Rijksoverheid
6 oktober 2010
Onderzoeksrapportage 'Vexatious requests'
Hierbij stuur ik u de onderzoeksrapportage 'Vexatious requests: anti
misbruikregelingen van openbaarheidswetgeving'. Het betreft een onderzoek van
de Universiteit Utrecht naar de regeling in het Verenigd Koninkrijk en enkele andere
landen die het Raad van Europa!verdrag inzake toegang tot documenten hebben
ondertekend (hierna: Verdrag van Tromsø).
Toezegging toezending onderzoeksrapportage
In verband met de inwerkingtreding van de Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig
beslissen, is vorig jaar een aantal wettelijke beslistermijnen aangepast, waaronder
de beslistermijnen van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Tijdens de
behandeling van deze aanpassing van de Wob, heeft uw Kamer gewezen op het feit
dat van de Wob soms misbruik wordt gemaakt. De heer Teeven heeft daartoe ook
een motie opgesteld waarin verzocht is in de Wob een bepaling op te nemen op
grond waarvan een verzoeker niet!ontvankelijk kan worden verklaard als er sprake
is van kennelijk misbruik (Kamerstukken II 2008/2009, 31751, nr 8, niet in
stemming gebracht). In reactie daarop heeft de Minister van Binnenlandse Zaken
en Koninkrijksrelaties aangegeven dat het inderdaad wenselijk is dat misbruik van
de Wob wordt tegengegaan, maar dat het niet eenvoudig is daar een regeling voor
te treffen. Toegezegd is dat zal worden onderzocht welke mogelijkheden er zijn.
Voorliggende onderzoeksrapportage maakt deel van het onderzoek naar de
mogelijkheden om misbruik van de Wob te voorkomen.
In reactie op de motie Çörüz (Kamerstukken II 2009/2010, 32 123 VII, nr 18, over
de werklast bij de politie over de afhandeling van Wob!verzoeken) tijdens de
plenaire behandeling van de Veiligheidswet BES, heb ik u gezegd dat de regering
ernaar streeft voor eind 2010 de Kamer te informeren over de uitkomsten van het
onderzoek naar mogelijkheden om misbruik van de Wob tegen te gaan. De Minister
van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties heeft tijdens het debat over de
Nationale ombudsman (22 sept. jl) toegezegd dat het rapport over misbruik aan de
Kamer gezonden wordt zodra het af is en dat een beleidsmatige reactie over het
voorkomen van misbruik van de Wob voor het eind van het jaar volgt.
Rechtsvergelijkend onderzoek naar misbruikregelingen
De bijgevoegde onderzoeksrapportage betreft een analyse van de wetgeving ten
aanzien van misbruikregelingen, in rechtsvergelijkend perspectief met de nadruk op
de bepaling omtrent misbruik van de "Freedom of Information Act" in het Verenigd
Koninkrijk. Daarnaast is gekeken naar de toepasselijke bepaling uit het Verdrag van
Tromsø (artikel 5, lid 5 Verdrag). Deze bepaling in het Verdrag van Tromsø is op
verzoek van het Verenigd Koninkrijk opgenomen, omdat in de Engelse wet is
geregeld dat een verzoek om openbaarheid niet hoeft te worden behandeld als dit
onredelijke kosten met zich meebrengt of als het verzoek zonder redelijke grond is
gedaan (zogenoemde "vexatious requests"). Het eerste deel van het onderzoek
bestaat zodoende uit een analyse van de wetsgeschiedenis van de misbruikbepaling
in het Verenigd Koninkrijk en van de jurisprudentie op basis van deze bepaling. Het
tweede deel van het onderzoek bestaat uit een analyse van de verdragsbepaling en
mogelijke misbruikbepalingen in landen die het Verdrag van Tromsø reeds
ondertekend hebben.
Vervolg
Op dit moment wordt een onderzoek afgerond naar de aard en omvang van
oneigenlijke en omvangrijke/complexe Wob!verzoeken, de mate waarin deze
verzoeken bij bestuursorganen worden ingediend en de gevolgen van deze
verzoeken voor bestuursorganen. Het onderzoek heeft de vorm van een
internetenquête onder departementen, provincies, gemeenten, waterschappen,
politiekorpsen en de bekendste en omvangrijkste zbo's en uitvoeringsorganisaties.
De rapportage over deze internetenquête zal meegestuurd worden met de brief aan
uw Kamer over de uitkomsten van het onderzoek naar mogelijkheden om misbruik
van de Wob te voorkomen. Daarbij zal eveneens ingegaan worden op het bijgaande
rapport "vexatious requests".
De Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
drs. A.Th.B. Bijleveld!Schouten