Stichting Biologica
Volkskrant de fout in met generaliseren onderzoeksgegevens bioteelt en CO2
De Volkskrant schreef op zaterdag 25 september jl. over de
CO2-prestaties van biologische landbouwproducten. Ze deed dat onder de
koppen: `Bioteelt leidt tot meer CO2', `Goed voor het milieu is dus
niet per se biologisch' en `Biologisch is iets heel anders dan
broeikasgasneutraal'. De krant baseerde zich op een onderzoek van Blonk
Milieu Advies uit 2009. In dit onderzoek werd een rekenprogramma van
het Productschap Tuinbouw in de praktijk getest. Het programma berekent
de CO2-voetafdruk van groenten, fruit en bloemen. In drie gevallen zijn
gangbare en biologische producten vergeleken: tomaten, ananas en
bloemkool. Het is onjuist om op basis van slechts drie producten in
één algemeen geldende conclusie te stellen dat bioteelt tot meer CO2
zou leiden. De Universiteit van Wageningen heeft al eerder aangetoond
dat bijvoorbeeld de biologische rundveehouderij minder CO2 veroorzaakt
dan zijn gangbare evenknie.
Zelfs binnen de productgroepen groenten en fruit valt niet één alles
omvattende conclusie te trekken over CO2-verschillen tussen biologisch
en gangbaar. Volgens genoemd Volkskrantartikel zou de lagere CO2 van
gangbare productiemethoden alles te maken hebben met de hogere
efficiency (de hogere opbrengst per hectare). Wat het artikel niet
vertelt, is dat die hoge efficiency bereikt wordt door een hoge input
van synthetische pesticiden en kunstmest met hun eigen nadelige
effecten voor het milieu, waaronder vervuilde bodems en water. De
zuivering van vervuild water door waterleidingbedrijven zorgt voor
extra CO2 -uitstoot die niet in de berekening is meegenomen.
De Volkskrant schrijft : `biologische producten hebben vaak een grotere
CO2-voetafdruk dan regulier geteelde groenten en fruit.' Echter, aldus
onderzoeker ir. Wijnand Sukkel van de Universiteit van Wageningen, mede
ondertekenaar van deze brief: `Stellige conclusies over het verschil
tussen CO2 uitstoot bij gangbare en biologische teelt van groenten en
fruit kunnen niet worden getrokken, daarvoor is de foutmarge in het
onderliggende onderzoek te groot door de onzekerheden in de beschikbare
data'. Zo zijn in het rekenmodel alleen emissies berekend, maar
CO2-opslag in de bodem, die emissies compenseert, is niet meegenomen.
In de biologische landbouw is deze aantoonbaar beter dan in de
gangbare. Verder is ook de weerbaarheid van een productiesysteem tegen
klimaatverandering een belangrijk aspect in de klimaatdiscussie. Ook
hier heeft biologische landbouw een streepje voor op gangbare landbouw.
De conclusie moet dan ook zijn dat bioteelt op meerdere aspecten
milieuvriendelijk is en een duurzaam alternatief biedt voor de
toekomst, zeker met het oog op klimaatverandering.
Als biologische producten van ver weg worden ingevlogen of in de
verwarmde kas zijn geteeld, is het gevolg een hogere CO2-uitstoot dan
bij vollegrondsproducten. Maar dit is niet anders bij gangbare
producten. Milieu Centraal heeft ons laten weten dat hun uitspraak
"Biologisch wil niet perse zeggen: milieuvriendelijk " in het
Volkskrant-artikel op basis van dat gegeven is gedaan.
Belangrijk bij alle ophef is dat de biologische landbouw niet eens
pretendeert de meest CO2-zuinige landbouw te zijn die er is. Wel de
meest natuurlijke. Biologische landbouw hecht belang aan een integrale
duurzaamheidsbenadering waarbij er niet naar één aspect gekeken wordt
maar naar alle aspecten in samenhang: voedselkwaliteit,
diervriendelijkheid, water en bodem, biodiversiteit, gesloten
kringlopen, behoud van genetische variëteit, landschapsbehoud, en zelfs
sociale factoren zoals de manier waarop de boer in de samenleving staat
en omgaat met eerlijke handel, zinvol werk voor zorgbehoevenden, enz.
CO2-reductie past in het denken van de biologische boer (en van
verwerkers), maar integraal denken zorgt er soms voor dat andere keuzen
worden gemaakt.
Degene die overigens denkt dat biologisch lagere opbrengsten heeft en
'dus' de wereld niet kan voeden, verwijzen we graag naar het meest
recente rapport (2009) van de FAO, de wereldvoedselorganisatie van de
VN, waarin dit misverstand wordt rechtgezet.
Biologica, Jasper Vink, mede namens Wageningen UR, ir. Wijnand Sukkel,
Stichting Biologisch Goed Van Eigen Erf, ir. Iris van de Graaf,
Stichting Vriendelijke Keukens, Lasca ten Kate, Task Force MBL, Andre
Brouwer
»