D66
maandag 27 september 2010
Voorbij de morele verontwaardiging: een alternatief dat het vertrouwen
terugbrengt
"De opdracht is met een alternatief te komen dat verder gaat dan de
morele verontwaardiging alleen." D66-leider Alexander Pechtold betoogde
bij de 21^e editie van de Abel Herzberglezing in Amsterdam dat de
westerse wereld, en Nederland in het bijzonder, op een tweesprong
staat: kiezen voor polarisatie en provocatie of voor toenadering en
inlevingsvermogen. Pechtold vraagt zich af: "Zeilen we gemakzuchtig mee
op de golven van het wantrouwen en populisme? Of sturen we aan op
herstel van vertrouwen?"
`Eerst nadenken...'
Pechtold zegt in zijn lezing, getiteld `Eerst nadenken...' dat we,
juist in deze tijd, inlevingsvermogen, analyse en vertrouwen nodig
hebben. "Want wat ik wantrouw, is een beleid dat gebaseerd is op
wantrouwen. En dat is waar we vandaag de dag mee te maken hebben. De
polarisatie is weer helemaal terug." Pechtold zegt de keuze voor
polarisatie weliswaar niet toe te juichen, maar die als een legitieme
te beschouwen. "De spelregels van de democratie sluiten die niet uit.
Wie met de helft plus één wil gaan regeren, mag zijn gang gaan. Echter,
wanneer polarisatie gepaard gaat met stigmatisering en uitsluiting, met
verruwing en vergroving, dan splijt de samenleving."
`Vreemde' elementen
Pechtold ziet in veel westerse landen de tegenstellingen scherper
worden en de onvrede groeien. "Het is helaas een beproefde methode: om
de achterban weer in het gareel te krijgen, richten leiders - ter
maskering van de eigen onmacht - de aandacht op zogenaamde vreemde
elementen in hun land. Het idee om een klopjacht op zigeuners te
organiseren, past in die lijn." Ook in onder meer Italië, Hongarije, in
Denemarken en Zweden ziet Pechtold dergelijke tendensen.
Meer dan morele verontwaardiging
Pechtold wil daar een alternatief tegenover zetten dat verder gaat dan
de morele verontwaardiging alleen. "Een alternatief dat mensen het
geloof teruggeeft dat hun ongenoegen wordt gehoord. Ongenoegen dat
verder gaat dan frustratie over een gestolen fiets of een tasjesroof.
Het gaat om mensen die vervreemd zijn geraakt van hun oude, vertrouwde
omgeving. Ook hén begrijpen en bereiken, dat moet de opgave zijn."