Gemeente Tilburg
Vroegmiddeleeuwse nederzetting ontdekt in het
centrum van Tilburg
Tijdens archeologisch onderzoek in het centrum van Tilburg is een grote middeleeuwse
nederzetting uit de 8e tot 11e eeuw ontdekt. De nederzetting plaatst de middeleeuwse
bewoning van het stadsgebied van Tilburg drie eeuwen terug in de tijd en werpt een
volledig nieuw licht op de vroegste geschiedenis van de stad.
HaVeP-terrein
Het archeologisch onderzoek vindt plaats op het voormalig HaVeP-terrein langs de Oude
Goirleseweg in Tilburg. De aanleiding voor het onderzoek is de geplande bouw van 150
woningen (eerste fase) op het vier ha grote terrein. Het onderzoek wordt uitgevoerd door
het opgravingsbedrijf ARCHOL BV (Leiden) in opdracht van de ontwikkelaar Volker Wessels
BV en met medewerking van de gemeente Tilburg.
Lange bewoningsgeschiedenis
Het onderzoeksgebied kent een lange bewoningsgeschiedenis die opklimt tot in de
Steentijd. Sporen van een boerenerf uit de Bronstijd (2000 - 800 vChr), een klein grafveldje
uit de IJzertijd (500 - 15 vChr) en vondsten uit de Romeinse tijd (15 vChr - 450 nChr)
markeren de verschillende fasen in de bewoningsgeschiedenis. Na de Romeinse tijd blijft
het gebied tot in het begin van de 8e eeuw waarschijnlijk onbewoond. Daarna ontstaat een
grote nederzetting die tot in de 11e eeuw bewoond blijft. Mogelijk dat de bewoning zich
vervolgens verplaatst naar de locatie van het latere Korvel. In de late middeleeuwen en
daarna wordt het terrein gebruikt als akkergebied. Rond 1900 werd de textielfabriek Van
Puijenbroek (HaVeP) op het terrein gebouwd.
Karolingische - Ottoonse nederzetting
De vroegmiddeleeuwse nederzetting op het HaVeP-terrein beslaat een oppervlakte van
minstens 1 ha en bestaat uit een dichte concentratie van tientallen gebouwplattegronden.
Hiermee wijkt de nederzetting af van de gebruikelijke bewoning uit deze periode die
meestal bestaan uit verspreid liggende boerenerven. Verder valt op dat het aangetroffen
aardewerk voor een belangrijk deel bestaat uit importmateriaal uit de Rijnstreek. De
omvang van de bewoning, de dichte concentratie van gebouwen en het importaardewerk
wijst op een bijzondere nederzetting, mogelijk met een elite-karakter. De vondst van een
fragment van een versierd benen voorwerp en een zilveren munt past in dit beeld
Nieuwe inzichten
De teruggevonden nederzetting plaatst de middeleeuwse bewoning van het stadsgebied
drie eeuwen terug in de tijd en werpt een volledig nieuw licht op de vroegste geschiedenis
van Tilburg. Tot nu werd aangenomen dat de bewoning startte rond de Heikese kerk in de
loop van de 12e eeuw.
De lange bewoningsgeschiedenis van het HaVeP-terrein en het bijzondere karakter van de
vroegmiddeleeuwse nederzetting laten zich ten dele verklaren door de landschappelijke
en verkeersgeografische situatie. Het onderzoeksgebied ligt op een smalle dekzandrug die
aan de west- en oostzijde wordt begrensd door laaggelegen, nat gebied. De bewuste
dekzandrug was vanouds, mogelijk zelfs vanaf de prehistorie een van de weinige
landschappelijke passages in Midden-Brabant waarlangs van zuid naar noord kon gereisd
worden. Deze passage vormde in de middeleeuwen een belangrijke onderdeel van een
landweg die vanuit Antwerpen naar het noorden liep, richt Vught bij Den Bosch.
Opendag opgraving HaVeP
Op woensdag 15 september wordt een open dag georganiseerd op de opgraving op het
HaVeP-terrein. Geïnteresseerden kunnen vanaf 13.00 uur onder begeleiding de opgraving
bezoeken en kennis maken met het werk van de archeologen.
Dit persbericht beschrijft activiteiten die horen bij de uitvoering van eerder vastgesteld
beleid.