Gemeente Heiloo


Open Monumentendag

Willibrordusput bij de Witte Kerk

Het begrip "smaak" kan op meerdere manieren geïnterpreteerd worden. Smaak kan worden omschreven als een abstract begrip, een persoonlijke sensatie die men heeft bij het eten of drinken van voedsel. Maar smaak is natuurlijk ook een, eveneens persoonlijke manier, van ervaren van wat mooi of lelijk is. De smaak met betrekking tot voedsel lijkt in het kader van de Open Monumentendag iets minder relevant, alhoewel natuurlijk ook de beleving van eten en drinken en welke producten men in bepaalde perioden at, op zich een cultuurhistorische invalshoek heeft. Het voert te ver om in dit verband hierover meer te melden, dan dat de mens in de 19e eeuw, vooral door de geringe vervoersmogelijkheden, in hoofdzaak het voedsel van eigen bodem at. Voor wie geïnteresseerd is naar wat men in de 19e eeuw op tafel zette, wordt verwezen naar aardige facsimile kookboeken uit de jaren tachtig van de 19e eeuw, zoals bijvoorbeeld "Aaltje, de volmaakte en zuinige keukenmeid".


* Dienstwoning Nijenburg, Kennemerstraatweg 272 Het pandje is niet opengesteld maar goed van buiten te bekijken.
* Voormalig woonhuis Maas Geesteranus, Kennemerstraatweg 382 Openstelling op zaterdag 11 september van 10.00 tot 13.00 uur
* Oudheidkamer van de Vereniging Oud Heiloo, Bergeonstraat 30 Openstelling op zaterdag 11 september van 10.00 tot 17.00 uur Normale openstelling: dinsdag van 19.00 tot 21.00 uur en zaterdag van 14.00 tot 17.00 uur. Groepen op afspraak.
* De Witte Kerk en de bijbehorende toren, Herenweg 32 Openstelling op zaterdag 11 september van 10.00 tot 17.00 uur
* Hekpijlers van het hekwerk van Landgoed Ter Coulster, Kennemerstraatweg bij 434
Openstelling: Deze bevinden zich aan de openbare weg en zijn dus altijd zichtbaar
Openstelling landgoed: de eigenaren van Ter Coulster stellen al jaren het park open voor bezoekers

* Willibrordstichting (thans GGZ-terrein), Kennemerstraatweg 462-464 Het terrein zelf is openbaar, dus dagelijks te bezichtigen. Openstelling kapel op zaterdag 11 september van 11.00 tot 16.00 uur. Concerten om 13.00 en 14.00 uur.
Openstelling kapel op zondag 12 september van 12.00 tot 16.00 uur. Concert om 16.00 uur.
Openstelling Museum op zaterdag 11 september van 10.00 tot 17.00 uur. Hele dag rondleidingen!
Openstelling Baduhenna op 11 september van 10.00 tot 17. 00 uur
* Bedevaartplaats en Rectoraat Onze Lieve Vrouw Ter Nood, Kapellaan 6-8 en Hogeweg 65
Geen openstelling van het naastgelegen klooster op de Open Monumentendag 11 september
Het bedevaartterrein is dagelijks geopend van 9.00 tot 17.00 uur
* Willibrorduskerk en Willibrordushuis, Westerweg 265-267 Geen openstelling op de Open Monumentendag, wel te bekijken vanaf de openbare weg.

* Smaakvolle wandeling (duur circa 1 uur) Start van de wandeling is het NS-station in Heiloo. De wandeling leidt u langs buitenhuizen in Heiloo, door het Heilooër bos, langs arbeiderswoningen en tuindershuisjes en vertelt over tuinders en ambachtslieden. In het gemeentebos - tegenover het Hertenkamp - kunt u tijdens de wandeling pauzeren en gebruik maken van een idyllisch ingerichte picknickplek. Ook zijn er twee stands met volop informatie over Heiloo in de 19e eeuw.
* Nederland en de regio in de 19e eeuw

* Smaak in de 19e eeuw
In het kader van het landelijke thema van de Open Monumentendag, is het meer voor de hand liggend om het begrip smaak te relateren aan de openbare ruimte en de manier waarop die ingevuld werd, met name door de toegepaste architectuur van die eeuw. Zoals gezegd heeft het woord "smaak" een zeer persoonlijke associatie. En dat is precies waar het in de 19e eeuwse architectuur (en ook andere uitingen van kunst) om gaat draaien. Het persoonlijke aspect, het persoonlijke idee, de persoonlijke uiting, was iets wat daarvoor nooit bestaan had. Wat hoorde en wat goed was, lag vóór die tijd vast. Bouwen gebeurde aan de hand van klassieke beginselen, al eeuwen gezien als de enige echte goede bouwstijl. Het vastomlijnde patroon werd, mede door de omwentelingen van de Franse tijd die in Nederland in 1813 eindigde, doorbroken en leidde in het begin van de 19e eeuw tot een totale breuk in de traditie. De mens en zijn persoonlijke uiting en smaak werden belangrijker dan ooit te voren. Dit had betrekking op alle aspecten van het leven, maar in het kader van dit artikel betrekken we het voornamelijk op de architectuur.
De 19e eeuw is juist vanwege die persoonlijke component, de eeuw geweest van veel verschillende vormen van architectuurstijlen. Daarom is de titel "De smaak van de 19e eeuw" eigenlijk tegenstrijdig, want er was absoluut geen uitgesproken en eenduidige smaak in de 19e eeuw. Maar wel was het woord "smaak" vanaf die tijd toepasselijk, omdat het persoonlijke mocht bestaan. Juist die veelzijdigheid die vanaf toen zichtbaar was, is een ommekeer in de architectuur. Maar uiteraard werd dit ook in de stedenbouw, de schilderkunst, de muziek, het theater en de literatuur gezien. Hieronder wordt zeer beknopt en, overigens verre van volledig, kort op enkele gangbare stijlen in de 19e eeuw ingegaan, en wordt geprobeerd die te koppelen aan een aantal sprekende regionale voorbeelden.