Technische Universiteit Delft

c Rob Huibers/Hollandse Hoogte

OTB - jubi l eumcongr es
Stedelijke ontwikkeling: naar nieuwe perspectieven

Donderdag 30 september 2010
Aula TU Delft

Onderzoeksinstituut OTB



OTB-jubileumcongres

Stedelijke ontwikkeling: naar nieuwe perspectieven

Donderdag 30 september 2010 (gratis deelname) Aula TU Delft
Op 1 oktober 2010 bestaat het Onderzoeksinstituut OTB van de Technische Universiteit Delft 25 jaar. Ter gelegenheid daarvan organiseert het OTB voor haar relaties een gratis toegankelijk jubileumcongres met als thema `Stedelijke ontwikkeling: naar nieuwe perspectieven'. De kredietcrisis heeft een grote impact op de woningmarkt en de ruimtelijke ontwikkeling. In Nederland is de bouwproductie al jaren niet op het gewenste niveau. Door de crisis viel de vraag terug en zijn veel projecten (voorlopig) gestaakt. Dit heeft bij diverse partijen aanleiding gegeven tot reflectie op hun eigen positie in de ruimtelijke ontwikkeling en heeft geleid tot de agendering van nieuwe perspectieven. Dit gaat veel verder dan de versnelde ontwikkeling van al voor de crisis bedachte ruimtelijke en infrastructurele projecten, waar de crisis - en herstelwet zich op richt. Het gaat vooral ook om het vinden van aangrijpingspunten voor innovatie van stedelijke ontwikkeling. Tijdens dit jubileumcongres wordt ingegaan op nieuwe perspectieven die zich voor de stedelijke ontwikkeling in Nederland aandienen, zoals de toekomst van de stedelijke ontwikkeling, grootstedelijke ontwikkeling, hervorming van de woningmarkt en duurzaamheid van de gebouwde omgeving. Verder wordt in een aantal parallelle sessies ingegaan op thema's zoals:

Vermogen in eigen huis als pensioen Beleid en regelgeving voor energiebesparing in de bestaande woningvoorraad Gemeentelijk grondbeleid: actief of niet? Elektrisch vervoer: hot of hype? Wonen naar leefstijl Europese stedelijke ontwikkeling en planning GIS en crisismanagement

Het ochtendprogramma bestaat uit een aantal presentaties. In het middagprogramma worden twee themasessierondes georganiseerd waarin discussie centraal staat. De dag wordt afgesloten met een plenaire paneldiscussie en een feestelijke borrel.

Doelgroep
Het jubileumcongres is bedoeld voor iedereen die werkzaam is op het gebied van de gebouwde omgeving: woningcorporaties (beleidsmedewerkers, vastgoedmedewerkers, medewerkers projectontwikkeling en bewonerszaken, directeuren, leden Raad van Toezicht), gemeenten (wethouders, beleidsmedewerkers, medewerkers volkshuisvesting), provincies, belangenorganisaties, projectontwikkelaars, bouwondernemingen, vastgoedbeleggers, transportdienstverleners en adviseurs. Maar ook andere geïnteresseerden zijn van harte welkom om deel te nemen.



Programma

9.00 9.30

Registratie en ontvangst Opening door de dagvoorzitter Peter Boelhouwer (Wetenschappelijk directeur Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft) Stedelijke vernieuwing: de toekomst Mark Frequin (Directeur-Generaal voor Wonen, Wijken en Integratie van het ministerie van VROM) De Zuidas: voorbeeld van grootstedelijke ontwikkeling Dirk Jan van den Berg (Voorzitter College van Bestuur TU Delft)

9.50

10.10

10.40 11.10 11.40 Hervorming van de woningmarkt Jim Schuyt (Voorzitter directie de Alliantie) Duurzaamheid van de gebouwde omgeving Jan Terlouw (Voorzitter Platform EnergieTransitie Gebouwde Omgeving) Lunch 1e ronde themasessies

12.10 13.10 14.10 14.30 15.30 15.40


2e ronde themasessies Korte pauze Slotpanel: Stedelijke ontwikkeling: naar nieuwe perspectieven o.l.v. Hugo Priemus (Emeritus hoogleraar Systeeminnovatie Ruimtelijke Ontwikkeling, TU Delft) Nico Rietdijk (Directeur NVB) Anke van Hal (Hoogleraar Sustainable Housing Transformation, TU Delft) Erik Wilke (Adjunct-directeur Aedes) Christine Oude Veldhuis (Directeur Nirov) Harrie Bosch (Wethouder gemeente Utrecht) Afsluiting en conclusies door dagvoorzitter Afsluitende borrel

16.30 16.40



Themasessies
In twee ronden komen zeven verschillende thema's aan bod die het werkveld van het Onderzoeksinstituut OTB reflecteren en die te maken hebben met de hoofdthema van het jubileumcongres `Stedelijke ontvikkeling'. De thema's worden behandeld aan de hand van een stelling waarop daartoe genodigde sprekers en een jonge OTBonderzoeker een reactie geven. Uiteraard is er veel ruimte voor discussie met de zaal. A) Vermogen in eigen huis als pensioen "Een eigen huis is ook een pensioen; woon- en pensioenbeleid gaan samen op. Hoe houd je in het pensioen- en woonbeleid rekening met het feit dat ruim 40% van de bevolking deze mogelijkheid van pensioenopbouw ontbeert?" De hypotheekrenteaftrek en vele voorstellen om deze kostenpost van de Rijksoverheid te beteugelen, spelen een cruciale rol in alle recent verschenen adviezen over de woningmarkt. Een belangrijke redenering onder de beperking van de hypotheekrenteaftrek is dat deze aftrek alleen maar uitnodigt tot een hoge hypotheek en niet tot vermogensopbouw. Want vermogensopbouw is van oudsher een belangrijke reden om eigen woningbezit te stimuleren. Immers, je eigen huis is ook een vorm van pensioen. Dit besef dringt steeds meer door in een vergrijzend Europa. In hoeverre is de eigen woning in Nederland van belang als pensioen en wat zijn de consequenties voor het woon- en pensioenbeleid? B) Beleid en regelgeving voor energiebesparing in de bestaande woningvoorraad "Om de energiebespar cieringsconstructies noodzakelijk." De afgelopen jaren was het overheidsbeleid om energiebesparing in de bestaande woningvoorraad te realiseren vooral gebaseerd op het verleiden van woningeigenaren om te investeren in de woningen. Voorlopig zijn de resultaten beperkt. Het Platform EnergieTransitie Gebouwde Omgeving pleit nu voor meer dwingende regelgeving om tot een grootscheepse verbetering van de energetische prestaties van de woningvoorraad te komen. Is verplichten nodig, is het (juridisch) mogelijk en wat is dan de beste manier om dit te doen? C) Gemeentelijk grondbeleid: actief of niet? "Ondanks de kredietcrisis en de teruglopende woningmarkt moeten gemeenten een actief grondbeleid blijven voeren om de regie over de stedelijke ontwikkeling te behouden." Stedelijke ontwikkeling begint met de grond beschikbaar krijgen. Met de dalende hypotheekrente en de groeiende vraag naar woningen is er sinds de jaren negentig van de vorige eeuw een `gevecht' om de grond ontstaan. In de huidige situatie ­ met de kredietcrisis, de teruglopende woningmarkt en het beschikbaar komen van nieuwe wetgeving over grondexploitaties ­ kun je je echter afvragen of het verstandig is om vroegtijdig een grondpositie te willen verwerven. Is het voor gemeenten verstandig een actief grondbeleid te blijven voeren, of neem je dan te veel risico's? D) Elektrisch vervoer: hot of hype? "Elektrisch vervoer is vooralsnog voor niches." Met de toename van autobezit en -gebruik wordt Nederland ook steeds autoafhankelijker. Decennia van beleid om alternatieven te stimuleren hebben daar weinig verandering in gebracht en de auto is ook het belangrijkste vervoermiddel van de toekomst. Echter, olieafhankelijkheid en klimaatcrisis nopen tot duurzamere automobiliteit. Elektrisch vervoer is een mooie belofte, maar langzamerhand wordt ook duidelijk dat de transitie maar heel langzaam zal gaan. De vraag is nu of we vol moeten inzetten op elektrische mobiliteit of onze energie moeten spreiden. E) Wonen naar leefstijl "Bewoners willen best gesorteerd worden op leefstijl." Advertenties voor nieuwbouwprojecten appelleren in toenemende mate aan leefstijlen. Zo lang het gaat om de marketing van de duurdere woningen, vindt elke professional en bestuurder dat begrijpelijk. Leefstijlmethodieken die gebruikt worden voor het verkennen van woonvoorkeuren en het verdelen van woonruimte, roepen echter veel discussie op. Er is een groeiende groep van ontwikkelaars en woningcorporaties die een van de bestaande leefstijlmethodieken gebruikt om projecten te ontwikkelen en om in de woonruimteverdeling tot een beter antwoord van onderzoek naar de effectiviteit van de toepassing van deze methodieken. F) Europese stedelijke ontwikkeling en planning "Vanwege het verplichtende karakter levert Europese milieuregelgeving een belangrijke bijdrage aan een verbetering van de milieukwaliteit van de stedelijke leefomgeving." Europese regelgeving op het gebied van milieu kent een verplichtend karakter: de te behalen resultaten liggen vast, evenals de procedures op hoofdlijnen, met name het tijdstip waarop de leefomgeving moet voldoen aan de vereiste milieukwaliteiten. Deze te behalen kwaliteiten hebben per Europese richtlijn betrekking op milieudomeinen als lucht, water, geluid en natuur. Mogelijk komt hier in de toekomst de bodem bij. Voorstanders van deze aanpak wijzen erop dat als men in de ruimtelijke ordening goed anticipeert op Europese richtlijnen en daarop gebaseerde nationale regelgeving, uit milieuoogpunt betere plannen tot stand komen. Hierbij worden er niet - al polderend - bij voorbaat milieubelangen weggestreept tegen andere belangen. Tegenstanders wijzen erop dat politieke afwegingsruimte verdwijnt, terwijl het maar de vraag is G) GIS en crisismanagement "3D digitale modellen zijn geen overbodige luxe." zien dat politie, brandweer, ambulances en gemeenten op deze manier direct en rechtstreeks toegang tot elkaars informatie kunnen krijgen. De landelijke geo-bestanden van het GDI R&C zijn ook gekoppeld aan de applicaties die gebruikelijk zijn voor `command & control' en crisisvia drie-dimensionale modellen. Virtuele omgevingen als Google Earth, Virtual Earth, etc. bieden nieuwe mogelijkheden voor visualisatie van dit soort informatie. Voorstanders van 3D geo-informatie zijn van mening dat de crisisbeheersing via betere beelden slagvaardiger zal worden



Aanmeldformulier
OTB-jubileumcongres Stedelijke ontwikkeling: naar nieuwe perspectieven, donderdag 30 september 2010 GRAAG MET BLOKLETTERS INVULLEN Gegevens deelnemer:
Ik meld mij graag aan voor het OTB-jubileumcongres (gratis deelname) Naam: ........................................................... m/v Titel(s), voorletter(s): .................................................................. Voornaam: .................................................................. Organisatie: .................................................................. Afdeling/Dienst: .................................................................. Postadres: .................................................................. Postcode en plaats: .................................................................. Telefoon: .................................................................. E-mail: ..................................................................

Voorkeur themasessies:
In het programma worden 7 verschillende themasessies aangeboden. U kunt tijdens het congres deelnemen aan 2 sessies. Hieronder kunt u 3 voorkeuren aangeven. Uiteraard probeert de organisatie bij de workshopindeling zo veel mogelijk rekening te houden met uw eerste en tweede voorkeur. Tijdens het congres zelf wordt u geïnformeerd over de definitieve sessieindeling.

Thema's
A) Vermogen in eigen huis als pensioen B) Beleid en regelgeving voor energiebesparing in de bestaande woningvoorraad C) Gemeentelijk grondbeleid: actief of niet? D) Elektrisch vervoer: hot of hype? E) Wonen naar leefstijl F) Europese stedelijke ontwikkeling en planning G) GIS en crisismanagement Ik heb voorkeur voor de volgende themasessies:

Voorkeur 1: Voorkeur 2: Reservevoorkeur:
Datum: Handtekening:

sessie ......... sessie ......... sessie .........



Dit formulier sturen naar:
Onderzoeksinstituut OTB Bureau Opleidingen en Kennisoverdracht t.a.v. Angélique Dersjant Postbus 5030 2600 GA Delft Inschrijven kan eveneens via de internetsite www.otb.tudelft.nl/agenda

Projectcode: H52014-2010



Meer informatie

Datum en tijdstip
Donderdag 30 september 2010 Aanvang: 09.30 uur. Einde: 16.40 uur

Informatie
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met het secretariaat van het Onderzoeksinstituut OTB, tel. (015) 278 30 05, e-mail: A.D.Dersjant@ TUDelft.nl.

Locatie
Aula Congrescentrum TU Delft Mekelweg 5 2628 CC Delft Tel. 015 ­ 278 80 22

Mailing
Door het gebruik van verschillende adresbestanden is het mogelijk dat u meer dan één folder ontvangt. Wilt u in dit geval een exemplaar aan uw collega geven? Mochten de adresgegevens niet juist zijn, dan verzoeken wij u vriendelijk de wijziging door te geven aan het Onderzoeksinstituut OTB.

Deelname
Deelname aan het OTB-jubileumcongres is gratis. U kunt zich opgeven door het aanmeldformulier ingevuld en ondertekend op te sturen naar: Onderzoeksinstituut OTB, Bureau Opleidingen en Kennisoverdracht, t.a.v. Angélique Dersjant, Postbus 5030, 2600 GA Delft. Inschrijven kan eveneens via de internetsite www.otb. tudelft.nl/agenda. De inschrijving sluit op 24 september 2010. Bij de bevestiging van uw inschrijving ontvangt u tevens een routebeschrijving.

Het Onderzoeksinstituut OTB
Het Onderzoeksinstituut OTB, onderdeel van de Technische Universiteit Delft, heeft zich sinds de oprichting in 1985 ontwikkeld tot een professionele researchorganisatie die onderzoek verricht en adviezen verleent op het gebied van het bouwen en de gebouwde omgeving. Het onderzoek van het Onderzoeksinstituut OTB is multidisciplinair, beleids- en oplossingsgericht. Ook aan kennisoverdracht wordt veel aandacht besteed in de vorm van onderwijs, beleidsrapporten, brochures, voorlichtingsbijeenkomsten, scholing en training en het organiseren van studiedagen, congressen en cursussen.

Annulering
Bent u verhinderd? Graag afmelden vóór donderdag 16 september 2010 door een e-mail te sturen aan Angélique Dersjant (A.D.Dersjant@TUDelft. nl). Bij verhindering is het mogelijk een collega gebruik te laten maken van uw reservering. Het Onderzoeksinstituut OTB behoudt zich het recht voor bij onvoldoende belangstelling het jubileumcongres te annuleren. Hiervan ontvangt de deelnemer tijdig bericht.



Cursus-/studiedagprogramma 2010/2011
Cursus/studiedag Studiedag Hervorming van de woningmarkt? 4-daagse cursus Strategisch voorraadbeleid en beheerplannen Leergang Maatschappelijk ondernemen in wonen en wijken Cursus INSPIRE (Sectie GIS-technologie) 4-daagse cursus De Wijkaanpak: sociaal, fysiek en economisch 4-daagse cursus Recente ontwikkelingen in het wonen 2-daagse cursus Actuele thema's in de woonruimteverdeling 4-daagse cursus Technisch beheer van woningen Data 15 juni 2010 22/23 september en 17/18 november 2010 Start september 2010 8/15/22/29 september en 6 oktober 2010 15/16 september en 3/4 november 2010 6/7 oktober en 4/5 november 2010 29 en 30 november 2010 8/9 december 2010 en 12/13 januari 2011 Kosten 395, 2.195,Vanaf 7.600,Onbekend 2.195, 2.195, 1.095, 2.195,-

Kijk voor een actueel overzicht op onze website: www.otb.tudelft.nl/agenda






---- -- OTB-jubileumcongres Stedelijke ontwikkeling: naar nieuwe perspectieven Donderdag 30 september 2010, Aula TU Delft Programma themasessies Themasessie A) Vermogen in eigen huis als pensioen

1e ronde (13.10 ­ 14.10 uur): Auditorium 2e ronde (14.30 ­ 15.30 uur): -

Stelling: Een eigen woning als pensioen, een goed idee of niet??? Inleiding Marja Elsinga (Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft) Reacties op de stelling Jan Laurier (Onafhankelijk voorzitter Landelijke Cliëntenraad en voorzitter bestuur Nederlandse Woonbond) Jan Rouwendal (Vrije Universiteit Amsterdam) Reflectie vanuit de wetenschap Janneke Toussaint (Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft)

Themasessie B) Beleid en regelgeving voor energiebesparing in de bestaande woningvoorraad
1e ronde (13.10 ­ 14.10 uur): Collegezaal C 2e ronde (14.30 ­ 15.30 uur): Collegezaal C

Stelling: Om de energiebesparingdoelstellingen in de woningvoorraad te realiseren, zijn dwingende regelgeving en ondersteunende financieringsconstructies noodzakelijk Inleiding Henk Visscher (Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft) Reacties op de stelling Leo Brouwer (Platform energietransitie Gebouwde Omgeving) Ruud van Workum (o.a. adviseur bij gemeente Schiedam voor particuliere woningverbetering) Reflectie vanuit de wetenschap Lorraine Murphy (Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft)



Themasessie C) Gemeentelijk grondbeleid: actief of niet?
1e ronde (13.10 ­ 14.10 uur): Senaatzaal 2e ronde (14.30 ­ 15.30 uur): Senaatzaal

Stelling: Ondanks de kredietcrisis en de teruglopende woningmarkt moeten gemeenten een actief grondbeleid blijven voeren om de regie over de stedelijke ontwikkeling te behouden. Inleiding Willem Korthals Altes (Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft) Reacties op de stelling Anne-Marie Vreman en Harry Nijland (Afdeling Grondzaken, Dienst Ruimtelijke ontwikkeling gemeente Apeldoorn) Ernst Fidom (Gemeente Westland) Reflectie vanuit de wetenschap Daniëlle Groetelaers (Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft)

Themasessie D) Elektrisch vervoer: hot of hype?

1e ronde (13.10 ­ 14.10 uur): 2e ronde (14.30 ­ 15.30 uur): Commissiekamer 2

Stelling: Elektrisch vervoer is vooralsnog voor niches
Inleiding Kees Maat (Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft) Reacties op de stelling Cees de Bont (Decaan faculteit Industrieel Ontwerpen, TU Delft en voorzitter D-Incert) Fred Hagendoorn (Platform Duurzame Mobiliteit) Reflectie vanuit de wetenschap Eva Heinen (Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft)

Themasessie E) Wonen naar leefstijl

1e ronde (13.10 ­ 14.10 uur): Collegezaal A 2e ronde (14.30 ­ 15.30 uur): Collegezaal A

Stelling: Bewoners willen best gesorteerd worden op leefstijl Inleiding André Ouwehand (Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft) Reacties op de stelling Ronald Camstra (programmamanager buurteconomie, jeugd en leefstijlen Vestia) Paul Tholenaars (adjunct-directeur Woonbedrijf) Reflectie vanuit de wetenschap Wenda Doff (Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft)



Themasessie F) Europese stedelijke ontwikkeling en planning
1e ronde (13.10 ­ 14.10 uur): Frans van Hasselt zaal 2e ronde (14.30 ­ 15.30 uur): Frans van Hasselt zaal

Stelling: Vanwege het verplichtende karakter levert Europese milieuregelgeving een belangrijke bijdrage aan een verbetering van de milieukwaliteit van de stedelijke leefomgeving. Inleiding Wil Zonneveld (Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft) Reacties op de stelling Fred Hobma (Afdeling Real Estate and Housing, Faculteit Bouwkunde TU Delft) Niels Koeman (Lid VROM-Raad) Reflectie vanuit de wetenschap Bas Waterhout (Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft)

Themasessie G) GIS en crisismanagement

1e ronde (13.10 ­ 14.10 uur): Commissiekamer 2 2e ronde (14.30 ­ 15.30 uur): -

Stelling: 3D digitale modellen zijn geen overbodige luxe.
Inleiding Sisi Zlatanova (Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft) Reacties op de stelling Floris Jan van Brederode (E-Semble) Ralf Kaschow (CAE Elektronik GmbH) Reflectie vanuit de wetenschap Nike Gunawan (Man-Mashine Interaction, Faculteit EWI, TU Delft)






---- --