Gemeente Utrecht

2010 SCHRIFTELIJKE VRAGEN
98 Vragen van de heer P.E.J. Werensteijn
(ingekomen 17 augustus 2010

en antwoorden door het college verzonden op 6 oktober 2010)

Eind juli zijn in een visvijver aan de Euclideslaan in Rijnsweerd onnodig honderden vissen aan verstikking gestorven. Opmerkelijk feit hierin was dat de vijver in beheer was bij de gemeente. In eerste instantie was de aanleiding van de dood van de vissen nog vrij onduidelijk. Nader onderzoek heeft aangetoond dat het daadwerkelijk om verstikking ging. Door Trots is contact gezocht met het bestuur van de Utrechtse hengelsport vereniging kortweg AUHV die normaal gesproken verantwoordelijk is voor de visstand in wateren die gepacht zijn van het Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden. Naar aanleiding van een melding van een burger eind juli is er een watercontroleur door de UHSV naar de vijver gestuurd. Wij begrepen van de USHV dat de vijver meer op een groot bord erwtensoep dan op een vijver leek. Dit was vanwege de grote algenbrij die in de vijver dreef. Daarnaast dreven in de vijver meerdere dode vissen. Uit bemonstering van het water bleek dat er op 1 plek een zuurstofverzadiging van 7,6% terwijl de norm voor gezond water tussen de 80% en de 120% ligt. uit de meest gunstige meting kwam een waarde van 16,8% ook dit is echter nog veels te weinig. Ook lagen de ammoniakwaarden van het water op een hoge waarde namelijk 0,8 MG/L N. Als men kijkt naar het tijdstip van bemonstering namelijk 10 uur 's ochtends kan men concluderen dat een uur voor zonsopgang de zuurstofwaarden nog veel lager hebben gelegen. De dode vissen in de vijver zijn dus gestikt vanwege het feit dat de vijver niet of zeer slecht onderhouden is. Het bemonsteringsrapport met alle meetwaarden hebben wij onder de vragen gezet. Een cascade (trapsgewijsgebouwde waterval voor alleen een esthetisch effect) die bij het FNV gebouw staat functioneerde tevens niet. Het blijkt dat het aanbrengen van een fontein in het midden van de vijver al een structurele oplossing is om gedurende de zomer het zuurstof niveau in het water omhoog en naar een acceptabel niveau te brengen. Daarnaast kan de waterkwaliteit flink verhogen door het water middels duikers te laten doorstromen naar andere wateren.

Daarom de volgende vragen:


1. Hoe kan het dat de gemeente niet op de hoogte was van de massale vissterfte en wanneer is er voor het laatst onderhoud gepleegd aan de vijver?

Eind juli zijn wij door gebruikers van de kantoren rondom de vijver op de hoogte gesteld van de vissterfte.

Op 9 juni 2010 heeft voor het laatst regulier onderhoud plaatsgevonden. Het onderhoud bestond uit het verwijderen van overtollige planten en blad uit de watergang. Zoals bij de meeste watergangen gebeurt dit tweemaal per jaar, in mei/ juni en in oktober / november. De watergang zou volgens het programma volgend jaar worden uitgebaggerd. Omdat na de vissterfte en het verwijderen van de dode vis de stankoverlast bleef is op 16 augustus 2010 begonnen met de vijver helemaal leegpompen ervan; dat duurde ongeveer een week. Aansluitend zijn de aanvankelijk voor 2011 geplande baggerwerkzaamheden uitgevoerd.


2. Wie is verantwoordelijk voor de cascade en waarom was deze niet werkzaam, is de cascade al gemaakt of gaat dit op korte termijn nog gebeuren?

De cascade is in beheer en eigendom van Achmea Pensioen Fonds en heeft geen verbinding met de vijver. Er is daarom geen relatie tussen het lage zuurstofgehalte in de vijver en het niet functioneren van de cascade.


3. Zijn er meer vijvers en sloten die in onderhoud zijn bij de gemeente waar bij er sprake is van een gesloten water omdat deze vijvers niet in verbinding staan met ander water. Hoe vaak worden deze vijvers onderhouden en zijn er in deze vijvers maatregelen getroffen om onnodige vissterfte te voorkomen? Zo ja, welke ?

Er zijn in de gemeente Utrecht circa 20 vijvers en sloten die beperkt of niet doorstroomd worden. Het betreft watergangen en vijvers in (volkstuin)parken, op bedrijventerreinen, enkele fortgrachten en diverse poelen. Bij de meeste watergangen worden tweemaal per jaar de overtollige planten verwijderd. Daarnaast worden de meeste watergangen afhankelijk van de diepte een keer in de vijf tot tien jaar gebaggerd. Wanneer nodig wordt zwerfvuil verwijderd.

Alleen bij de waterpartijen waar de ervaring leert dat ze erg gevoelig zijn voor vissterfte, stankoverlast of botulisme, worden zomers extra maatregelen genomen om de doorstroming te verbeteren of op een andere manier de zuurstofhuishouding te verbeteren. Waterpartijen waar dit speelt zijn de fortgracht van fort de Klop, de vijverpartij in park Oog in Al en watergangen op diverse volkstuincomplexen. De vijver aan de Euclideslaan behoorde tot op heden niet tot deze categorie, aangezien zich hier de afgelopen jaren in warme periodes geen problemen hebben voorgedaan. Bedacht moet worden dat het warme weer in juni en begin juli in combinatie met langdurige droogte uitzonderlijk was, waardoor er op een groot aantal plaatsen in Midden Nederland massale vissterfte is voorgekomen. De vissterfte in de gemeente Utrecht was daarbij vergeleken gering.


4. Kan de wethouder toezeggen dat er de volgende zomer bij warm tropisch weer extra gecontroleerd wordt op vijvers die in beheer zijn bij de gemeente zodat onnodige vissterfte voorkomen wordt?

Enkele jaren geleden hebben wij beleid ingezet om bij vijvers en sloten die beperkt of niet doorstroomd worden, doorstroming te realiseren. Prioriteit ligt bij de vijvers en sloten waar zich de laatste jaren structureel problemen voordoen. De maatregelen worden bij voorkeur uitgewerkt in de wijkwaterplannen, die gemeente en Hoogheemraadschap momenteel gezamenlijk opstellen. In deze wijkwaterplannen worden per wijk de knelpunten in kaart gebracht en verbeteringsmaatregelen voorgesteld om de waterkwaliteit en daarmee ook de zuurstofhuishouding te verbeteren.

Gezien de hoge investeringen is het niet mogelijk om alle knelpunten binnen een jaar aan te pakken, de kosten variëren sterk per watergang en kunnen tot meer dan honderdduizend euro per watergang oplopen.


5. Gaat de gemeente ervoor zorgen dat er bij de visvijver aan de Euclideslaan permanente maatregelen getroffen worden waardoor bij warm weer er een acceptabel niveau zuurstof in het viswater aanwezig is, zo ja welke, zo nee waarom niet ?

De vijver aan de Euclideslaan heeft twee factoren die het lastig maken bij warm weer een goede zuurstofhuishouding te waarborgen. De vijver is niet erg diep en warmt daardoor vrij snel op. De bodem is van beton, waardoor het erg kostbaar is de vijver te verdiepen.

Verder wordt de vijver gevoed vanuit de regenwaterriolering. Het zuurstofgehalte in de riolering is lager dan in open water. Het dichstbijzijnde open water ligt echter aan de andere zijde van de A28, de Waterlinieweg of de busbaan. Het realiseren van voeding vanuit open water is daarmee erg kostbaar. Het gaat hier al gauw om een investering van meer dan E 100.000.

Wij laten nu onderzoeken of het plaatsen van een of meer fonteinen of beluchters voldoende is om in zomer een voldoende zuurstofgehalte te waarborgen. Tevens gaan we in de vijver meetapparatuur aanbrengen om de watertemperatuur en zo mogelijk de zuurstofhuishouding continu te monitoren.


6. Worden er vissen uitgezet in de vijver om de visstand weer op peil te brengen? zo nee, waarom niet?

Wij laten momenteel onderzoeken of het zinnig is om weer vissen uit te zetten in de vijver aan de Euclideslaan. Dit zal in overleg gebeuren met de hengelsportvereniging en andere deskundigen. Als er vis wordt uitgezet gebeurt dit nadat er extra maatregelen zijn genomen om de zuurstofhuishouding te verbeteren.

---- --