Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer
Retouradres Postbus 30941 2500 GX Den Haag Directoraat -Generaal Wonen, Wijken en Integratie Aandachtsgroepen, Betaalbaarheid en Corporaties afdeling Beleid en Interface Subsidieregelingen Rijnstraat 8 Postbus 30941 2500 GX Den Haag www.vrom.nl Kenmerk ABC2010.026390
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag
Datum Betreft
27 september 2010 Ontwerpbesluit tot wijziging van de Wet op de huurtoeslag; beantwoording schriftelijke vragen en opmerkingen van de commissie WWI naar aanleiding van eerder beantwoorde vragen (27926, nr. 149)
Uw kenmerk 10-WWI-B-018
Geachte Voorzitter, Met belangstelling heb ik kennis genomen van de vragen die de leden van de algemene commissie voor Wonen, Wijken en Integratie hebben gesteld naar aanleiding van mijn beantwoording van de eerdere vragen van deze commissie over het Ontwerpbesluit tot wijziging van de Wet op de huurtoeslag. Zoals bekend strekt het Ontwerpbesluit tot een verhoging van de opslag op de normhuur per 1 januari 2011 en een verdere verhoging van deze opslag per 1 januari 2012. Volledigheidshalve attendeer ik u erop dat de hoogte van de opslag per 1 januari 2011, tezamen met de overige huurtoeslagparameters, uiterlijk 15 oktober aanstaande definitief vast moet staan. Dit om te waarborgen dat deze bedragen tijdig door de Belastingdienst/Toeslagen in het geautomatiseerde behandelingssysteem kunnen worden geïmplementeerd ten behoeve van de toekenning van de voorschotten huurtoeslag over 2011. Deze toekenning start in november aanstaande. De leden van de PvdA-fractie vragen of is overwogen om bij het zoeken van dekkingen voor de overschrijdingen van de huurtoeslag de brede woningmarkt te betrekken of dat ervoor is gekozen dekking van tekorten in de huurtoeslag alleen te zoeken in beperking cq. versobering van de huurtoeslag zelf. Daarbij vragen deze leden waarom de minister dekking vanuit andere begrotingen niet heeft overwogen. De leden van de D66-fractie lezen in de beantwoording van de vragen dat dekking vanuit andere begrotingen niet is overwogen en vragen uiteen te zetten waarom deze overweging niet is gemaakt. Ook geven de leden van de D66-fractie aan dat zij van mening zijn dat de woningmarkt een geheel is en dat daarom de hele markt zowel huur als koop integraal moet worden bekeken, en dat de huidige verspreiding over de verschillende ministeries deze integrale aanpak belemmert. Dat blijkt, zo stellen de leden van de D66-fractie, nu ook bij deze bezuiniging, waar de huurtoeslag als geïsoleerde maatregel wordt behandeld. Zij vragen of de minister kan uiteenzetten hoe het kabinet daar tegenaan kijkt, en hoe dit in de toekomst kan worden verbeterd.
Pagina 1 van 4
Allereerst hecht ik er aan te memoreren dat een deel van de overschrijdingen op de huurtoeslag wel degelijk elders zijn gevonden. In mijn antwoorden op eerdere schriftelijke vragen (TK 27926, nr. 149) heb ik aangegeven dat van de totale problematiek van 32 miljoen een deel (18,9 miljoen) binnen de huurtoeslag wordt opgelost. Voor dit deel geldt dat binnen het kabinet afspraken zijn gemaakt hoe dient te worden omgegaan met overschrijdingen die zich voordoen in de loop van het begrotingsjaar. Als basis geldt dat tegenvallers binnen de betrokken regeling danwel binnen de eigen begroting dienen te worden gecompenseerd. Bij uitzondering is het mogelijk dat dekking op andere begrotingen wordt gerealiseerd. Het was echter duidelijk dat ook al mijn collega's op hun begroting geen budgettaire ruimte hadden, om de tegenvallers op de huurtoeslag te dekken. Daarom heb ik deze weg niet verder bewandeld. Gezien de hoogte van het tekort op de huurtoeslag en vooral ook het structurele karakter hiervan was dekking binnen andere instrumenten op mijn begroting verder niet aan de orde. Inzake de gestelde vragen over de integrale benadering van de woningmarkt, de verspreiding over de verschillende ministeries en de mogelijke verbetering hiervan in de toekomst wijs ik op de demissionaire status van het huidige kabinet. Ik verwijs de leden voor het antwoord op deze vragen dan ook naar mijn opvolger. De leden van de PvdA-fractie en van de SP-fractie vragen of ik met het voorliggende besluit de aangenomen moties van resp. de leden Tang en De Néree tot Babberich (Kamerstuk 31 965, nr. 16) en van de leden Depla/Bochhove (Kamerstuk 32123 XVIII-18) naast mij neerleg en zo ja, waarom. Ook de leden van de D66-fractie vragen hiernaar. De leden van de PvdA-fractie vragen tevens of ik bereid ben de motie Depla c.s. alsnog uit te voeren en af te zien van bezuinigen op de huurtoeslag. Naar aanleiding van de motie Tang c.s. heeft het kabinet b ij de begrotingsvoorbereiding 2010 besloten de eerste tranche (2010) van de oorspronkelijk beoogde bezuinigingen op de huurtoeslag voor de jaren 2010, 2011 en 2012 achterwege te laten. Tevens heeft het kabinet in de begroting 2010 toegezegd dat in het voorjaar van 2010 zou worden bezien of de extra tranches 2011 en 2012 ook achterwege kunnen blijven, overeenkomstig de oproep daartoe in de door Depla/Bochove ingediende motie, die daartoe een meevaller op de uitgaven huurtoeslag van 86,8 mln. structureel wilde aanwende n. Het kabinet heeft echter in het voorjaar 2010 bij de begrotingsvoorbereiding 2011 moeten constateren dat het budgettaire beeld niet de mogelijkheid bood de bezuinigingen 2011 en 2012 terug te draaien. Zo blijkt de in de motie Depla/Bochove veronderstelde meevaller niet in de in de motie veronderstelde mate op te treden. Deze meevaller werd verondersteld op basis van de analyse van de huurtoeslaguitgaven voor het jaar 2007 in de brief van mijn voorganger d.d. 30 september 2009 (TK 27 926, nr. 141). In deze brief is tevens aangegeven dat het jaar 2009 weer een tegenvallende ontwikkeling liet zien, en dat nog niet bekend was hoe deze posten (meevaller 2007 en tegenvaller 2009) per saldo het meerjarenbeeld van de huurtoeslagraming zouden beïnvloeden, en dat dat onder andere af hing van het tempo waarin de belastingdienst de invorderingen van de te veel uitgekeerde huurtoeslagbedragen kan realiseren. Op dit punt blijkt de tegenvaller groter dan verwacht. Derhalve is het enkel mogelijk gebleken de motie Tang c.s. voor het jaar 2010 uit te voeren, en is het mij niet mogelijk om
Directoraat -Generaal Wonen, Wijken en Integratie Aandachtsgroepen, Betaalbaarheid en Corporaties afdeling Beleid en Interface Subsidieregelingen Datum 27 september 2010 Kenmerk ABC2010.026390
Pagina 2 van 4
de motie Tang c.s. en de motie Depla/Bochove voor wat betreft de jaren 2011 en 2012 te honoreren. De leden van de SP vragen of ik de mening deel dat, gegeven het open einde karakter van de Wet op de huurtoeslag enerzijds en het feit dat als gevolg van de economische crisis veel huishoudens in hun inkomen zijn getroffen anderzijds, in magere jaren solidariteit juist in stand moet worden gehouden . Ik merk hierover op dat juist om rekening te houden met de kwetsbare situatie van de lagere inkomens een aanzienlijk deel van de totale financiële problematiek die aanleiding is tot deze bezuiniging, uit de algemene middelen is gedekt. Het is echter niet mogelijk gebleken bij de dekking van genoemde problematiek de huurtoeslagontvangers volledig buiten schot te houden. De leden van de D66-fractie vragen welke andere maatregelen door het kabinet zijn overwogen om de beoogde bezuiniging vorm te geven en of er door het kabinet gedragen voorstellen kunnen worden gedaan voor bezuinigingen die de laagste inkomens meer ontzien. Zoals ook al aangegeven bij de beantwoording van de eerdere vragen van de commissie WWI (Kamerstuk 27 926, 149, vragen 2 en 3) is onder meer gekozen voor de voorliggende maatregel van verhoging van de opslag op de normhuur, omdat deze geen wetswijziging vergt. Alternatieve maatregelen vergen in elk geval een wetswijziging en vaak ook een aanpassing van het systeem van Belastingdienst/Toeslagen. Deze alternatieven zijn daarom geen passende vormgeving van een bezuiniging die al per 2011 moet ingaan. Nog afgezien van deze argumenten, zijn bezuinigingsmaatregelen die de laagste inkomens ontzien moeilijk te realiseren omdat ruim 70% van de huurtoeslag ontvangers een inkomen heeft op of onder de minimuminkomensgrenzen van de huurtoeslag. Een inkomensafhankelijke bijdrage zou daarmee slechts een beperkte groep treffen, met als gevolg dat de van individuele huishoudens benodigde bijdrage navenant hoger zou worden. Ook zou een inkomens afhankelijke invulling van de taakstelling leiden tot een toename van de marginale druk binnen de huurtoeslag, wat het kabinet in het licht van de armoedevalproblematiek onwenselijk acht. Tenslotte vragen de leden van de D66-fractie of het mogelijk is om de huurtoeslag zodanig vorm te geven dat het scheefwonen wordt tegengegaan . Indien deze leden doelen op zogeheten goedkope scheefheid (het huishouden woont in een woning die gezien het inkomen eigenlijk te goedkoop is), merk ik op dat deze vorm van scheefheid zich binnen de huidige huurtoeslag, die zich immers bij uitstek richt op de lagere inkomens (tot maximaal 29.125) niet voordoet. Indien gedoeld wordt op de `dure' scheefheid (het huishouden woont in een woning die gezien het inkomen eigenlijk te duur is) zou het bijvoorbeeld mogelijk kunnen zijn om door middel van de een verhoging van de kwaliteitskorting een prikkel in te bouwen om een zo goedkoop mogelijke woning te betrekken. De kwaliteitskorting in de huurtoeslag houdt in dat huishoudens boven bepaalde huurniveaus (de kwaliteitskortingsgrens en de aftoppingsgrenzen) nog maar een deel van de huur door huurtoeslag vergoed krijgen. Door een verdere korting op dit te vergoeden deel kan dure scheefheid worden tegengegaan. Een aanpassing van de kwaliteitskorting vergt echter zowel een wetswijziging als een
Directoraat -Generaal Wonen, Wijken en Integratie Aandachtsgroepen, Betaalbaarheid en Corporaties afdeling Beleid en Interface Subsidieregelingen Datum 27 september 2010 Kenmerk ABC2010.026390
Pagina 3 van 4
systeemaanpassing bij de Belastingdienst/Toeslagen en is daarom niet als per 1 januari 2011 te realiseren mogelijkheid overwogen.
Hoogachtend, de minister voor Wonen, Wijken en Integratie,
Directoraat -Generaal Wonen, Wijken en Integratie Aandachtsgroepen, Betaalbaarheid en Corporaties afdeling Beleid en Interface Subsidieregelingen Datum 27 september 2010 Kenmerk ABC2010.026390
E. van Middelkoop
Pagina 4 van 4