Technologie Stichting STW

Unieke samenwerking onderzoekers en bedrijven in workshop 'Physics with Industry'

maandag 4 oktober 2010

De Stichting FOM, Technologiestichting STW en het Lorentz Center hebben hun handen ineengeslagen voor een unieke samenwerking van fysici en bedrijven. Van 11 tot 15 oktober 2010 organiseren zij voor het eerst de workshop 'Physics with Industry' in het Lorentz Center te Leiden. In deze workshop presenteren ASML, NXP, Teijin, NIZO en FrieslandCampina elk een fysisch probleem uit de praktijk, waarmee vervolgens zo'n 50 natuurkundigen een week lang aan de slag gaan. FOM en STW willen met deze workshop de onderzoekswereld en het bedrijfsleven dichter bij elkaar brengen en enthousiast maken voor meer samenwerking .

Workshop Het merendeel van de deelnemers aan de vijfdaagse workshop bestaat uit promovendi en postdocs uit de fysica. Daarnaast denkt er een aantal senior onderzoekers mee om de voortgang en wetenschappelijke kwaliteit te waarborgen. Zij werken in groepen samen met onderzoekers van één van de vijf deelnemende bedrijven. Aan het begin van de week is er een introductie van de vijf probleemstellingen, de dagen daarna zijn er verschillende groepssessies waarin de onderzoekers met hun probleem aan de slag gaan. Na een week vol discussies, literatuuronderzoek, modellering en rekenwerk presenteren de groepen op vrijdag hun resultaten aan de bedrijven.

Fysische problemen De probleemstellingen komen voort uit de R&D afdelingen van bedrijven. Twee criteria waren hierbij van belang: er moet vanuit de fysica een bijdrage aan het probleem geleverd kunnen worden en de tijdsspanne van een week moet voldoende zijn om het onderwerp aan te pakken. ASML, NXP, Teijin, NIZO en FrieslandCampina legden de volgende cases voor:

ASML - Om chips steeds kleiner, krachtiger en energiezuiniger te maken past chipmachinefabrikant ASML onder andere immersielithografie toe. Dit is een techniek om de chip te beschrijven met behulp van licht en lenzen. Daarbij wordt tussen de lens en het chipmateriaal een druppel water aangebracht, waardoor de chipstructuren nog scherper afgebeeld kunnen worden. Het probleem is dat water op andere plaatsen juist grote schade kan aanbrengen. ASML is nu op zoek naar een analytisch model, dat de ideale afmetingen van de druppel voorspelt en zo lekkage kan voorkomen.

NXP - Heel kleine elektronische circuits in halfgeleiders kunnen ernstig beschadigd raken door een elektrostatische ontlading. Zo kan een schok van een geladen autodeur bijvoorbeeld de chip van je mobiele telefoon aantasten. NXP wil nu laten onderzoeken of metalen 'nano-bliksemafleiders' een dergelijk circuit tegen elektrostatische oplading kunnen beschermen.

Teijin - Bij de productie van Twaron(TM), een synthetische vezel, zorgt een hittebehandeling voor de juiste oriëntatie van moleculen en de verwijdering van vocht in de filamenten waaruit de vezel is opgebouwd. Dit proces leidt tot een distributieprofiel van filamenteigenschappen. Om het proces te begrijpen en te optimaliseren wil Teijin de invloed van de temperatuur en de doorvoersnelheid van de vezels op de rol op de eigenschappen van de vezel kwantificeren.

NIZO - Om voedsel milieuvriendelijker te produceren en minder calorierijk te maken doet NIZO onderzoek naar water-water interfaces. Dit zijn eiwitoplossingen, die ondanks dat ze hetzelfde oplosmiddel (water) hebben, vanwege thermodynamische redenen niet mengen. NIZO wil weten hoe de eigenschappen van deze waterlagen veranderen wanneer het oppervlak gebogen wordt.

FrieslandCampina - FrieslandCampina voegt soms extra stoffen aan de melk toe die de voedingswaarde van de melk verhogen. Het probleem hierbij is dat deze toevoegingen vaak reageren met stoffen in de melk, waardoor hun werkzaamheid vermindert of de melk minder lekker wordt. FrieslandCampina zoekt daarom een manier om de extra voedingsstoffen af te schermen van de melk.

Geschiedenis De workshop Physics with Industry wordt in 2010 voor de eerste keer georganiseerd, maar het concept is al zeer beproefd. Sinds 1968 worden jaarlijks over de hele wereld wiskunde workshops georganiseerd door de 'International Study Group Mathematics with Industry', die zeer succesvol zijn voor zowel grote als kleine bedrijven. Behalve de directe workshopresultaten leidden deze workshops ook tot nieuwe samenwerkingsprojecten en onderzoekers die bij de deelnemende bedrijven in dienst zijn gekomen.

FOM, Lorentz Center en STW De Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie (FOM) bevordert fundamenteel natuurkundig onderzoek in Nederland. Eén van de doelstellingen van FOM is een brug te slaan tussen de onderzoekswereld en het bedrijfsleven. Dit wordt voornamelijk bewerkstelligd door de Industrial Partnership Programmes, waarbij FOM-onderzoekers meerdere jaren samenwerken met industriële partners. De workshop Physics with Industry kan zowel onderzoekers als bedrijven enthousiast maken voor deze samenwerking. Het Lorentz Center, dat allerlei workshops op het gebied van de bètawetenschap organiseert, en Technologiestichting STW, die kennisoverdracht realiseert tussen technische wetenschappen en gebruikers, zijn hierbij logische partners.

Voor de redactie Op vrijdag 15 oktober 2010 krijgt de pers de kans om de ontknoping van deze unieke workshop bij te wonen. De afsluitende presentaties tussen 11.00 en 15.45 worden voor journalisten opengesteld en zij krijgen daarna ook gelegenheid om met de bedrijven en onderzoekers te spreken. Aanmelden hiervoor is verplicht en kan door een email te sturen naar Isabel Poyck, communicatieadviseur van Stichting FOM.

Meer informatie Over het programma: kijk op de website van het Lorentz Center. Over de inhoud van de workshops: neem contact op met Marcel Bartels telefoon (030) 600 12 17 of Pieter de Witte telefoon (030) 600 12 73, programmacoördinatoren van FOM. Over persgerelateerde zaken: neem contact op met Isabel Poyck (030) 600 12 21, communicatieadviseur van FOM.

Bijschriften Figuur 1. Poster workshop Physics with Industry. De workshop Physics with Industry wordt georganiseerd door de Stichting FOM, het Lorentz Center en Technologiestichting STW.