Erasmus Universiteit Rotterdam

De bankwereld heeft dubbele morele standaard over bonussen

Bankiers die een hoge bonus behaald hebben worden in de bankwereld als competent en moreel beoordeeld. Bankiers die vooraf zeggen naar een hoge bonus te streven, daarentegen, worden weliswaar als competent gezien, maar als minder moreel beoordeeld. De bankwereld lijkt dus een dubbele standaard te hanteren wanneer het om bonussen gaat. Dit blijkt uit recent onderzoek van het Erasmus Centre of Behavioural Ethics (Rotterdam School of Management, Erasmus University), naar het standpunt van bankiers over bonussen naar aanleiding van de grote maatschappelijke kritiek op dergelijke beloningssystemen in de afgelopen jaren.

De kritiek laaide deze week opnieuw op nadat de Duitse Hypo Real Estate (HRE) bank hoge bonussen uitkeerde en vervolgens opnieuw staatssteun moest aanvragen, en nadat de Tweede Kamer zich uitsprak voor het afschaffen van bonussystemen.

Het onderzoek stond onder leiding van prof. David De Cremer, hoogleraar Behavioural Business Ethics aan RSM en wetenschappelijk directeur van het Erasmus Centre of Behavioural Ethics alsmede dr. Chris Reinders Folmer, postdoc onderzoeker aan RSM.
Zij benaderden 94 Nederlandse bankiers, die gevraagd werden om twee scenario's te beoordelen. Het ene scenario beschreef een hardwerkende bankier die een hoge bonus ontvangen had. Het tweede scenario beschreef een identieke bankier die nog geen bonus ontvangen had, maar wel expliciet aangaf een hoge bonus te willen verdienen. De omschrijving van de bankiers was dus identiek, maar in het ene scenario had de bankier reeds een hoge bonus verdiend; in het andere scenario sprak de bankier alleen zijn ambitie daartoe uit. De onderzoeksdeelnemers beoordeelden beide bankiers op de kenmerken competentie, moraliteit en betrouwbaarheid.

De resultaten van dit onderzoek wezen uit dat de bankier die een hoge bonus behaald had zowel competent, moreel en betrouwbaar werd bevonden. De tweede bankier, echter, die aangaf te streven naar een hoge bonus, werd weliswaar als even competent beschouwd, maar minder moreel en betrouwbaar dan de bankier die de hoge bonus reeds verworven had. Dit suggereert aan de ene kant dat de Nederlandse bankwereld blijkbaar toch geluisterd heeft naar de maatschappelijke kritiek over bonussen: streven naar een hoge bonus wordt als minder moreel beoordeeld. Maar aan de andere kant suggereren deze resultaten dat bankiers een dubbele morele standaard over bonussen hanteren: hoge bonussen verdienen wordt niet als immoreel gezien, de ambitie daartoe uitspreken wel.