UMC St Radboud
Omgeving heeft invloed op ADHD
31-08-2010
Biologische en gezinsfactoren hebben, ook los van genetische aanleg,
invloed op de ontwikkeling van de stoornis ADHD bij kinderen. Een hoog
geboortegewicht, een moeder die rookt tijdens de zwangerschap en
complicaties tijdens zwangerschap en bevalling zijn omstandigheden die
samenhangen met ADHD-symptomen bij kinderen. Dit blijkt uit een
onderzoek van Cathelijne Buschgens, dat zij verrichtte bij de afdeling
Psychiatrie van het UMC St Radboud. Zij promoveert op 9 september tot
doctor in de medische wetenschappen.
Onderlinge samenhang
De laatste jaren is er bij onderzoekers en anderen veel belangstelling
voor de genetische achtergrond van ADHD (Attention Deficit
Hyperactivity Disorder), een stoornis die gekenmerkt wordt door
aandachtproblemen, hyperactiviteit en impulsiviteit. Dat ook `de
omgeving' invloed heeft op ADHD, is weliswaar altijd verondersteld,
maar gedegen onderzoek naar het belang van specifieke
omgevingsfactoren, waarbij gelijkertijd rekening wordt gehouden met
genetische aanleg, is nog weinig gedaan. `Dat is jammer', vindt
orthopedagoog Cathelijne Buschgens (UMC St Radboud), `vooral omdat
omgevingsfactoren handvatten kunnen bieden voor preventie en
behandeling.'
Buschgens analyseerde onder andere enquêtegegevens die verzameld zijn
in een Nederlandse studie onder enkele duizenden kinderen en hun ouders
en leerkrachten. Zij zocht naar een eventuele onderlinge samenhang
tussen omstandigheden tijdens zwangerschap en geboorte enerzijds en
symptomen van ADHD anderzijds. Binnen dit onderzoek is ook het
familierisico in beschouwing genomen; dat is een benadering van de
erfelijke kwetsbaarheid voor ADHD binnen het gezin.
Extra alert
Buschgens ontdekte dat een hoog geboortegewicht van het kind (negen
pond of hoger), een moeder die rookt tijdens de zwangerschap en
complicaties tijdens zwangerschap en bevalling een voorspellende waarde
hebben voor ADHD-gedrag van het kind. Dit verband blijft overeind, ook
als rekening wordt gehouden met het familierisico. Het verband is
sterker, als er ook een familierisico bestaat.
Buschgens noemt het opvallend, dat een hoog geboortegewicht gevonden is
als risicofactor voor ADHD. `Van een laag geboortegewicht is bekend dat
het schadelijk kan zijn voor de gezondheid van een kind. Maar van een
hoog geboortegewicht zijn veel minder lange termijn risico's bekend.'
De gezondheidszorg zou extra alert moeten zijn, als rondom een geboorte
een combinatie van deze risicofactoren aanwezig is.
Het hele gezin
Ze onderzocht ook de relatie tussen ADHD en diverse gezinsfactoren. Een
weinig warme, overbeschermende en afwijzende opvoeding hangt samen met
meer ADHD-kenmerken bij het kind. Daarnaast heeft ADHD bij ouder(s) ook
effect op de ouder-kind relatie, en wordt de verhouding tussen
broertjes en zusjes onderling beïnvloed door ADHD-gedrag van één van de
kinderen.
Een belangrijke aanbeveling van het proefschrift is dan ook om bij de
behandeling van ADHD van een kind, of van een ouder, alle gezinsleden
te betrekken.