Universiteit Utrecht

Persbericht van de Universiteit Utrecht

23 september 2010

Grootste grondwateruitputting in India, Pakistan, VS en China

Wereldwijd onttrekken van grondwater leidt tot zeespiegelstijging

Het op grote schaal ontrekken van grondwater ten behoeve van irrigatie, drinkwater of industrie leidt tot een zeespiegelstijging van ca. 0,8 mm per jaar. Dit is ongeveer een kwart van de jaarlijkse zeespiegelstijging van 3,1 mm. Het grootste deel van het onttrokken grondwater komt namelijk uiteindelijk in zee terecht. Dat berichten hydrologen van de Universiteit Utrecht en het onderzoeksinstituut Deltares in een artikel dat binnenkort verschijnt in het tijdschrift Geophysical Research Letters.

In de drogere gebieden van de wereld waar oppervlaktewater schaars is, maakt men vaak gebruik van opgepompt grondwater. Dit grondwater wordt gebruikt voor de irrigatie van gewassen, als drinkwater of als water voor de industrie. Als er gedurende langere tijd op meerdere plaatsen meer grondwater wordt onttrokken dan er via neerslag wordt aangevuld, leidt dit op den duur tot dalende grondwaterstanden. Het gevolg hiervan is dat rivieren en wetlands droogvallen en dat grondwaterstanden zo diep wegzakken dat het oppompen ervan onmogelijk wordt. Deze uitputting van grondwatervoorraden kan dus uiteindelijk leiden tot ecologische rampen en zelfs hongersnood.

Zeespiegelstijging

Het meeste van dit ontrokken grondwater komt uiteindelijk in zee terecht komt. De onderzoekers hebben uitgerekend wat de bijdrage is aan de zeespiegelstijging. Onderzoeker Marc Bierkens van de Universiteit Utrecht en Deltares: "Dit bleek 0,8 mm per jaar te zijn, een verassend grote hoeveelheid wanneer men dit vergelijkt met de huidige zeespiegelstijging die door het IPCC geschat wordt op 3,1 mm per jaar." Bijna de helft van de huidige zeespiegelstijging kan worden verklaard door uitzetting van opwarmend zeewater, iets meer dan een kwart door het smelten van gletsjers en ijskappen en een kwart dus door grondwateruitputting. "De rol van grondwateruitputting in zeespiegelstijging is al eerder onderkend, maar door de grote onzekerheid over de grootte ervan niet meegenomen in het laatste IPCC-rapport. Onze studie bevestigt dat grondwateruitputting inderdaad een factor van betekenis is."

Grondwateruitputting

Om na te gaan waar op de wereld het onttrekken van grondwater tot uitputting van grondwatervoorraden leidt, combineerden de onderzoekers meerdere soorten informatie. Uit een database van het International Groundwater Resources Assessment Centre (IGRAC) dat verbonden is aan Deltares, is voor de meeste landen in de wereld een schatting bekend van de hoeveelheid grondwater die jaarlijks wordt ontrokken. Door dit te combineren met schattingen van waterbehoefte op basis van bevolkingsdichtheid en de locatie van geïrrigeerde gebieden kon een kaart worden gemaakt van mondiale grondwateronttrekking (kaart 1B). Met behulp van een mondiaal waterbalansmodel construeerden de onderzoekers vervolgens een kaart van wereldwijde grondwateraanvulling (kaart 1A). Dat is het gedeelte van de neerslag dat door de bodem naar het grondwater sijpelt. Door de kaart met grondwateronttrekking af te trekken van die van de grondwateraanvulling ontstaat uiteindelijk een kaart van wereldwijde grondwateruitputting (kaart 1C).

Grootgebruikers

Bierkens: "De resultaten laten zien dat de gebieden met de grootste grondwateruitputting in India, Pakistan, de Verenigde Staten en China liggen. Dit zijn dan ook de gebieden waar voedselproductie en watergebruik niet duurzaam zijn en waar op termijn grote problemen zijn te verwachten." De hydrologen schatten dat sinds 1960 de wereldwijde grondwateronttrekking is toegenomen van 312 tot 734 km3 per jaar en de grondwateruitputting van 126 tot 283 km3 per jaar.

Publicatie

Y. Wada, L.P.H. van Beek, C.M. van Kempen, J.W.T.M. Reckman, S. Vasak en M.F.P. Bierkens (2010), Global depletion of groundwater resources, Geophysical Research Letters, doi:10.1029/2010GL044571, in press.