Raad van Kerken herinnert CDA aan brief (29-09-10)
De Raad van Kerken in Nederland heeft in juli aan de
kabinetsinformateurs Rosenthal en Wallage en aan alle Kamerfracties een
brief gestuurd met aandachtspunten voor toekomstig kabinetsbeleid.
Omdat de CDA-fractie niet had gereageerd heeft de Raad bij wijze van
herinnering nu het CDA opnieuw een brief gezonden, om nogmaals aandacht
te vragen voor de waarden die de Raad belangrijk vindt.
De Raad schrijft op 27 september 2010:
"Wij willen u nogmaals wijzen op de strekking van ons schrijven, waarin
we belangrijke waarden onder uw aandacht brachten. Steeds zijn er
verleidingen, schreven wij, die de politiek ertoe kunnen brengen
hieraan afbreuk te doen: de verleiding zich over te leveren aan de
vrije markt, de verleiding af te zien van het principe van solidariteit
ten gunste van de sterken in de samenleving (...). Vanuit deze waarden
bespraken we in onze brief verschillende thema's samenhangend met
gerechtigheid, vrede en heelheid van de schepping die we als Raad van
Kerken belangrijk vinden.
(...)
De Raad spreekt opnieuw steun uit voor behoud van godsdienstvrijheid,
voor een verantwoord vreemdelingenbeleid, voor een sociaal beleid
waarin de belangen van de armsten voorrang krijgen op die van de
rijken, voor een stoutmoedig klimaat- en milieubeleid, voor overtuigde
Europese samenwerking, vredespolitiek en internationale solidariteit."
De volledige tekst vindt u op de site van de Raad van Kerken.
In de eerste brief d.d. 16 juli 2010 stond onder het kopje
'Vluchtelingenopvang' de volgende passage:
"In ons land hebben kerk en staat vanouds een traditie hoog te houden
ten aanzien van een humane opvang van vluchtelingen en asielzoekers.
Vanuit de politiek is de afgelopen jaren gewerkt aan maatschappelijk
verantwoorde en breed gedragen regelingen, ook in Europees verband.
Toch constateren we dat er bij de uitvoering van het
vluchtelingenbeleid nog het nodige fout gaat. Verschillende
vluchtelingen krijgen als 'illegalen' de behandeling van criminelen; ze
belanden in de gevangenis en worden opgesloten, ook als feitelijke
terugkeer onmogelijk is. Tegelijk zijn er vluchtelingen die uit de
opvang worden gezet; soms gaat het om gezinnen met jonge kinderen, die
daardoor letterlijk op straat terecht komen. Nederland dient zich
hierbij te houden aan internationale afspraken voor een humanitair
vreemdelingenbeleid. Het gaat om mensen die, vaak buiten hun schuld, in
uiterst precaire omstandigheden verkeren. Humaan omgaan met zulke
mensen behoort tot de basiswaarden van onze samenleving. Ons
uitgangspunt is dat steeds alles in het werk moet worden gesteld om
mensen perspectief te bieden op een veilig bestaan."
Lees hier de volledige tekst van de eerste brief.
16 juli 2010
Geachte informateurs,
De kerken in Nederland verenigd in de Raad van Kerken zijn niet alleen dragers van een rijke
christelijke traditie, zij voelen zich vanuit diezelfde traditie verbonden met de huidige tijd en
betrokken bij vraagstukken die zich in de samenleving voordoen. Net als de nieuw te vormen
regering hebben de kerken het welzijn van de mensen voor ogen. De rol en positie van de
wereldlijke overheid en die van de kerken zijn daarbij evident zeer verschillend. Wij hechten aan
goede contacten tussen de kerken en de overheid. We menen dat de kerken, als
levensbeschouwelijke spelers op het maatschappelijk middenveld, een zinvolle gesprekspartner
voor de regering zijn.
Met het oog op de afspraken die de regeringspartijen met elkaar zullen maken, brengen wij u enkele
belangrijke waarden en thema's onder de aandacht. De gerichtheid op het algemeen welzijn vraagt
naar onze overtuiging om een morele keuze voor bepaalde fundamentele waarden. Het zijn waarden
waarvoor de kerken zich vanuit hun overtuiging al langer sterk maken. Wij roepen de
coalitiepartijen op deze algemene waarden in het regeerakkoord recht te doen ten dienste van het
bestuur en de inrichting van de samenleving. Politiek is gebaseerd op kennis en deskundigheid, op
rationaliteit en efficiency, en stoelt ook op ethische en humanitaire uitgangspunten.
Het gaat ons om zaken als de persoonlijke, intrinsieke waardigheid van ieder mens als normering
voor onze cultuur van leven. Om solidariteit als opdracht om het welzijn van allen te behartigen,
ook dat van minderheden en zwakkeren in de samenleving. We noemen verder de deugd van
matigheid als levensmodel voor zowel het persoonlijk leven als voor het economische bestel waarin
we functioneren. En het gaat om gerechtigheid als richtsnoer voor het mondiale politieke handelen.
Deze fundamentele waarden staan onder druk. Steeds zijn er verleidingen die de politiek ertoe
kunnen brengen hieraan afbreuk te doen: de verleiding zich over te leveren aan de vrije markt, de
verleiding af te zien van het principe van solidariteit ten gunste van de sterken in de samenleving, of
de verleiding om de overheid een te afstandelijke of juist te indringende rol te geven. Vanuit deze
waarden gaan we graag nader in op enkele specifieke thema's die ons als kerken ter harte gaan.
Hierbij gaat het om thema's als gerechtigheid, vrede en heelheid van de schepping die centraal staan
voor ons als kerken.
Zorgzame samenleving
Wat betreft het thema van de economie constateren wij dat economische argumenten en
redeneringen op zoveel uiteenlopende terreinen van het leven overheersend zijn geworden. Waar het
gaat om onderwijs, gezondheidszorg en werkgelegenheid is het van groot maatschappelijk belang
om de economische crisis te bestrijden en de overheidsfinanciën weer op orde te krijgen. Het betreft
hier immers de bestaanszekerheid van allen. Wij pleiten er daarbij voor het oog gericht te houden op
een zorgzame samenleving, waarin mensen zich verantwoordelijk weten voor elkaar en er bij
uitstek aandacht blijft voor mensen in kwetsbare posities. Juist nu het economisch slechter gaat en
bezuinigingen aan de orde van de dag zijn, juist nu roepen de kerken tezamen met andere
maatschappelijke organisaties de Nederlandse samenleving op zichzelf een concreet doel te stellen
dat past bij een welvarend land: zorg dat binnen 10 jaar geen armoede meer voorkomt in Nederland.
Een uitdagende doelstelling die aansluit bij het Europees Jaar van de bestrijding van armoede en
sociale uitsluiting.
Duurzame ontwikkeling
De huidige economische crisis staat niet op zichzelf, maar gaat gepaard met meer crises zoals op de
terreinen van ecologie, energie, voedsel, veiligheid en zingeving. Dat geeft alle aanleiding tot een
breed maatschappelijk debat over de wijze waarop wij onze samenleving inrichten, nationaal en
internationaal. In dat kader dient het komende kabinet bewust meer middelen vrij te maken om
duurzaamheid te bevorderen. Het thema van de duurzaamheid of duurzame ontwikkeling is geen
modeverschijnsel, maar raakt ons aller welzijn: mens, maatschappij en milieu. Een voorbeeld is het
stimuleren van groene stroom en het duurder maken van grijze stroom. Diverse bedrijven, die veel
elektriciteit en gas verbruiken, krijgen momenteel vrijstelling van energiebelasting. Aangezien zij
vooral grijze stroom gebruiken, is de steun een verkapte subsidie voor deze vervuilende vorm van
energie. Als daar bovenop ook rekening wordt gehouden met de negatieve externe kosten van
traditionele bronnen van energievoorziening, is er een groot maatschappelijk belang mee gemoeid
om groene energie te bevorderen.
Rechtvaardige vrede
Een ander aangelegen onderwerp voor de kerken is dat van oorlog en vrede. We roepen in
herinnering dat binnen het vorige kabinet geen overeenstemming bereikt kon worden over het al
dan niet voortzetten van de militaire operatie in Uruzgan, hetgeen tot de val van dit kabinet en tot de
vervroegde verkiezingen leidde. We hopen dat een volgend kabinet deze kwesties niet negeert, en
voor de missie in Afghanistan lessen trekt uit het Irak-rapport van de commissie Davids. Het feit dat
bij beide oorlogen de gestelde doelen ten koste van vele slachtoffers niet bereikt zijn, rechtvaardigt
in onze visie een fundamentele (her)bezinning op het instrument 'gewapend geweld'. We verwijzen
in dit verband naar het 'Initial Statement towards an Ecumenical Declaration on Just Peace' van de
Wereldraad van Kerken. Daarin wordt gewezen op onze eigen levenswijze en op bepaalde
economische prioriteiten als oorzaak van gewelddadige conflicten wereldwijd. Wij roepen de
Nederlandse overheid, het bedrijfsleven en niet-gouvernementele organisaties op te investeren in
niet-gewelddadige instrumenten voor conflicthantering en vredesopbouw. Voorbeelden hiervan,
waaraan ook wij als kerken meewerken, zijn de Peace Brigades International, Christian Peacemaker
Teams en het Ecumenical Accompaniers Programma van de Wereldraad van Kerken.
Ontwikkelingssamenwerking
Van oudsher zetten de kerken zich in voor gerechtigheid en vrede. Een onderdeel daarvan is een
toereikende levensstandaard voor alle mensen, zoals bepleit in de Universele Verklaring van de
Rechten van de Mens. Wij zijn van mening dat niet getornd mag worden aan de 0,8%-norm
officiële ontwikkelingshulp (ODA) die Nederland sinds jaar en dag geeft. De internationaal
afgesproken Millennium Ontwikkelingsdoelen moeten in 2015 gehaald worden ten behoeve van een
menswaardig bestaan voor allen, mede in het bredere belang van vrede en veiligheid. Een aparte
minister voor Ontwikkelingssamenwerking in een volgend kabinet achten wij dan ook geen
overbodige luxe.
Vluchtelingenopvang
In ons land hebben kerk en staat vanouds een traditie hoog te houden ten aanzien van een humane
opvang van vluchtelingen en asielzoekers. Vanuit de politiek is de afgelopen jaren gewerkt aan
maatschappelijk verantwoorde en breed gedragen regelingen, ook in Europees verband. Toch
constateren we dat er bij de uitvoering van het vluchtelingenbeleid nog het nodige fout gaat.
Verschillende vluchtelingen krijgen als "illegalen" de behandeling van criminelen; ze belanden in
de gevangenis en worden opgesloten, ook als feitelijke terugkeer onmogelijk is. Tegelijk zijn er
vluchtelingen die uit de opvang worden gezet; soms gaat het om gezinnen met jonge kinderen, die
daardoor letterlijk op straat terechtkomen. Nederland dient zich hierbij te houden aan internationale
afspraken voor een humanitair vreemdelingenbeleid. Het gaat om mensen die, vaak buiten hun
schuld, in uiterst precaire omstandigheden verkeren. Humaan omgaan met zulke mensen behoort tot
de basiswaarden van onze samenleving. Ons uitgangspunt is dat steeds alles in het werk moet
worden gesteld om mensen perspectief te bieden op een veilig bestaan.
Bescherming van minderheden
Tot slot willen wij als kerken opkomen voor het goed recht van minderheden in een democratische
samenleving. In dit kader houden wij een hernieuwd pleidooi voor het wettelijk verankerd recht op
godsdienstvrijheid, vrijheid van onderwijs en het verbod op smadelijke godslastering. Differentiatie
van de samenleving vereist een hoge mate van onderlinge verdraagzaamheid en respect, waarvoor
de overheid de noodzakelijke voorwaarden dient te scheppen en te bewaken.
Tot zover enkele centrale aandachtspunten die in de breedte van onze lidkerken geregeld aan de
orde zijn. We vertrouwen erop in de toekomst met het nieuwe kabinet hierover een goede
gedachtewisseling te kunnen hebben, op basis van het gezamenlijke verlangen Nederland een
humaan gezicht te geven.
Hoogachtend,
drs. Henk van Hout, drs. ing. Klaas van der Kamp,voorzitter.
algemeen secretaris.
cc: fractievoorzitters politieke partijen in de Tweede Kamer der Staten-Generaal