VU medisch centrum
Eureka!
Grip op eigen leven maakt kwalen ondergeschikt
24 september 2010
Jaarlijks promoveren ruim honderd wetenschappers aan VUmc. Wie zijn
deze mensen en wat hebben ze onderzocht? Angèle Jonker wilde weten of
ouderen met gezondheidsproblemen gelukkiger worden als ze de regie over
hun leven zelf in handen hebben.
Waar komt het idee voor jouw
promotieonderzoek vandaan?
'In mijn werk in de ouderenzorg liep ik tegen een fundamentele vraag
aan: als je achteruitgaande gezondheid niet kunt verbeteren, hoe
bevorder je dan wel dat mensen toch tevreden met hun leven zijn? Vanuit
die vraag wilde ik onderzoeken of ouderen zich beter of gelukkiger
voelen wanneer ze weer zelf de regie over hun leven en over hun zorg
gaan voeren, ondanks hun gezondheidsproblemen.'
Hoe heb je dat onderzocht?
'We hebben onder andere in de gegevens van de Longitudinal Ageing Study
Amsterdam , de LASA-studie gekeken of er een relatie is tussen
welbevinden van mensen die een onomkeerbaar gezondheidsprobleem hebben,
en de mate van regie die deze mensen over hun dagelijks leven voeren.
Er bleek een negatieve relatie te bestaan, maar dan weet je nog niet of
je die relatie ook positief kunt beïnvloeden. Daarom hebben we ook een
zogenoemde gecontroleerde interventiestudie gedaan.'
Extra regie als medicijn, hoe dien je dat toe?
'Bijvoorbeeld door een cursus. We organiseerden bijeenkomsten met
groepjes van 80-plussers waarin we voorlichting gaven over chronische
ziekten, omgaan met veel voorkomende klachten en sociale aspecten van
kwetsbaarheid. Vanuit oprechte belangstelling hebben we gepraat over
praktische problemen waar mensen tegenaan liepen. Gezamenlijk maakten
we actieplannen voor de concrete en verwachte problemen waar deze
mensen mee kampten. Daardoor kregen deze ouderen niet alleen
daadwerkelijk meer grip op hun kwalen en problemen, hun welbevinden
ging ook meetbaar vooruit vergeleken met een groep die geen cursus
volgde.'
Noem eens een voorbeeld?
'Zo was er iemand die door heupproblemen geen trap durfde te lopen
omdat ze bang was halverwege de trap te stranden. In gesprek met de
groep kwam het idee naar voren dat ze niet meteen die hele trap hoefde
te nemen. Wat is het probleem om met de eerste drie treden te starten?
Als je dan samen een eenvoudig actieplan opstelt, en bij de volgende
bijeenkomst zie je die mevrouw helemaal glimmend binnenkomen, dan weet
je dat het heeft gewerkt. Aan het einde van de cursus liep die vrouw de
trap weer op.
'Aan het eind van de cursus liep die vrouw de trap weer op'
Toen riep jij 'Eureka', en begon een eigen zorgboerderij?
'De woonzorgboerderij voor mensen met dementie is twee jaar geleden
vooral ontstaan uit een behoefte om zelf een kleinere organisatie te
runnen, in plaats van te werken bij grote zorgaanbieders. Maar het is
waar dat ik het stimuleren van regievoering heel graag in praktijk
wilde brengen. Het is geweldig om te zien dat kwetsbare ouderen hun
kwalen tot op zekere hoogte ondergeschikt kunnen maken, door grip op
hun eigen leven te winnen.'
paspoort
Naam: Angèle Jonker
Geboren: 13 september 1971, Purmerend
Opleidingen: Verpleegkunde, HEAO en sociale gerontologie
Promotieonderzoek: `Welbevinden in de vierde levensfase: nut en
noodzaak van coping'
Promotor: professoren Dorly Deeg en Kees Knipscheer
Promotiedatum: 10 september 2010
Ambitie: `Ik wil de kennis uit mijn promotieonderzoek in de praktijk
brengen, onder andere op mijn eigen zorgboerderij in het Westfriese
Opmeer'
bron: Synaps