Jarig instituut Lucht- en Ruimterecht verkent ruimtetoerisme
Ondernemers hebben er wel oren naar om in Europa, net als in de
Verenigde Staten, ruimtetoerisme te introduceren. Aan de juridische
aspecten daarvan wijdt het Instituut voor Lucht- en Ruimterecht haar
jubileumsymposium op 16 september.
Suborbitaal
Het Instituut voor Lucht- en Ruimterecht (IIASL) bestaat 25 jaar. Ter
ere daarvan organiseert het een symposium over ruimtetoerisme: . Drs.
Tanja Masson-Zwaan, adjunct-directeur van IIASL, licht toe: âOrbitaal
betekent dat een object, vaak een satelliet, in een baan om de aarde
wordt gebracht, suborbitaal betekent heen en terug. En daar gaat het in
het ruimtetoerisme om: een vlucht van een aantal uren tot op ongeveer
100 km hoogte waar de reizigers korte tijd gewichtsloosheid kunnen
ervaren. Het is daar een grijze zone tussen lucht en ruimte in, en
juridisch gezien dus tussen lucht- en ruimterecht.â
VS liberaler
Masson-Zwaan vertelt dat men in de Verenigde Staten al verder is met
dit stukje rechtsontwikkeling dan in Europa aangezien de plannen al
verder zijn gevorderd: de eerste commerciële spaceport wordt
bijvoorbeeld nu gebouwd in New Mexico. âHet uitgangspunt daar is wat
liberaler. Men is geneigd om het ruimtetoerisme vrij baan te geven als
aan een aantal voorwaarden is voldaan. Het kan een interessante
industrie worden. Europa is behoudender.â Kort gezegd komt het verschil
neer op âja, tenzijâ¦â in de Verenigde Staten, terwijl de tendens in
Europa neigt naar ânee, tenzijâ¦â.
Virgin Galactic
In elk geval moet de wet- en regelgeving in Europa nog van de grond
komen terwijl vanuit de Verenigde Staten de eerste bemande testvlucht
half juli 2010 al heeft plaatsgevonden. Gangmaker daar is de van
oorsprong Britse luchtvaartmaatschappij en prijsvechter Virgin, waar
Sir Richard Branson de scepter zwaait. Virgin heeft in samenwerking met
andere bedrijven een speciaal toestel â een vliegtuig maar dan anders,
genaamd de VSS Enterprise â laten ontwikkelen, waarvan het de bedoeling
is dat er een hele vloot van komt.Kosten van een reisje van drie uur
met zeven minuten gewichtsloosheid en een week vluchtvoorbereiding:
200.000 dollar. Een uitstapje voor gefortuneerde thrill-seeking
toeristen dus, waar een tocht met onze eigen Universiteit
Leiden-luchtballon bleekjes bij afsteekt. Onder de naam Virgin
Galactic brengt Virgin het nieuwe toerisme aan de man en de vrouw.
Unieke plaats
Drs. Tanja Masson-Zwaan: 'Wij bieden als een van twee universiteiten
ter wereld een master Air- en Spacelaw aan en zijn uniek met de
'blended learning'-versie van onze master.'
Drs. Tanja Masson-Zwaan: 'Wij bieden als een van twee universiteiten
ter wereld een master Air- en Spacelaw aan en zijn uniek met de
'blended learning'-versie van onze master.'
Het IIASL heeft zich in de afgelopen 25 jaar ontwikkeld tot een
instituut met een unieke plaats in het lucht- en ruimterecht.
Masson-Zwaan: âAlleen McGill University in Canada heeft ook een
instituut dat specifiek gericht is op dit rechtsgebied maar houdt men
zich vooral bezig met Noord-Amerika, terwijl onze oriëntatie zowel
globaal als specifiek Europees is, vanwege de aanwezigheid van tal van
Europese lucht- en ruimtevaartinstanties in onder meer Brussel, Parijs
en Wenen. Onze studenten kunnen daar stage lopenâ, aldus Masson-Zwaan.
âMcGill en wij zijn de enige universiteiten die een masteropleiding
Lucht- en ruimterecht aanbieden. Leiden is bovendien wereldwijd uniek
met een âblended learningâ versie van de opleiding, waarbij
professionals hun master kunnen halen zonder dat ze een heel jaar voor
hun studie in Leiden hoeven te verblijven.â
Razendsnelle ontwikkelingen
Het lucht- en ruimterecht heeft zich in 25 jaar razendsnel ontwikkeld,
stelt Masson-Zwaan. En nog: âEen belangrijke aanjager vormen de
technologische ontwikkelingen. In het ruimterecht gaat bijvoorbeeld
steeds sterker het probleem van het zogenoemde ruimtepuin spelen: alles
wat afgedankt is maar blijft rondzweven met kans op ongelukken. En in
2009 zijn voor het eerst twee satellieten op elkaar gebotst.
Ongetwijfeld gaat dat vaker gebeuren, terwijl er nog geen bindende
regels zijn omtrent de het beperken of opruimen van debris (de
overblijfselen-red.). En nu komt het ruimtetoerisme er als nieuw
issue bij.â
Noviteiten in de luchtvaart
In de luchtvaart is het recht al veel verder ontwikkeld, maar ook daar
dienen zich in snel tempo noviteiten aan die om juridische antwoorden
vragen: de emissies in de lucht en de reductie daarvan, de toenemende
tendens naar open markten, de prijsvechters, de intensivering van het
luchtverkeer en de internationale samenwerkingsverbanden nu veel landen
zich geen eigen luchtvaartmaatschappij meer kunnen veroorloven. Een
deel van deze ontwikkelingen doet zich overigens evenzeer voor in de
ruimte.
Raakvlakken
âDe vraagstukken raken vaak aan meerdere rechtsgebiedenâ, zegt
Masson-Zwaan. âLucht- en ruimterecht staat dan ook niet op zichzelf
maar zoekt in veel gevallen aansluiting bij andere gebieden zoals
milieurecht, strafrecht en zelfs intellectuele eigendom. Dat maakt het
ingewikkeld maar ook continu boeiend.â
Links
0 Congres op 16 september
0 In het kader van het jubileum organiseert het IIASL op 16 en 17
september een alumnibijeenkomst.
0 Rechten studeren in Leiden met keuzevak luchtrecht
0 Advanced Master Air and Space Law
(9 september 2010/Corine Hendriks)
Â
Â
Â
Universiteit Leiden