Ingezonden persbericht
Persbericht
Amsterdam, 9 september 2010
Hulp aan zwerfjongeren verzandt in regels
Wat heeft een zwerfjongere nodig om weer aan de toekomst te bouwen? Een dak boven het hoofd, een inkomen, een opleiding of werk. Het lijkt simpel. Maar dat is het niet. Want zonder inkomen geen huisvesting. En zonder huis geen opleiding. 'Zwerfjongeren zijn nergens een centraal speerpunt van beleid', zo stelt Branko Hagen (Vilans) in het septembernummer van Sociaal Bestek, tijdschrift voor werk, inkomen en zorg.
Zonder begeleiding geen huisvesting. En zonder acceptatie van een werk- of leeraanbod geen inkomen. Een opleiding beginnen is uigesloten zo lang de jongere geen inkomen en huisvesting heeft. En heeft hij schulden, maar geen inkomen? Dan komt hij niet in aanmerking voor schuldsanering. De hulpverlening aan zwerfjongeren bijt zichzelf meermalen in de staart.
'Beleid voor zwerfjongeren moet erop gericht zijn hen eerst op te vangen, hun problemen in kaart te brengen en vervolgens te werken aan hun toekomst. Maar wel in deze volgorde', stelt Branko Hagen. Hij is programmamedewerker Participatie, Zelfredzaamheid en Technologie bij Vilans, Kenniscentrum voor langdurige zorg. 'De leer-werkplicht dreigt een belemmering te zijn om deze jongeren op te vangen, terwijl het mooie ervan juist zou moeten zijn dat gemeente en UWV in hen investeren.'
Het aantal zwerfjongeren in Nederland ligt volgens Stichting Zwerfjongeren Nederland vermoedelijk boven de 10.000. Voor een deel van de zwerfjongeren zijn de perspectieven niet slecht: zij zijn vaak snel te helpen. Maar dat is anders voor uitvallers uit de jeugdhulpverlening, jongeren met een verstandelijke beperking, drugsgebruikers en hardekernjongeren die meerdere malen met de politie in aanraking zijn gekomen. Nog moeilijker is het om jongeren weer op de rit te krijgen die kampen met een ernstige verslaving en/of ernstige psychiatrische problematiek en/of gewelddadig gedrag.
Zwerfjongeren hebben vaak tal van indicaties nodig om bijvoorbeeld recht te maken op behandeling (Zorgverzekeringswet), begeleiding (Zorgverzekeringswet of AWBZ) of beschermd wonen (AWBZ). Maar ook voor het verwerven van een inkomen (Wij of Wajong), schuldsanering (Wet schuldsanering natuurlijke personen, Wsnp), studiefinanciering (IB-groep) en opleiding (toelatingsprocedure ROC) zijn weer indicaties nodig. Dat compliceert de hulpverlening enorm.
'Gemeenten willen wel de regie voeren, maar zijn ook weer afhankelijk van bijvoorbeeld de AWBZ en Justitie', weet Hagen. Bovendien moeten opvanginstellingen, afdelingen Sociale Zaken en Werkgelegenheid van gemeenten, Uitkeringsinstituut UWV en re-integratiebedrijven veel beter samenwerken voor deze doelgroep. 'Opvang moet prioriteit hebben. Liever een jongere met inkomen in de opvang, dan een zwerfjongere zonder uitkering op straat.'
Noot voor de redactie (