Rijksoverheid
Datum 21 september 2010
Betreft Kamervragen
Geachte voorzitter,
Hierbij zend ik u, mede namens de Ministers van Justitie en voor Wonen, Wijken en
Integratie, de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Karabulut (SP) over het
bericht dat de Somalische gemeenschap een qatverbod wil (2010Z11540).
Hoogachtend,
de Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
Antwoorden op kamervragen van het Kamerlid Karabulut over het bericht dat de
Somalische gemeenschap een qatverbod wil (2010Z11540).
1
Wat is de omvang van de groep qatgebruikers en hoe groot is het aandeel
overmatige qatgebruikers in Nederland? Bent u nog steeds van mening dat de
omvang van de groep qatgebruikers geleidelijk afneemt of neemt het aantal
qatgebruikers onder jonge mannen en vrouwen juist toe?
1
In Nederland wordt het middel qat voornamelijk gebruikt binnen de Somalische
bevolkingsgroep. Deze bevolkingsgroep bestaat in totaal uit circa 26.000 mensen.
Over het aantal mensen binnen de Somalische bevolkingsgroep dat qat gebruikt
zijn geen cijfers bekend. Ook de onderverdeling binnen de groep gebruikers, jong
of oud, man of vrouw, is niet bekend.
2
Bent u nog steeds van mening dat qat geen agressie opwekt en het gebruik
daarvan ook anderszins geen risico oplevert voor de openbare orde? Kunt u een
toelichting geven?
2
In 2007 heeft het Coördinatiepunt Assessment en Monitoring nieuwe drugs (CAM)
een risicoschatting naar qat uitgevoerd. Hieruit bleek dat er nauwelijks of geen
risico is voor de openbare orde. Ook werden toen geen aanwijzingen gevonden dat
qat agressie opwekt bij mensen, en bleek dat het reactievermogen bij normale
doseringen niet sterk wordt beïnvloed. Zie verder het antwoord op vraag 6.
3
Is het waar dat qat een desastreuze uitwerking heeft op de sociaal+economische
positie en de gezondheid van grote groepen Somalische Nederlanders? Zo ja, bent
u bereid gerichte psychische hulp en voorlichting over de effecten van qat te
stimuleren en te faciliteren onder met name nieuwe groepen Somaliërs in
Nederland? Zo nee, hoe verklaart u de grote sociale+ en economische
achterstanden van de Somalische gemeenschap in Nederland?
3
Uit verschillende rapporten blijkt dat het qatgebruik onder groepen Somalische
Nederlanders een negatieve uitwerking kan hebben op de sociaal+economische
situatie, maar qat is zeker niet de hoofdoorzaak van de achterblijvende sociaal+
economische positie en de gezondheid van de Somalische bevolkingsgroep in
Nederland. De oorzaken liggen in een opeenstapeling van problemen waaronder
ontoereikende kennis van het functioneren van de Nederlandse samenleving,
taalproblemen, onverwerkte trauma's, een hoog percentage eenoudergezinnen,
grote onderwijsachterstanden, werkloosheid en grote afhankelijkheid van
uitkeringen. Ik verwijs hierbij naar de Voortgangsbrief aan uw Kamer over de
aanpak risicogroepen van 13 juli 2010 (TK, 2009+2010, 31 268, nr. 34).
4
Bent u het met Nederlandse onderzoekers eens dat er onvoldoende bekend is over
de effecten van qatgebruik op de sociale situatie en psychische problematiek? Zo
ja, bent u bereid dit nader te (laten) onderzoeken? Zo nee, waarom niet?
4
Nee. Ik volg hierbij de risicoschatting van het CAM, waarin wordt geconcludeerd
dat de kans op psychische afhankelijkheid van qat gering is. Het CAM adviseert
voor dit aspect geen nader onderzoek, en ik zie daar ook geen aanleiding voor.
Wat betreft de sociaal+economische situatie verwijs ik naar antwoord op vraag 3.
5
Bent u nog steeds van mening dat geen sprake is van betrokkenheid van
georganiseerde criminaliteit? Kunt u dat toelichten?
5
Tot op heden zijn mij geen concrete aanwijzingen bekend dat er sprake is van
betrokkenheid van georganiseerde criminaliteit bij de qathandel. Ook uit de
risicoschatting van het CAM uit 2007 is niet gebleken dat er in Nederland sprake is
van handel in qat in relatie tot (georganiseerde) criminaliteit.
6
Hoe vaak leidt qathandel tot ernstige overlast? Hoeveel gemeenten hebben
qatgebruik verboden en wat is het effect hiervan?
6
In gemeenten hebben zich problemen met de openbare orde voorgedaan, met
name rondom de distributiepunten. Voor zover mij bekend zijn er drie gemeenten
waar deze problemen zich meer dan incidenteel voordeden, en waar via de
Algemene Plaatselijke Verordening maatregelen zijn genomen om de aan qat
gerelateerde overlast tegen te gaan. In deze drie gemeenten wonen relatief veel
qatgebruikers. Van een van deze gemeenten, de gemeente Tilburg, heb ik
vernomen dat de APV een geschikt instrument wordt gevonden om de overlast
tegen te gaan.
7
Is het waar dat qat alleen in Nederland en het Verenigd Koninkrijk legaal is en in
alle andere Europese landen verboden? Wat zijn de ervaringen in de landen waar
een qatverbod geldt?
7
Het middel qat is inderdaad verboden in een aantal Europese landen, waaronder
Frankrijk, Zweden en Denemarken. Naast Nederland is het middel in ieder geval
toegestaan in Groot+Brittannië. Ik beschik niet over een volledig overzicht van alle
Europese landen.
Het beleid en de ervaringen van landen die qat hebben verboden zijn verschillend.
In Zweden en Denemarken is qat bijvoorbeeld verboden, maar kent het middel
een lage prioriteit in het vervolgingsbeleid.