Rijksoverheid
Ons kenmerk
DLZ,U,3011973
Datum 21 september 2010
antwoorden op Kamervragen over het feit dat patiënten de dupe worden van
voortdurende onduidelijkheid over ziekenhuisverplaatste zorg
Geachte voorzitter,
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van de Kamerleden A.G. Wolbert en
E. van der Veen (PvdA) over het feit dat patiënten de dupe worden van
voortdurende onduidelijkheid over ziekenhuisverplaatste zorg (ingezonden 1 juli
2010).
Hoogachtend,
de Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
Antwoorden op kamervragen van de Kamerleden A.G. Wolbert en E. van der Veen
over het feit dat patienten de dupe worden van voortdurende onduidelijkheid over
ziekenhuisverplaatste zorg. (ingezonden 1 juli 2010)
1
Bent u op de hoogte van het feit dat verzekeraar Menzis heeft besloten de
vergoeding van immunoglobulinen voor thuistoediening stop te zetten?
1
Er is hieromtrent navraag gedaan bij Menzis. Menzis heeft ervoor gekozen om
voor een aantal geneesmiddelen in haar reglement , behorende bij de
polisvoorwaarden en beoordeeld door de NZa , de toediening van die middelen te
laten plaatsvinden in of door het ziekenhuis onder de directe verantwoordelijkheid
van een medisch specialist. De lijst met deze geneesmiddelen is vastgesteld op
basis van het feit dat het specialistische geneesmiddelen betreft en
geneesmiddelen die zijn opgenomen in de Beleidsregel Dure Geneesmiddelen.
Feitelijk betekent dit dat Menzis deze zorg laat verstrekken vanuit het ziekenhuis.
Toediening van deze geneesmiddelen in de thuissituatie blijft mogelijk. Menzis
heeft daartoe thuiszorgorganisaties gecontracteerd. De verantwoordelijkheid om
te leveren ligt bij het ziekenhuis / de medisch specialist.
2
Is het waar dat ziekenhuizen deze middelen voor 80% kunnen declareren bij
verzekeraars, en dat 20% van de kosten reeds in hun budget is opgenomen?
2
Intraveneuze immunoglobulinen is een van de zgn. dure geneesmiddelen
waarvoor in de betreffende NZa beleidsregel inderdaad deze systematiek is
opgenomen (Beleidsregel CI,1099).
3
Is het waar dat ziekenhuizen 50% korting ontvangen op deze middelen, en dat
rechtstreekse vergoeding via verzekeraars duurder is omdat verzekeraars niet
over deze korting beschikken?
3
Het is mogelijk dat ziekenhuizen door dit middel scherp in te kopen een zekere
korting kunnen bedingen. Uit onderzoek van de NZ (Advies bekostiging dure , en
weesgeneesmiddelen - onderzoeksresultaten X,factor, NZa oktober 2008) volgde
dat er bij immunoglubulinen kortingen van 43% werden bedongen door
ziekenhuizen.
4
Is het waar dat de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) via een beleidsregel aangeeft
dat er sprake is van ziekenhuiszorg wanneer de zorg wordt gegeven onder
verantwoordelijkheid van de medisch specialist, en de medisch specialist deze niet
heeft overgedragen aan de huisarts?
4
De NZa geeft in de beleidsregel (CI,116/CA,402) aan dat er sprake is van
verpleging in de thuissituatie, noodzakelijk in verband met medisch,specialistische
zorg, indien wordt voldaan aan elk van de volgende voorwaarden:
a. Het gaat om verpleegkundige handelingen, noodzakelijk in verband met
medisch,specialistische zorg, met het oog op herstel van gezondheid, of
voorkomen van verergering van ziekte of aandoening zonder dat die
handelingen geleverd worden aan een patiënt die verblijft in een
zorginstelling op een bed waarvoor een toelating voor de functie behandeling,
zoals bedoeld in artikel 8 van het Besluit zorgaanspraken AWBZ is afgegeven;
b. Er is een indicatiestelling aanwezig voor verpleging, noodzakelijk in de
thuissituatie in verband met medisch specialistische zorg, van de medisch
specialist.
Bij de prestatiebeschrijving heeft de NZa aangegeven dat de indicatiestelling voor
'verpleging in de thuissituatie, noodzakelijk in verband met medisch,
specialistische zorg' door de medisch specialist zelf dan wel de huisarts in overleg
met de medisch specialist gesteld wordt, zonder dat de huisarts de behandeling
van de medisch specialist heeft overgenomen. Deze beleidsregel beoogt de
verpleging, noodzakelijk in verband met medisch,specialistische zorg in de
thuissituatie te beschrijven. Als de huisarts de behandeling overneemt van de
medisch specialist en een verpleegkundige wordt ingeschakeld komt, mits sprake
is van een CIZ,indicatie, de verpleging ten laste van de AWBZ.
5
Bent u ervan op de hoogte dat ziekenhuizen patiënten, die tot nu toe
geneesmiddelen thuis toegediend kregen, onder druk zetten en hen dwingen tot
dagopname voor toediening om daarmee alsnog te kunnen declareren?
5
Mij heeft inderdaad het signaal bereikt waarop u in navolgende vraag doelt.
6
Wat betekent de NZa,beleidsregel concreet in het geval van een 9,jarig meisje
met het Downsyndroom, dat vanwege andere aandoeningen ook toediening van
immunoglobulinen nodig heeft en deze tot nu toe thuis, subcutaan, toegediend
krijgt door haar moeder?
6
De formele situatie is als volgt. Met ingang van 2010 is via de hiervoor genoemde
NZa,beleidsregel de bekostiging van ziekenhuisverplaatste zorg/verpleging die
noodzakelijk is in verband met medisch specialistische zorg ten laste van de Zvw
mogelijk gemaakt. Het gaat in dit verband dus om de bekostiging van de
verpleegkundige zorg met betrekking tot toediening in de thuissituatie, niet om de
bekostiging van het geneesmiddel.
Voor wat betreft het geneesmiddel is in het antwoord op vraag 1 aangegeven dat
intraveneuze immunoglobulinen vallen binnen de NZa beleidsregel dure
geneesmiddelen. De middelen zijn ook opgenomen in het GVS, maar in dit geval
heeft Menzis in haar polisvoorwaarden bepaald dat de aanspraak op de
betreffende zorg alleen gerealiseerd kan worden als zijnde ziekenhuiszorg en niet
als farmaceutische zorg. Daartoe heeft Menzis de zorg bij ziekenhuizen ingekocht.
De behandeling met deze geneesmiddelen valt onder directe verantwoordelijkheid
van een medisch,specialist. Thuisbehandeling van patiënten met immunoglo,
bulinen is niet zonder meer mogelijk. De specialist kan in samenspraak met de
patiënt besluiten tot thuisbehandeling. In het belang van de patiënt kunnen
belangrijke randvoorwaarden gelden, bijvoorbeeld ten aanzien van het ziektebeeld
van de patiënt (stabiel of niet), organisatie van de zorg/toediening
(multidisciplinair team), en afstemming met zorgverzekeraar.
Verder kan de zorgverzekeraar voorwaarden stellen aan de thuistoediening van
immunoglobulinen, vanuit oogpunt van veiligheid. Menzis heeft in haar
verzekeringsreglement (pag. 40,41) aangegeven dat zij de behandeling met deze
geneesmiddelen als zodanig specialistisch beschouwt dat toediening altijd plaats
dient te vinden in of door een ziekenhuis onder de directe verantwoordelijkheid
van een medisch specialist. Daarmee wordt het uitvoeren van de zorg bij de
patiënt thuis niet belemmerd, maar wordt de verantwoordelijkheid bij het
ziekenhuis gelegd. Menzis heeft bij de contractering geen concrete afspraken
gemaakt over waar de zorg geleverd dient te worden (in het ziekenhuis of thuis)
omdat dit de verantwoordelijkheid van de medisch specialist is.
Er is voor de medisch specialist of het ziekenhuis qua kosten geen verschil of het
middel in het ziekenhuis wordt toegediend of dat het middel vanuit het ziekenhuis
voor thuisgebruik wordt verstrekt.
De beleidsregels op basis waarvan de zorg wordt bekostigd hoeven derhalve voor
dit meisje geen verschil te maken. Het gaat om het gedrag van partijen, niet de
mogelijkheden binnen de bekostiging van de zorg.
Overigens is aan de Tweede Kamer toegezegd dat deze nieuwe bekostigingsvorm
van de verpleging zal worden geëvalueerd. Dit element kan uiteraard onderdeel
zijn van de evaluatie.
7
Is het waar dat dit meisje, nu de verzekeraar de vergoeding stopt, door het
ziekenhuis gedwongen kan worden deze geneesmiddelen via dagopname
intraveneus of intramusculair in het ziekenhuis toegediend te krijgen, waardoor
toediening niet alleen pijnlijker maar ook veel meer belastend zal zijn? Zo nee,
wat kunnen deze patiënten concreet doen om toch hun geneesmiddelen geleverd
te krijgen?
7
In antwoord op vraag 1 is aangegeven dat Menzis deze zorg (geneesmiddel plus
toediening) niet als farmaceutische zorg (Zvw prestatie Farmaceutische zorg)
vergoed, maar de aanspraak op deze zorg regelt via de aanspraak op medisch,
specialistische zorg (Zvw prestatie Geneeskundige zorg) en deze zorg bij het
ziekenhuis heeft ingekocht. Menzis geeft aan dat verantwoordelijkheid voor de
keuze waar deze zorg wordt geleverd bij het ziekenhuis ligt.
Patiënten hebben de volgende mogelijkheden invloed uit te oefenen. Allereerst is
er de mogelijkheid bij de arts aan te dringen om deze medicatie vanuit het
ziekenhuis voor thuisgebruik beschikbaar te stellen. Als dat onverhoopt niet helpt,
kunnen zij een beroep doen op hun zorgverzekeraar. De zorgverzekeraar kan met
het ziekenhuis contact opnemen. Ook kan de zorgverzekeraar bij de (vervolg)
inkoop duidelijke afspraken maken over het gebruik van geneesmiddelen buiten
het ziekenhuis. Tot slot is het mogelijk om van zorgverzekeraar en behandelaar te
wisselen.
8
Wat is uw mening over bovenstaande gang van zaken? Deelt u de mening dat het
onacceptabel is dat patiënten de dupe worden van hetzij een onduidelijke NZa,
beleidsregel, hetzij onvoldoende handhaven van deze beleidsregel?
8
Uiteraard dient voorkomen te worden dat patiënten tussen wal en schip vallen.
Juist om dit te voorkomen is de beleidsregel die betrekking heeft op verpleging in
de thuissituatie, noodzakelijk in verband met medisch,specialistische zorg vorm
aandacht gegeven. Het past binnen de werking van de Zvw dat zorgverzekeraars
deze zorg mogen inkopen bij de partij die daarvoor het meest geschikt is. Hieraan
is destijds in de brief waarmee één en ander aan de Tweede Kamer is gemeld ook
expliciet aangegeven. De keuze van Menzis om de ziekenhuisverplaatste zorg bij
het ziekenhuis in te kopen, is derhalve aan Menzis. Deze is opgenomen in het
reglement behorende bij de polisvoorwaarden Menzis 2010, die beoordeeld zijn
door CVZ en NZa.
9
Deelt u de mening dat het in gevallen zoals bovenbeschreven de mogelijkheid om
thuis immunoglobulinen toegediend te krijgen niet alleen zorgt voor minder
belasting in een toch al zware situatie en voor meer kwaliteit van leven, maar ook
voor lagere kosten in de zorg?
9
In zijn algemeenheid kan gesteld worden dat zorg thuis bijdraagt aan een betere
kwaliteit van leven en lagere kosten. Mede gegeven de grote kortingen die het
ziekenhuis kan realiseren op dit geneesmiddel heeft Menzis ervoor gekozen om de
ziekenhuisverplaatste zorg integraal in te kopen bij het ziekenhuis. Dit wil nog niet
zeggen dat het ziekenhuis de zorg dan ook in het ziekenhuis moet leveren.
10
Kunt u concreet aangeven op welke manier u er nu voor gaat zorgen dat dit
meisje en mensen in dergelijke omstandigheden, hun geneesmiddelen thuis
toegediend kunnen blijven krijgen en geen speelbal worden van ziekenhuizen en
verzekeraars?
10
Menzis heeft de ziekenhuisverplaatste zorg ingekocht bij het ziekenhuis. De
verantwoordelijkheid voor het leveren van deze zorg op een wijze die zowel
kwalitatief als kosten adequaat is ligt derhalve bij het ziekenhuis. Naar mijn
oordeel ligt het voor de hand dat het ziekenhuis waar deze zorg integraal is
ingekocht waar mogelijk en verantwoord thuis levert. Zoals reeds aangegeven is
ook daarom een aparte bekostigingstitel ontwikkeld voor de extramurale
verpleging. Het gaat nu niet over de bekostigingsmogelijkheden maar over het
gedrag van partijen met deze mogelijkheden.
11
Bent u bereid deze vragen vóór donderdag 1 juli 2010, 12.00 uur te
beantwoorden?
11
Dat is helaas niet mogelijk gebleken. Ik heb eerder aangegeven dat ik meer tijd
nodig zou hebben voor de beantwoording.