Radboud Universiteit Nijmegen


PB 2010 - 125
Nijmegen, 17 september 2010

Embargo tot vrijdag 17 september 2010, 16.00 uur!

Hoogleraar Journalistiek en Media Jo Bardoel over kwaliteit van journalistiek

Zorg over verdwijnen kritische functie journalistiek: Pleidooi voor keurmerk ter bescherming van onafhankelijke en kritische journalist

Prof. dr. Jo Bardoel, hoogleraar Journalistiek en Media aan de Radboud Universiteit Nijmegen, spreekt in zijn oratie op vrijdag 17 september zijn zorgen uit over het verdwijnen van de kritische functie van de journalistiek en de aantasting van de kwaliteit van het maatschappelijk debat. Volgens Bardoel heeft de journalistiek zich weliswaar sterk geprofessionaliseerd en is ze redelijk sterk normatief en ethisch ingebed, maar die verworvenheden zijn niet afdwingbaar. Daarbij is de journalistieke professie meer verankerd op het niveau van de media-institutie (krant of omroep) en minder op dat van de individuele professional, terwijl juist het aantal informatiewerkers in de internetjournalistiek toeneemt. Journalisten, en vooral degenen die individueel werken, moeten zich onderscheiden door zich verder te professionaliseren, meer kwaliteit te tonen en zich sterker te profileren. Een keurmerk of aansluiting bij de beroepsgroep kan hen daarbij helpen.

ZZP-ers
Bardoel: 'Journalisten zijn getalsmatig al lang in de minderheid. Tegenover elke journalist staan tien of meer voorlichters of lobbyisten. Daarom is het des te meer nodig dat ze kwaliteit hebben en die ook tonen.' Ze moeten hun kennis en vaardigheden bijhouden, maar zich ook inhoudelijk en methodisch bijscholen. Versterking van de cognitieve kern, noemt Bardoel dat. En dat geldt des te meer voor journalisten die alleen werken als freelancer of ZZP-er en in hun werk vaak van rol moeten wisselen: soms schrijven ze als journalist, soms als voorlichter. Journalisten binnen instituties werden inhoudelijk en ideologisch geschoold via 'training on the job'. Dat missen individuele beroepsbeoefenaars.

Product en maker moeten beter herkenbaar zijn

Journalisten moeten extern meer laten zien wie ze zijn en waar ze voor staan. Tot dusverre waren de kwaliteit en betrouwbaarheid van de journalist verbonden met de herkenbaarheid, de titel of het merk, van de krant of de omroep. Dat stond voor kernwaarden als onafhankelijkheid, kwaliteit en betrouwbaarheid. Maar naarmate steeds meer nieuwsaanbod verschuift naar het web, moeten herkomst van product en maker ook op individueel niveau herkenbaar zijn en beter 'gebrand' worden. Juist als tegenhanger van alle gratis en gestuurde informatie is er voor goede en betaalde journalistiek een keurmerk nodig om aard en kwaliteit van product en maker herkenbaar te maken. Tegelijkertijd moet de journalistiek ook verhinderen dat gestuurde informatie - zoals voorlichting, reclame of reputatiebehartiging - onder de vlag van journalistiek gesleten wordt. Bardoel: 'Op korte termijn mag dit aantrekkelijk zijn, maar op lange termijn is het desastreus voor het vertrouwen in media en journalistiek en ondermijnt het de basis van bedrijfstak en professie.'