Ministerie van Financiën

Vragen van de leden Koolmees en Verhoeven (beiden D66) over de effectiviteit van besteding van belastinggeld door btw-verlaging in de bouw

Geachte voorzitter,

Hierbij doe ik u mede namens mijn collega van Wonen, Wijken en Integratie toekomen de antwoorden op de schriftelijke vragen van de leden Koolmees en Verhoeven (beiden D66) over de effectiviteit van besteding van belastinggeld door btw-verlaging in de bouw.

Hoogachtend,
de minister van Financiën,

mr. drs. J.C. de Jager

Antwoorden naar aanleiding van de schriftelijke vragen van de leden Koolmees en Verhoeven (beiden D66) aan de ministers van Financiën en voor Wonen, Wijken en Integratie over de effectiviteit van besteding van belastinggeld door btw-verlaging in de bouw (ingezonden 10 september 2010, nummer 2010Z12650)

Vraag 1
Wat is uw reactie op de analyse van de steunmaatregelen in de bouw?1 Het kabinet heeft kennisgenomen van de analyse van de steunmaatregelen in de bouw van ABN AMRO. ABN AMRO becijfert dat de impuls van de tijdelijke btw-verlaging circa 330 miljoen euro bedraagt. Daarbovenop komt nog een inhaalslag van uitgestelde verbouwingen, die door de btw-verlaging alsnog doorgang vinden. In totaal schat ABN AMRO de impuls in op 845 miljoen euro. Het algemene beeld dat ABN AMRO schetst bevestigt mijn conclusie dat het verlagen van het btw-tarief op arbeidskosten bij renovatie en herstel van woningen zorg kan dragen voor een tijdelijke extra vraag, productie en werkgelegenheid in de bouwsector. Dat is ook wat het kabinet beoogd heeft met deze stimuleringsmaatregel en is in lijn met de wens van de Tweede Kamer.2 Verder verwacht ABN AMRO dat door de stimuleringsmaatregelen van de overheid de woningverkopen licht zullen stijgen. Daarbij verwijst ABN AMRO naar het verlengen van de verhoging van de Nationale Hypotheek Garantie en het verlengen van de periode van dubb ele hypotheekrenteaftrek tot eind 2012. In een woningmarkt die zo onder druk staat, is dit goed nieuws. Het EIB voert momenteel een onderzoek uit naar de daadwerkelijke effecten van diverse stimuleringsmaatregelen. Vraag 2
Heeft u kennisgenomen van de verschillende schattingen van de opbrengsten van de btw-maatregel?3 Kan u aangeven wat uw eigen schatting is van de effecten? Kunt u daarbij ingaan op de mogelijke concurrentie-effecten op andere sectoren, daar het hier een geïsoleerde maatregel betreft? Van het artikel in het Financieele Dagblad heb ik kennisgenomen. In het artikel becijfert ABN AMRO de omvang van de toename van opdrachten als gevolg van de tijdelijke btw-verlaging op arbeidskosten bij renovatie en herstel van woningen op 8504 miljoen euro. Bouwend Nederland daarentegen rekent op een toename van 6 miljard euro. Bouwend Nederland baseert zich hierbij op een rapport van het Economisch Instituut voor de Bouwnijverheid (EIB).5 In dit rapport brengt het EIB de effecten van verschillende steunmaatregelen in kaart die in augustus 2009 ter discussie stonden. De maatregelen die het kabinet in de brief van 30 augustus jl. heeft aangekondigd6 wijken overigens op bepaalde punten af van het pakket dat het EIB heeft doorgerekend in het rapport. Het kabinet heeft ervoor gekozen om onder meer de bouwsector te ondersteunen, omdat juist in deze sector het economisch herstel nog zeer wankel is en deze sector van groot belang is voor de werkgelegenheid en de economie. De bouw is een sector waar de gevolgen van de crisis relatief laat voelbaar zijn geworden, maar die relatief hard is geraakt, en waar de gevolgen van het inzakken van de productie jaren voelbaar zullen blijven. Stabilisatie van de bouwsector en de woningmarkt kan een belangrijke bijdrage leveren aan het bredere economische herstel, de werkgelegenheid en het vermijden van toekomstige krapte op de woningmarkt. Het geïsoleerde effect van de btw-verlaging kan vooraf niet exact worden bepaald.
1 Kwartaalmonitor Bouw ABN AMRO, september 2010.
2 Kamerstukken II 2009/10, 32 395, nr. 3.

3 Het Financieele Dagblad 9 september 2010: "Steunmaatregelen bouw werken maar beperkt".
4 Het Financieele Dagblad heeft het bedrag van 845 miljoen euro naar boven afgerond.
5 Verkenning effecten stimuleringsmaatregelen rond de woningbouw, Economisch Instituut voor de Bouwnijverheid in opdracht van VROM, augustus 2009.
6 Kamerstukken II 2009/10, 32 395, nr. 14.

7 Toezegging debat voorjaarsnota 1 juli 2010, Handelingen II 2009/10, nr. 94, blz. 7782. Vraag 3
Bent u van mening dat hier sprake is van effectief en efficiënt besteden van belastinggeld? Zoals het kabinet in de hiervoor aangehaalde brief van 30 augustus jl. heeft opgemerkt, beoogt het pakket aan tijdelijke maatregelen de woningmarkt een impuls te geven, mede vanwege de omzetdaling in de bouwsector en de gevolgen daarvan voor de economie en de werkgelegenheid. Juist bij de btw-verlaging gaat het om een tijdelijke stimulans die net als de overige fiscale maatregelen snel en gericht ingevoerd kan worden. Daar komt bij dat de branche op aandringen van het kabinet heeft toegezegd zich bij de leden ervoor te zullen inzetten dat het voordeel wordt doorberekend aan de consument. Het kabinet gaat er dan ook vanuit dat de maatregel zijn effect niet zal missen. Hoe effectief en efficiënt de maatregel uiteindelijk zal blijken te zijn is iets om na afloop van de maatregel te bezien. De door ABN AMRO en EIB geschetste positieve effecten van de stimuleringsmaatregelen zijn slechts hun verwachtingen en betreffen niet daadwerkelijk gemeten effecten van het pakket aan maatregelen. Vraag 4
Herinnert u zich de toezegging om de effectiviteit van stimuleringsmaatregelen in kaart te laten brengen door het CPB?7 Wanneer kunnen wij de evaluatie over de maatregelen op de woningmarkt verwachten? Ja. De Minister voor WWI heeft het EIB opdracht gegeven de effecten van diverse maatregelen met betrekking tot de woningbouw te onderzoeken. Het onderzoek is inmiddels van start gegaan. Om de effecten van de maatregelen zo goed mogelijk te kunnen onderzoeken, is het noodzakelijk een relatief lange onderzoeksperiode in acht te nemen, mede omdat de maatregelen nog lopen. In de loop van 2011 zal de eindrapportage naar de Tweede Kamer worden gestuurd. Vraag 5
Bent u bereid deze vragen te beantwoorden voor de Algemene Financiële Beschouwingen? Ja.