Rijksoverheid




Speech Staatssecretaris van Economische Zaken Startconferentie Digivaardig & Digibewust

Toespraak | 22-09-2010

Speech staatssecretaris van Economische Zaken, Frank Heemskerk, op de Startconferentie van het Programma Digivaardig & Digibewust, op 5 februari 2009 in Den Haag

Beste mensen,

Welkom allemaal en dank voor uw aanwezigheid.

Ik wil beginnen met een verhaal. Het verhaal van mevrouw Kranenborg. Zij is 70 en begon "als oudere" met "computeren", zoals ze het zelf zo mooi zegt. Veel van wat ze in cursussen en boeken hoorde en las, vond ze "onbegrijpelijk". Toen is ze maar haar eigen lesboek voor ouderen gaan schrijven. In haar eigen woorden, toegankelijk voor digibeten! De titel? "Wees niet bang voor de computer". Een inspirerend voorbeeld! Geweldig dat zij dit gedaan heeft. En... dat ze vandaag aanwezig is! Mevrouw Kranenborg, wij moeten ons vandaag laten inspireren door de titel van uw boek: niemand hoeft bang te zijn voor de computer!

Nederland behoort op ICT tot de absolute wereldtop: we hebben het hoogste computerbezit, de grootste internetdichtheid, en - na Denemarken - de meeste breedbandaansluitingen per hoofd van de bevolking . En we hebben ook nog het grootste internetknooppunt ter wereld! Maar niet iedereen kan meekomen in de digitale revolutie. Er zijn mensen zonder internet en zonder computer. Er zijn ook mensen die wel een computer en wel internet hebben, maar er niet mee om weten te gaan.

De meesten van u kennen de cijfers wel. Ik blijf ze schokkend vinden: we hebben in Nederland maar liefst 1,6 miljoen digibeten. 1,6 miljoen! Dat is één op de tien Nederlanders! Sommigen kunnen niet eens de aan/uitknop van een computer vinden, anderen weten niet hoe ze iets op internet moeten zoeken of hoe ze de betrouwbaarheid van informatie kunnen beoordelen - mensen die de officiële site van de Belastingdienst zoeken, uitkomen bij de website van een fiscaal adviesbureau en denken aan het juiste adres te zijn. De meest vaardige digibeten kunnen wel informatie op Internet vinden, maar kunnen die niet strategisch gebruiken, bijvoorbeeld om de goedkoopste vlucht te vinden.

Deze mensen lopen niet alleen kansen en koopjes mis, ze verliezen ook de aansluiting bij de maatschappij. Ze lopen promoties mis op hun werk. Ze betalen teveel voor hun vliegreis of vakantie, voor hun bril of gehoortoestel, voor hun auto of koffieapparaat. Ze missen de aansluiting bij lotgenoten, vinden minder makkelijk de weg naar de juiste specialist of hulpverlener, vervreemden van vrienden of familieleden, kunnen hun eigen kinderen niet meer begeleiden bij hun huiswerk. We kunnen veel winst behalen in Nederland door mensen elementaire computervaardigheden bij te brengen. Winst op persoonlijk vlak natuurlijk. Maar ook maatschappelijke en economische winst. Wat dacht u van hulpverleners die dankzij internet beter contact kunnen onderhouden met kwetsbare patiënten?

Uit onderzoek blijkt dat mensen die op internet producten kunnen vergelijken en kopen, er per jaar bijna 90 euro op vooruit gaan. Werknemers kunnen er maar liefst 250 euro per jaar in loon op vooruitgaan als ze basale computervaardigheden aanleren. Ik kan u verklappen dat we binnen de regering en in de Tweede Kamer koopkracht-gevechten hebben over kleinere bedragen!

Wat we ook dringend moeten verbeteren, is de veiligheid van Internet. Internet is een prachtig medium, maar je moet er mee om leren gaan. Ouders en kinderen, ouderen en jongeren, leraren en verstandelijk gehandicapten, ondernemers en consumenten. Want er wordt ook veel rotzooi op internet aangeboden. Malafide handelaars spelen ook in op de ongekende mogelijkheden van het internet. Kinderen kunnen op chat sites door pedofielen worden benaderd. Games kunnen geweld, racisme en intolerantie propageren. We doen ons uiterste best, maar we kunnen niet alle uitwassen voorkomen. Wat we wel kunnen doen, is zorgen dat internetgebruikers de gevaren leren zien, ontwijken en overwinnen.

Ik ben er trots op dat we dit programma vandaag samen kunnen lanceren. Het digibetisme is het nieuwe analfabetisme. Dat mogen we in Nederland niet tolereren. Menselijk, maatschappelijk en economisch niet. We moeten de digitale kloof dichten. En het digibewustzijn vergroten. Dat is wat we met dit programma nastreven. Ik leg de lat hoog. Dat zijn we deze mensen verplicht. Ik wil dat het aantal digibeten de komende vijf jaar halveert, van 1,6 miljoen naar 800.000 mensen.

EZ kan dat niet alleen. Daarom bent u hier vandaag. Veel van u hebben al fantastische initiatieven genomen. Zoals het Seniorweb waarin digivaardige ouderen minder vaardige ouderen digitale vaardigheden bijbrengen via cursussen en een telefonische PC-hulp. Geheel naar het voorbeeld van mevrouw Kranenborg: je bent nooit te oud om anderen wat bij te brengen!

Mooi is ook het voorbeeld van de school en belangenorganisatie voor verstandelijk gehandicapten Stras. Zij ontdekte dat veel van hun leerlingen spullen bestelden op internet, zonder te beseffen dat ze er ook voor moesten betalen! Met het Willie Web Wijs hebben ze een methode ontwikkeld om het digitale bewustzijn van verstandelijk gehandicapten te verbeteren.

Ook bedrijven roeren zich. Microsoft sponsort programma's om mensen te leren internetten. Kabelbedrijf UPC biedt bij digitale televisie een programma aan waarmee ouders kunnen kanalen kunnen blokkeren. KPN sponsort onder meer de Digiplusbus. Ik wil al deze bedrijven danken voor hun financiële steun aan het programma Digivaardig & Digibewust - evenals de Stichting Internet Domeinregistratie Nederland (SIDN), de Nederlandse Vereniging van Producenten en Importeurs van beeld- en geluidsdragers (NVPI) en de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB).

Er zijn te veel initiatieven om allemaal op te noemen. Daarom komt er een blog op onze website, externe link: www.digivaardigdigibewust.nl. Daar kan ieder van u straks zijn eigen initiatief toelichten en een contactpersoon vermelden. Zo krijgen bestaande initiatieven de bekendheid die ze verdienen!

Het programma Digivaardig & Digibewust begint vandaag dus niet vanuit het niets. We kunnen leren en profiteren van de lopende projecten en lokale initiatieven. Het is voor ons van essentieel belang dat u op alle niveau hierbij aangesloten bent! U kent onze doelgroep, u weet wie we moeten helpen en hoe. Wat dit programma gaat doen, is de effectiviteit en reikwijdte van de bestaande initiatieven te vergroten. Wij gaan ervoor zorgen dat zo veel mogelijk mensen kunnen profiteren van uw ideeën en inzet.

Het is dus ook niet zo dat wij u voortaan gaan vertellen wat we gaan doen! Nee, ik verwacht dat u ons gaat vertellen wat we moeten doen! Met uw ideeën en suggesties, plannen en dromen, kunnen we samen aan de strijd aanbinden tegen het digibetisme en voor veiliger internetgebruik. Want, om mevrouw Kranenborg te parafraseren: "Niemand hoeft bang te zijn voor de computer!"

Ik ben dan ook erg benieuwd naar de uitkomst van de werkgroepen. Daarvoor ga ik zo de voorzitters van werkgroepen het woord geven.

Maar eerst wil ik nu de demo presenteren van de DQ Test. Een simpele test waarmee iedereen online de eigen digitale vaardigheden kan meten. Ik ben er heel blij mee, want ik heb er zelf om gevraagd! De test is ontwikkeld door professor van Dijk van de Universiteit Twente. Hij bestaat uit een aantal opdrachten, die inzicht geven in de eigen digitale vaardigheden. Aan de hand van de uitslag krijg je te horen waar je die vaardigheden kunt verbeteren. Ik begreep dat de Vereniging van Openbare Bibliotheken en het UWV/CWI al belangstelling hebben voor "mijn"DQ test!

Deze test ga ik doen samen met de nieuwe voorzitter van de Programmaraad die EZ en ECP.nl gaat adviseren bij de uitvoering van Digivaardig & Digibewust. Zij zal de komende jaren ook optreden als digi-ambassadeur. We hebben iemand gevonden met een schat aan ervaring: oud-lerares, drie keer waarnemend burgemeester, oud-staatssecretaris en oud-minister. Dames en heren, een applaus voor Tineke Netelenbos!

Tineke, ik weet zeker dat het programma Digibewust en Digivaardig bij jou in goede handen is. Maar om daarvan zeker te zijn, gaan wij nu samen één opdracht doen uit de DQ Test. Ik ben benieuwd hoe wij het ervan afbrengen en welke adviezen wij meekrijgen!

En laten we dan nu luisteren naar de ideeën, bevindingen en suggesties van de werkgroepen!