Rijksoverheid
Datum 21 september 2010
Betreft Kamervragen
Geachte voorzitter,
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Leijten (SP) over
het functioneren van de Inspectie voor de Gezondheidszorg inzake Cordaan en
HWW/Zorg (2010Z12050).
Hoogachtend,
de Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
Antwoorden op kamervragen van het Kamerlid Leijten over het functioneren van
de Inspectie voor de Gezondheidszorg inzake Cordaan en HWW/Zorg.
(2010Z12050)
1
Hoe verklaart u dat vorig jaar de Inspectie voor de Gezondheidszorg tevreden was
over de verbeterplannen van Cordaan, en dat zij na vele 'incidenten' deze zomer
toch een grootschalig onderzoek gaat doen bij de Amsterdamse gehandicapten/,
ouderen/ en thuiszorginstelling? 1) 2)
1
De verbeterplannen die de inspectie heeft beoordeeld, boden op dat moment
voldoende vertrouwen dat Cordaan zich binnen de aangegeven tijd zou kunnen
herstellen. Deze verbeteringen bleken in de praktijk moeilijker uitvoerbaar dan
gedacht. De inspectie hanteert de werkwijze dat zij Cordaan eerst de mogelijkheid
biedt om hun verbeterplannen ten uitvoer te brengen. Natuurlijk betreur ik de
incidenten die afgelopen zomer hebben plaats gevonden en daarom ondersteun ik
dat de inspectie een groot onderzoek gaat doen bij Cordaan.
2
Hoe kunt u uitleggen dat een zorginstelling die al een tijd onder vuur ligt, grote
fouten met de zorg kan maken, terwijl de Inspectie onderzoek doet?
2
Cordaan is een grote zorgaanbieder met cliënten in meerdere doelgroepen en een
groot aantal zorginstellingen/locaties. Cordaan is als zorgaanbieder zelf primair
verantwoordelijk voor de te leveren zorg. De inspectie is verantwoordelijk voor het
houden van toezicht op de geleverde zorg. Toezicht door de inspectie biedt geen
100% garantie dat elk incident is uitgesloten.
3
Erkent u dat het zorginhoudelijke en sociale zaken zijn die ernstig zijn
verwaarloosd (medicijntoediening, toezicht op zwakkere groepen)? Kunt u uw
antwoord toelichten?
3
Er zijn incidenten geweest op het zorginhoudelijke vlak. Doordat het toezicht
vanuit de verzorging binnen de instelling niet goed geregeld was, is een cliënt van
de verpleegafdeling weggelopen. Tevens is binnen de thuiszorg een vrouw in een
situatie van verwaarlozing terecht gekomen, waarop de thuiszorgmedewerkers
niet adequaat hebben gereageerd. Naar aanleiding van deze incidenten heeft de
inspectie dan ook toezichtbezoeken afgelegd.
4
Wat zegt dit over een instelling? Wat zegt dit over de Inspectie?
4
Het is duidelijk dat er bij Cordaan problemen spelen, die niet zo snel als wenselijk
zijn op te lossen. Dit vraagt een forse inspanning van de instelling. De inspectie
legt reguliere bezoeken af, maar richt zich ook op zorginstellingen waar incidenten
voorkomen. De inspectie heeft tijdens de bezoeken aan Cordaan de lijn van het
handhavingskader gevolgd door bij tekortkomingen een verbeterplan te eisen. De
inspectie ziet erop toe dat de verbeteringen worden doorgevoerd. Helaas blijkt de
praktijk weerbarstiger en is het niet gelukt om de verbeteringen tijdig door te
voeren. Dit heeft geleid tot het besluit van IGZ om met grootschalig(er) onderzoek
bij de instelling te komen.
5
Erkent u dat er een grote parallel is met het toezicht en de wantoestanden bij
Haagse Wijk en Woonzorg (HWW)? Kunt u uw antwoord toelichten?
5
Ik weet dat HWW/zorg met problemen kampt, maar wil hierin geen parallel
trekken. Het betreft hier verschillende zorginstellingen, die een andere
ontstaansgeschiedenis hebben. De zorginstellingen bevinden zich in een andere
situatie.
6
Kunt u toelichten waarom de Inspectie in gesprek blijft met de Raad van Bestuur
over allerhande verbeterplannen, zoals geschiedde bij HWW en Cordaan, terwijl de
zorg verslechtert?
6
Een zorginstelling krijgt in eerste instantie de mogelijkheid om zelf orde op zaken
te stellen. De inspectie zal hiertoe altijd in gesprek blijven met een Raad van
Bestuur. De inspectie handelt in deze conform het handhavingskader van de IGZ.
Dit handhavingskader is gebaseerd op de Kwaliteitswet zorginstellingen. Dit
handhavingskader voorziet er ook in dat bij onvoldoende vordering op de
gevraagde plannen van aanpak verdergaande stappen kunnen worden gezet. Dit
moment was hier nog niet aan de orde.
7
Bent u van mening dat, wanneer onder de ogen van de Inspectie er grote fouten
worden gemaakt, zij dan medeverantwoordelijk is voor die fouten? Kunt u uw
antwoord toelichten?
7
Zoals al eerder gezegd is het bestuur van een zorginstelling verantwoordelijk voor
de kwaliteit van de geleverde zorg. De inspectie toetst of er risico's zijn en maakt
hier melding van. Zij zijn niet verantwoordelijk voor de daadwerkelijke oplossing
van de problemen. Mocht het zijn dat er per direct een groot risico bestaat voor de
veiligheid van de cliënten, dan kan de inspectie een bevel geven aan de
zorginstelling. De zorginstelling dient dit bevel binnen de afgesproken tijd op te
volgen.
8
Welke waarde heeft de risicogestuurde inzet van de Inspectie als blijkt dat een
zorginstelling die in onderzoek is blijft disfunctioneren? 2)
8
De inspectie bezoekt een zorginstelling als zij verwacht dat daar een hoog risico in
de zorg bestaat. Als blijkt dat er een acuut gevaar dreigt voor de cliënten heeft de
inspectie de mogelijkheid om direct op te treden in de vorm van het geven van
een bevel, zoals gebeurd is bij HWW/Zorg. Voor een totaaloverzicht van de
geconstateerde problemen over de zorginstelling acht ik het verstandig om het
volledige onderzoek af te wachten. Daarnaast kost het aanbrengen van
verbeteringen en invoeren van een andere werkwijze tijd, waardoor de effecten
hiervan niet altijd op korte termijn merkbaar zijn.
9
Deelt u de mening dat het zinvol zou zijn om de Inspectie middelen te geven om
de Raad van Bestuur te schorsen en/of tijdelijk buitenspel te zetten wanneer dit
nodig is voor de verbetering van de zorg? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe gaat u
dit organiseren?
9
Ik ben van mening dat het huidige toezichtinstrumentarium voor onderzoek naar
de kwaliteit van de zorg voldoende instrumenten bevat om een Raad van Bestuur,
daar waar nodig, maatregelen op te leggen voor het verbeteren van de zorg. Het
schorsen of buitenspel zetten van een Raad van Bestuur is hierbij niet aan de
orde. Conform de governance code is het de Raad van Toezicht die ingrijpt op het
moment dat een Raad van Bestuur niet functioneert.
10
Hoeveel kansen vindt u voor een Raad van Bestuur billijk om een organisatie op
het goede pad te krijgen? Kunt u uw antwoord toelichten?
10
Ik ben van mening dat dit afhankelijk is van de organisatie, de situatie en de
incidenten die voorgevallen zijn. Het is niet aan mij om wel of geen vertrouwen te
hebben in de Raad van Bestuur van een zorginstelling. De Raad van Bestuur van
een zorginstelling wordt aangesteld door de Raad van Toezicht en deze houdt
vervolgens toezicht op het functioneren van de Raad van Bestuur.
11
Erkent u dat de problemen bij Cordaan, maar ook bij HWW, laten zien dat er bij
grootschalige instellingen direct een probleem is voor vele mensen die afhankelijk
zijn van goede zorg? Kunt u uw antwoord toelichten?
11
Ik vind niet dat er direct een probleem ontstaat voor de cliënten bij een grote
organisatie. Het is van belang dat bestuurders zich bewust blijven wat er gebeurt
op het niveau van zorgverlening en dat het bestuur van een zorginstelling te allen
tijde verantwoordelijk is voor de kwaliteit van zorg.
12
Hoe oordeelt u over de rol van het zorgkantoor bij de vele klachten die er al jaren
in Amsterdam klinken over Cordaan? Moet het zorgkantoor zich, naar uw mening,
meer inzetten voor de verbetering van de zorg en de woonomstandigheden van
gehandicapten en ouderen? Kunt u uw antwoord toelichten?
12
Ik heb navraag gedaan bij het zorgkantoor en zij zijn bekend met de klachten van
cliënten en (oud)medewerkers van Cordaan. Indien een incident voorkomt meldt
Cordaan dit altijd bij het zorgkantoor. Naar de mening van het zorgkantoor volgt
Cordaan de klachtenprocedure adequaat. Het zorgkantoor volgt de ontwikkelingen
van Cordaan en zij hebben regelmatig gesprekken met elkaar. Het verbeteren van
de kwaliteit is een intensief traject, dat veel tijd vergt. Ik ben dan ook van mening
dat het zorgkantoor en Cordaan door met elkaar in gesprek te blijven, de
processen kunnen verbeteren.
13
Acht u het mogelijk dat de zorgkantoren in Amsterdam en Den Haag, juist door de
grote schaal waarop Cordaan en HWW opereren, niet gemakkelijk deze
instellingen kunnen aanspreken op de staat van de zorg, vanwege de
afhankelijkheid van deze instellingen voor de continuïteit van zorg in de regio?
13
Ik kan me voorstellen dat dit een lastig punt is voor de zorgkantoren. Aan de
andere kant ligt hier ook een uitdaging voor het zorgkantoor en voor nieuwe
zorgaanbieders. Het zorgkantoor moet zorgen voor voldoende keuze voor de cliënt
en kunnen zich ook tot nieuwe aanbieders wenden om voldoende zorgaanbod te
realiseren.
14
Erkent u dat het in 2008 bekend was dat het marktaandeel bij een fusie van
Amsterdam Thuiszorg met Cordaan reden was voor de NMa om negatief te zijn
over die fusie? 3)
14
Nee, dat erken ik niet. De NMa heeft in december 2007 onderzoek gedaan naar
een mogelijke concentratie van zorgaanbieders, bij een fusie tussen Stichting
Amsterdam Thuiszorg en Cordaan. De NMa heeft toen aangegeven wel problemen
te zien ontstaan. Na een remedievoorstel van diverse partijen en onderzoek en
raadpleging van andere marktpartijen heeft de NMa vastgesteld dat twee andere
zorginstellingen geschikte kopers zijn en dat er door de afstoting geen nieuwe
mededingingsproblemen ontstaan.
15
Erkent u dat de overname van Amsterdam Thuiszorg in 2008 het moment was om
Cordaan in zijn geheel te onderzoeken op inhoudelijke zorgfuncties? Is dit
gebeurd?
15
De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) heeft onderzoek gedaan naar de gevolgen
van de fusie voor onder andere de kwaliteit van zorg en heeft geconcludeerd dat
er aan de voorwaarden die de NMa heeft gesteld is voldaan. Een apart onderzoek
gericht op de inhoudelijke zorgfuncties was niet aan de orde.
1)
http://www.parool.nl/parool/nl/4/AMSTERDAM/article/detail/1004725/2010/08/27
/Onderzoek/naar/zorg/bij/Cordaan.dhtml
2) Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2009/2010, nr.
(010Z11218)
3) Interpellatie Leijten over fusie Amsterdam Thuiszorg, 15 mei 2008