krijgen kwalitatief onvoldoende onderwijs en met onvoldoende
resultaat.
Overleg MBO Raad
Ik heb over uw motie uitvoerig contact gehad met de MBO Raad. De MBO Raad
heeft op mijn verzoek zijn leden benaderd die op de website van de inspectie op
het overzicht van onvoldoende opleidingen genoemd worden. Deze instellingen
gaven aan diverse maatregelen te nemen en ook al hebben genomen.
Verbeteringen zijn volgens de MBO Raad bij alle betrokken instellingen in gang
gezet. Deze zullen volgens deze instellingen bij een heronderzoek van de
inspectie leiden tot een voldoende voor het onderwijsproces. Verbetering van het
rendement kan pas op de langere termijn worden aangetoond.
Voorbeelden van genomen maatregelen
Waar het bijvoorbeeld gaat om onvoldoende (stage)begeleiding hebben scholen
gezorgd voor betere afspraken met de teams over de minimale vereisten en zijn
er ook personele maatregelen getroffen om tot betere teams te komen, zodat ook
aan die eisen kan worden voldaan. Deze afspraken zijn niet alleen besproken met
de betrokken docenten, maar ook met de studenten. De instellingen geven aan
dat uit gesprekken blijkt dat deze inzet op goede afspraken en duidelijke planning
leidt tot een grotere tevredenheid onder docenten en studenten.
In die gevallen waarin op onderdelen te weinig onderwijs is verzorgd, is dat
besproken met de betrokken studenten en zijn afspraken gemaakt over een
inhaalslag. Vaak gaat het daarbij om individuele gesprekken met studenten over
maatwerk om tot een goede afronding van de opleiding te komen.
Instellingen hebben actief informatie verschaft aan de betrokken studenten en
hun ouders. Voor de ouders is dat meestal gebeurd tijdens een informatieavond
en voor de studenten vaak door klassikale en individuele gesprekken. Tijdens die
gesprekken is uitgelegd hoe de inspectie tot het oordeel "zeer zwak" is gekomen
en wat de instelling/opleiding doet of gaat doen om de kwaliteit zo snel mogelijk
te verbeteren. Instellingen hebben toegezegd de ouders over de verdere
voortgang te zullen informeren. Ook op open dagen voor het komende studiejaar
is aan bezoekers de nodige uitleg gegeven. Scholen geven aan dat ouders de
concrete informatie waarderen. Het stelt hen in elk geval gerust.
Daarnaast geven instellingen aan dat zij de drempel voor het indienen van
klachten door studenten willen verlagen. Een bewijs daarvan is dat inmiddels op
een groot aantal van de betrokken scholen een leerlingenpanel is ingesteld.
Netwerkoverleg MBO Raad
De MBO Raad heeft mij toegezegd in zijn netwerkoverleg de mogelijke
maatregelen voor studenten in zeer zwakke opleidingen nogmaals onder de
aandacht te brengen.
Inspectie
Opleidingen van onvoldoende onderwijskwaliteit staan onder geïntensiveerd
toezicht van de inspectie, waarbij na een jaar een onderzoek naar
kwaliteitsverbetering plaatsvindt. Bij zeer zwakke kwaliteit moet de instelling
altijd een plan van aanpak voor de verbeteringen opstellen. De inspectie monitort
tussentijds de voortgang hiervan en zij meldt onvoldoende kwaliteit direct aan
mij, zodat ik de betrokken instelling kan waarschuwen. Als na deze
verbeterperiode van één jaar de tekortkomingen zijn hersteld, valt de opleiding
weer onder het basistoezicht. Mocht blijken dat zowel de opbrengsten als het
onderwijsproces opnieuw van onvoldoende kwaliteit zijn, dan zal ik niet aarzelen
de onderwijslicentie in te trekken. In uitzonderingsgevallen kan ik hiervan
afwijken, bijvoorbeeld bij unieke opleidingen of ingeval van grote consequenties
bij kleine instellingen.
Studenten
Studenten kunnen ook zelf actie ondernemen door in gesprek te gaan met hun
instelling. Studenten kunnen gebruik maken van de klachtenregeling binnen de
eigen instelling. Als ze vervolgens geen of niet voldoende gehoor krijgen kunnen
ze hun klacht indienen via de Ombudslijn mbo. De Ombudslijn mbo heeft tot nu
toe in totaal 128 klachten ontvangen, waarvan het overgrote deel inmiddels naar
tevredenheid van de indieners door de instelling is afgehandeld. In de startmaand
april zijn er 60 klachten ingediend, in mei 22 klachten, in juni 26 klachten, in de
vakantiemaand juli 15 klachten en in augustus tot nu toe 4 klachten. Op mijn
verzoek zal MBO 2010 de Ombudslijn mbo bij de start van het nieuwe schooljaar
opnieuw onder de aandacht brengen bij studenten.
Als de instelling haar verplichtingen zoals neergelegd in de onderwijs#
overeenkomst niet nakomt, kan een student in het uiterste geval naar de rechter
stappen. De student zal dan eerst de instelling in gebreke moeten stellen en kan
(indien nog mogelijk) daarna nakoming van die verplichtingen eisen óf
schadevergoeding bij de rechter vorderen. De rechter zal toetsen of sprake is van
een toerekenbare tekortkoming in de nakoming van de onderwijsovereenkomst
door de instelling. In het verleden is het reeds enkele keren voorgekomen dat
studenten schadeclaims hebben ingediend met succesvol resultaat.
de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,
Marja van Bijsterveldt#Vliegenthart