Wageningen Universiteit en Researchcentrum

Grond in ruil voor agrarische natuur goed idee

29 sep 2010

Onderdeel: Wetenschapswinkel Wageningen UR

Een grondgebruikersbank is een goed middel om agrarisch natuurbeheer in Eemland extra te stimuleren. Dit is de voornaamste conclusie uit onderzoek naar grond als ruilmiddel voor agrarische natuur van de Wetenschapswinkel van Wageningen UR (University & Research centre) op verzoek van Agrarische natuurvereniging Ark & Eemlandschap.

Eemland is één van de beste weidevogelgebieden van Nederland en veel boeren doen er aan agrarisch natuurbeheer. Maar de groei is eruit. Om meer boeren over te halen aan agrarisch natuurbeheer te doen, ontwikkelde de Agrarische natuurvereniging Ark & Eemlandschap (A&E) het idee van een grondgebruikersbank. De grondgebruikersbank bemiddelt in het uitgeven van pachtgrond aan boeren in ruil voor (meer) natuurbeheer. Boeren die al veel aan agrarisch natuurbeheer doen, zware beheerspakketten afsluiten, of akkoord gaan met pakketten op strategische plekken in het landschap, komen het eerst in aanmerking voor deze pachtgrond. Grondeigenaren dragen op die manier bij aan het realiseren van maatschappelijke doelen in Eemland. Zij ontvangen de normale pachtprijs.

De vraag waarom de groei in agrarisch natuurbeheer eruit is en of een grondgebruikersbank hiervoor een oplossing is, heeft A&E voorgelegd aan de Wetenschapswinkel van Wageningen UR. Na onderzoek concludeerde een groep studenten dat boeren vooral moeite hebben met de hoogte van de vergoeding en met de bureaucratie rond agrarisch natuurbeheer. Maar de mogelijkheid om extra grond te pachten vonden ze wel een goed idee. De studenten bestudeerden ook vergelijkbare initiatieven in Nederland. Hieruit bleek dat het A&E-idee van grond als ruilmiddel voor agrarische natuur nog niet eerder in praktijk is gebracht.

Onderzoekers van Wageningen UR werkten vervolgens mogelijke organisatie- en contractvormen uit. Ook benaderden ze grondeigenaren en een extra groep boeren in het gebied om het draagvlak voor een grondgebruikersbank te peilen. Voor de verdere uitwerking van de grondgebruikersbank adviseren de onderzoekers om klein te beginnen en daarbij goed te communiceren met alle gebiedspartijen. Ook adviseren ze om de grondeigenaren nauw bij het ontwikkelproces te betrekken.

Het verslag van de Wageningse studenten en onderzoekers, getiteld 'Van de grond: verkenning mogelijkheden voor het inzetten van publieke grond voor maatschappelijke doelen in Eemland' werd op 29 september aangeboden aan gedeputeerde Bart Krol van de provincie Utrecht. Bij de presentatie van het rapport heeft de agrarische natuurvereniging haar plannen om de grondgebruikersbank vorm te geven nader toegelicht.

Rapport 269 'Van de grond - Verkenning mogelijkheden voor het inzetten van publieke grond voor maatschappelijke doelen in Eemland' is gratis te downloaden vanaf de projectsite Grondgebruikersbank Eemland.