Unieke samenwerking onderzoekers en bedrijven in workshop 'Physics with
Industry'
maandag 4 oktober 2010
De Stichting FOM, Technologiestichting STW en het Lorentz Center hebben
hun handen ineengeslagen voor een unieke samenwerking van fysici en
bedrijven. Van 11 tot 15 oktober 2010 organiseren zij voor het eerst de
workshop 'Physics with Industry' in het Lorentz Center te Leiden. In
deze workshop presenteren ASML, NXP, Teijin, NIZO en FrieslandCampina
elk een fysisch probleem uit de praktijk, waarmee vervolgens zo'n 50
natuurkundigen een week lang aan de slag gaan. FOM en STW willen met
deze workshop de onderzoekswereld en het bedrijfsleven dichter bij
elkaar brengen en enthousiast maken voor meer samenwerking .
Workshop
Het merendeel van de deelnemers aan de vijfdaagse workshop bestaat uit
promovendi en postdocs uit de fysica. Daarnaast denkt er een aantal
senior onderzoekers mee om de voortgang en wetenschappelijke kwaliteit
te waarborgen. Zij werken in groepen samen met onderzoekers van één
van de vijf deelnemende bedrijven. Aan het begin van de week is er een
introductie van de vijf probleemstellingen, de dagen daarna zijn er
verschillende groepssessies waarin de onderzoekers met hun probleem aan
de slag gaan. Na een week vol discussies, literatuuronderzoek,
modellering en rekenwerk presenteren de groepen op vrijdag hun
resultaten aan de bedrijven.
Fysische problemen
De probleemstellingen komen voort uit de R&D afdelingen van bedrijven.
Twee criteria waren hierbij van belang: er moet vanuit de fysica een
bijdrage aan het probleem geleverd kunnen worden en de tijdsspanne van
een week moet voldoende zijn om het onderwerp aan te pakken. ASML, NXP,
Teijin, NIZO en FrieslandCampina legden de volgende cases voor:
ASML - Om chips steeds kleiner, krachtiger en energiezuiniger te maken
past chipmachinefabrikant ASML onder andere immersielithografie toe.
Dit is een techniek om de chip te beschrijven met behulp van licht en
lenzen. Daarbij wordt tussen de lens en het chipmateriaal een druppel
water aangebracht, waardoor de chipstructuren nog scherper afgebeeld
kunnen worden. Het probleem is dat water op andere plaatsen juist grote
schade kan aanbrengen. ASML is nu op zoek naar een analytisch model,
dat de ideale afmetingen van de druppel voorspelt en zo lekkage kan
voorkomen.
NXP - Heel kleine elektronische circuits in halfgeleiders kunnen
ernstig beschadigd raken door een elektrostatische ontlading. Zo kan
een schok van een geladen autodeur bijvoorbeeld de chip van je mobiele
telefoon aantasten. NXP wil nu laten onderzoeken of metalen
'nano-bliksemafleiders' een dergelijk circuit tegen elektrostatische
oplading kunnen beschermen.
Teijin - Bij de productie van Twaron(TM), een synthetische vezel, zorgt
een hittebehandeling voor de juiste oriëntatie van moleculen en de
verwijdering van vocht in de filamenten waaruit de vezel is opgebouwd.
Dit proces leidt tot een distributieprofiel van filamenteigenschappen.
Om het proces te begrijpen en te optimaliseren wil Teijin de invloed
van de temperatuur en de doorvoersnelheid van de vezels op de rol op de
eigenschappen van de vezel kwantificeren.
NIZO - Om voedsel milieuvriendelijker te produceren en minder
calorierijk te maken doet NIZO onderzoek naar water-water interfaces.
Dit zijn eiwitoplossingen, die ondanks dat ze hetzelfde oplosmiddel
(water) hebben, vanwege thermodynamische redenen niet mengen. NIZO wil
weten hoe de eigenschappen van deze waterlagen veranderen wanneer het
oppervlak gebogen wordt.
FrieslandCampina - FrieslandCampina voegt soms extra stoffen aan de
melk toe die de voedingswaarde van de melk verhogen. Het probleem
hierbij is dat deze toevoegingen vaak reageren met stoffen in de melk,
waardoor hun werkzaamheid vermindert of de melk minder lekker wordt.
FrieslandCampina zoekt daarom een manier om de extra voedingsstoffen af
te schermen van de melk.
Geschiedenis
De workshop Physics with Industry wordt in 2010 voor de eerste keer
georganiseerd, maar het concept is al zeer beproefd. Sinds 1968 worden
jaarlijks over de hele wereld wiskunde workshops georganiseerd door de
'International Study Group Mathematics with Industry', die zeer
succesvol zijn voor zowel grote als kleine bedrijven. Behalve de
directe workshopresultaten leidden deze workshops ook tot nieuwe
samenwerkingsprojecten en onderzoekers die bij de deelnemende bedrijven
in dienst zijn gekomen.
FOM, Lorentz Center en STW
De Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie (FOM) bevordert
fundamenteel natuurkundig onderzoek in Nederland. Eén van de
doelstellingen van FOM is een brug te slaan tussen de onderzoekswereld
en het bedrijfsleven. Dit wordt voornamelijk bewerkstelligd door de
Industrial Partnership Programmes, waarbij FOM-onderzoekers meerdere
jaren samenwerken met industriële partners. De workshop Physics with
Industry kan zowel onderzoekers als bedrijven enthousiast maken voor
deze samenwerking. Het Lorentz Center, dat allerlei workshops op het
gebied van de bètawetenschap organiseert, en Technologiestichting STW,
die kennisoverdracht realiseert tussen technische wetenschappen en
gebruikers, zijn hierbij logische partners.
Voor de redactie
Op vrijdag 15 oktober 2010 krijgt de pers de kans om de ontknoping van
deze unieke workshop bij te wonen. De afsluitende presentaties tussen
11.00 en 15.45 worden voor journalisten opengesteld en zij krijgen
daarna ook gelegenheid om met de bedrijven en onderzoekers te spreken.
Aanmelden hiervoor is verplicht en kan door een email te sturen naar
Isabel Poyck, communicatieadviseur van Stichting FOM.
Meer informatie
Over het programma: kijk op de website van het Lorentz Center.
Over de inhoud van de workshops: neem contact op met Marcel Bartels
telefoon (030) 600 12 17 of Pieter de Witte telefoon (030) 600 12 73,
programmacoördinatoren van FOM.
Over persgerelateerde zaken: neem contact op met Isabel Poyck (030) 600
12 21, communicatieadviseur van FOM.
Bijschriften
Figuur 1. Poster workshop Physics with Industry. De workshop Physics
with Industry wordt georganiseerd door de Stichting FOM, het Lorentz
Center en Technologiestichting STW.
Technologie Stichting STW