GroenLinks Utrecht
Werken aan een duurzame toekomst:
financieel gezond, groen en sociaal
begrotingsbijdrage Marry Mos, GroenLinks Utrecht, 7 oktober 2010
Voorzitter! Er waait een nieuwe wind door Nederland.
En geen frisse, maar een gure wind die niet alleen ons land, maar ook Utrecht hard treft.
Het nieuwe regeerakkoord, leidt tot tweedeling in de samenleving.
Het legt de rekening van de bezuinigingen bij de meest kwetsbaren neer.
Het negeert het klimaatprobleem en het probleem van de werkloosheid.
Het geeft volop ruimte aan de auto, ten koste van de leefbaarheid in de wijken, de luchtkwaliteit en het geluid.
Het zorgt voor een harde maatschappij, waarin solidariteit en gastvrijheid verdwijnen.
Het mist elke kans om te investeren in een gezonde economie die duurzaam en innovatief is.
Dit regeerakkoord pakt de mensen aan en niet de problemen:
of je nu in een re-integratietraject zit, Nederlands wil leren, chronisch ziek bent, een handicap hebt, vluchteling of asielzoeker. En zeker als je een kleine portemonnee hebt.
De maatregelen op het gebied van integratie, asielzoekers en vluchtelingen rieken naar ongelijkheid.
En toch durft het CDA dit akkoord 'een zegen voor de stad' te noemen.
Voorzitter, Utrecht ís een sociale stad, en ik ben blij dat onze bewoners een progressief, sociaal en groen college hebben gekozen.
GroenLinks zal zich blijven inspannen om te zorgen dat Utrecht, ook met de landelijke politieke klimaatsverandering, een sociale en warme stad blijft, waarin iedereen welkom is en zich veilig voelt.
Dat is ónze interpretatie van Vrijheid en verantwoordelijkheid!
Wij blijven ons inzetten voor een stad die anticipeert op de toekomst van haar bewoners.
Een stad die durft te investeren in duurzaamheid en bruist van de culturele activiteiten.
Voorzitter! De begroting die vandaag voor ligt, is wat ons betreft de opmaat voor een sociale, tolerante en groene toekomst.
Dit college staat voor een enorme opgave. Zowel financieel als inhoudelijk.
Voorzitter! In mijn bijdrage richt ik me eerst op de financiën en dan op de belangrijkste uitdagingen voor onze stad: op gebied van sociaal, groen en verkeer.
Financieel gezonde stad
Voorzitter, de begroting voor 2011 is sluitend.
Het weerstandsvermogen dat gedaald was tot een historisch dieptepunt, wordt op peil gebracht.
De financiële buffer uit het collegeprogramma bleek heel nuttig om de eerste slag aan bezuinigingen van het Rijk op te vangen en zorgt ervoor dat zowel de juni- als de septembercirculaire ons financieel niet in de problemen brengt.
En het college is voortvarend aan de slag gegaan met het in gang zetten van de afgesproken bezuinigingen. Daarvoor onze complimenten.
Voorzitter, het nieuwe Rijksbeleid raakt de financiële positie van Utrecht op diverse fronten.
De komende vier jaar krijgt Utrecht te maken met een bezuiniging van dertig miljoen euro op het gemeentefonds.
Daarnaast komen er grotendeels vanaf 2012 forse bezuinigingen op de doeluitkeringen.
Allerlei investeringen op gebied van duurzaamheid, krachtwijken en grote stedenbeleid lopen af.
GroenLinks wil graag voor de cie-behandeling inzicht in de bezuinigingen voor Utrecht, zowel wat betreft het gemeentefonds als wat betreft de doeluitkeringen.
Zodat we wat preciezer in beeld hebben welke maatregelen ons als stad treffen en wanneer. Graag krijgen we ook een beeld van de extra investeringen, zoals de ouderenzorg en veiligheid.
Voorzitter! Bij de college-onderhandelingen zijn GroenLinks, PvdA en D66 uitgegaan van een algemene bezuiniging op het gemeentefonds van 50 miljoen in 8 jaar tijd.
Met dank aan de vorige wethouder financiën die ons dat advies gaf!
Dat bleek een redelijk goede inschatting.
Voor komend jaar spelen we quitte, voor 2012-2014 loopt het tekort op tot ca. 3 miljoen.
Op een begroting van 1,3 miljard is dat een haalbare opdracht, zou ik zeggen.
Wat GroenLinks betreft zit het college financieel op de goede weg.
Maar we zijn er nog niet.
Er zijn forse stappen gezet om in kaart te brengen waar de bezuinigingen in de gemeentelijke organisatie kunnen plaatsvinden, waar verdienmogelijkheden zijn in het stationsgebied, Leidsche Rijn en vastgoed. Driekwart van de keuzes voor de grondexploitaties wordt in deze begroting gemaakt.
Wat betreft de organisatievernieuwing moeten binnenkort scherpe keuzes worden gemaakt.
Natuurlijk had GroenLinks dat ook graag nu gedaan bij de begroting 2011.
Forse ingrepen moeten echter zorgvuldig worden voorbereid, zodat we weloverwogen beslissingen kunnen nemen, rekening houdend met de belangen van bijvoorbeeld het personeel.
Voorzitter! Ik loop de belangrijkste bezuinigingsopdrachten kort langs.
Organisatievernieuwing
Deze zomer is het college gestart met de externe doorlichting van de eigen organisatie.
De groei van het aantal medewerkers en extern ingehuurden én de hoeveelheid overhead en overbodige activiteiten moet drastisch worden teruggedrongen.
Met de focus op behoud en versteviging van kwaliteit!
Dat vraagt om lef en de bereidheid om knopen door te hakken.
Het wijkgericht werken als leidend principe te nemen.
En lef om echte allianties aan te gaan met bewoners en ondernemers.
Die cultuuromslag vergt een blijvende alerte houding, van alle onderdelen van de organisatie, van uitvoering tot college.
Wat GroenLinks betreft is het tempo en de urgentie er bij het college.
In de cie-behandeling gaf de wethouder klip en klaar aan dat er sinds het aantreden van het nieuwe college slechts 4 vacatures zijn vervuld, en de inhuur externen fors is beperkt.
Wij zijn benieuwd naar de eerste resultaten die we binnenkort te zien krijgen.
De precieze organisatie-voorstellen komen voor te liggen bij de voorjaarsnota.
Voor nu ontvangen wij graag een overzicht met de bezuinigingsmaatregelen die in 2011 getroffen worden om de ingeboekte structurele bezuinigingen op de organisatie te halen.
Optimaliseringsdoelstelling stationsgebied
De optimalisatiemogelijkheden voor het stationsgebied zijn in kaart gebracht.
En dat is goed nieuws.
Het stationsgebiedplan moet Utrecht Oost en West beter met elkaar verbinden,
de singel in ere herstellen, de leefbaarheid op het maaiveld verbeteren,
én groen en ruim van opzet zijn.
Wij staan achter de keuze om woningen in het gebied toe te voegen.
Mits de balans open ruimte, groen, leefbaarheid en compact bouwen goed gerealiseerd wordt. Dat biedt overigens ook kansen voor een autoluw gebied!
Ik vraag de wethouder om die gedachte uitdrukkelijk mee te nemen bij de uitwerking van de plannen.
Het stationsgebiedplan heeft een hoge ambitie en dat is mooi.
Maar wij vinden het een buitengewoon slecht idee om het groenste deel van de singel door te schuiven naar de toekomst zonder enige dekking!
Dat is ongeloofwaardig en in strijd met de uitgangspunten van dit college
Dat voorstel gaat wat ons betreft niet door.
Vastgoed
Wat vastgoed betreft zien wij graag spoedig een plan tegemoet met de mogelijkheden om de 12 miljoen te verwerven middelen te realiseren. Graag een reactie hierop van de wethouder vastgoed en financiën.
Voorzitter! Zoals ik al aangaf: financieel is het college op de goede weg.
De in gang gezette bezuinigingen zijn een hard gegeven en worden nu uitgewerkt.
Ze zijn nodig voor de organisatieverbetering, én nodig om de Rijksbezuinigingen op te kunnen vangen.
De sociale stad
Voorzitter! GroenLinks wil graag dat iedereen kan blijven meedoen, de Nederlandse taal leert en dat mensen niet onder de armoedegrens zakken. Dat vraagt - met de toekomstige kabinetsmaatregelen - om inventief beleid. Onderstaand doe ik een eerste voorzet.
1. Zorg voor banen in het groen, energiebesparing, huizenisolatie en de collectieve sector.
Daarmee sla je 3 vliegen in 1 klap: je gebruikt uitkeringsgelden voor het realiseren van banen, je investeert in milieu en welzijn én mensen participeren. Als we daar UW bedrijven bij inschakelen, werken we die tekorten ook weg. GroenLinks wacht in spanning het 1200 banenplan en het nieuwe participatiebeleid af.
2. Geef ruimte aan particulier initiatief en benut maatschappelijke organisaties en ondernemers!
We willen een veerkrachtige samenleving waarin mensen voor elkaar opkomen, zich bekommeren om elkaar en met elkaar activiteiten ondernemen.
Dat wordt ook steeds nodiger met het schraler worden van de voorzieningen en een grotere groep mensen die ervan gebruik moet maken..
Het vraagt om inventief beleid waarin maatschappelijk ondernemers, woningcorporaties, welzijn- en zorginstellingen, scholieren en studenten, kerken en vrijwilligers er met elkaar aan bijdragen dat onze sociale voorzieningen op peil blijven.
Daarom is het belangrijk om structureel meer ruimte te creëren voor particulier initiatief en zelfbeheer. En positief te staan tegenover initiatieven als stichting Leergeld, kinderopvang in zelfbeheer, migrantenorganisaties en andere initiatieven die met een minimum aan coördinatie en professionals maximaal resultaat weten te halen.
Het vraagt van de wethouders welzijn en sociale zaken, onderwijs, economische zaken en wonen om met de maatschappelijke partners concrete afspraken te maken voor een veerkrachtige samenleving. Van het creëren van werkplekken en economie in de wijk, het leveren van maatschappelijke diensten op gebied van schuldhulpverlening en zorg, tot het benutten van de kennis en kunde van studenten en scholieren bij talentontwikkeling van mensen die de Nederlandse taal onvoldoende spreken. Graag een toezegging op dit gebied.
Het vraagt om een positieve houding ten aanzien van de buurthuizen die gesloten worden - zoals buurthuis De Tol. GroenLinks wil dat de gemeente ruimte schept binnen de reguliere welzijnsbegroting voor bewonersinitiatieven om een buurthuis in zelfbeheer te exploiteren. Graag een reactie hierop van de wethouder.
Voorzitter! Er valt heel veel te doen op sociaal gebied de komende jaren.
Daarover zullen we nog diep spreken in de cie.
Voor nu vraag ik nog aan de wethouder welzijn om voor de cie-behandeling aan te geven hoe de activiteiten van Stil en het Steunpunt ex-ama's, zoals vastgelegd in het college-akkoord, in 2011 worden geborgd. Juist met het nieuwe kabinetsbeleid, worden hun activiteiten nog belangrijker om een grote nieuwe groep dak- en thuislozen, toenemende mensenhandel en schrijnende situaties te voorkomen.
Cultuur: Onze cultuursector krijgt het zwaar te verduren. Behalve onevenredig zware bezuinigingen op de subsidies, speelt op zeer korte termijn de forse stijging van de BTW op kaartjes. Dat betekent of duurdere kaartjes of minder inkomsten. GroenLinks wil graag inzicht in de exacte gevolgen van deze korte termijn maatregel en hoe we die gaan opvangen.
Een groene en duurzame stad
Voorzitter! De ambitie om van Utrecht in 2030 een klimaatneurale stad te maken staat voor GroenLinks als een paal boven water.
Nieuw kabinet of niet, de opwarming van de aarde gaat gewoon door, en vraagt om een actieve houding en gedragsaanpassing.
Wij zijn erg benieuwd hoe het college invulling geeft aan de afspraak om te investeren in CO2-reductie, duurzame energieopwekking en energiebesparing.
Investeren in duurzaamheid leidt tot economische versterking, bevordering van werkgelegenheid en minder uitstoot van CO2.
Wat GroenLinks betreft is het duurzaamheidsfonds dus ook een noodzakelijke investering in de toekomst.
Gelukkig krijgen we de eerste uitwerking van de plannen volgende week!
Voorzitter! GroenLinks is blij met de keuze en voorstellen van het college om structureel meer in groen te investeren, zodat groenarme wijken groener worden, en de stad ook in 2030 toegerust is op de groei van de bevolking.
Verder zijn we buitengewoon tevreden dat het college voorstelt om meer geld te reserveren voor groenonderhoud.
Graag ontvangen wij nog wel bericht hoe het college invulling geeft aan de functie van de milieupunten.
OV en fietsstad
Naast de ambitie klimaatneutraal te worden wil dit college van Utrecht dé OV- en fietsstad van Nederland maken; een fikse klus.
Hiervoor worden komend jaar belangrijke stappen gezet.
Er wordt een regionaal MIRT-onderzoek opgestart naar structurele verbetering van het Openbaar Vervoer. Het Rijk doet aan dat onderzoek mee en dat is goed nieuws.
Want het is een noodzakelijke stap om de financiering door het Rijk van deze ambities dichterbij te brengen.
Om vaart te maken met het verbeteren van de hoofdfietsroutes wordt het komend jaar 8 miljoen uitgetrokken. GroenLinks is hier heel blij mee.
De wethouder heeft bij de voorjaarsnota toegezegd dat er een overzicht zou komen van de stand van zaken en planning van de grote verkeersprojecten in Utrecht.
Graag horen we van de wethouder of we een dergelijk overzicht vóór de commissiebehandeling kunnen ontvangen.
Een ander verkeersproject dat binnenkort (letterlijk) op de agenda staat is de planstudie ring Utrecht.
Ik wil bij deze algemene beschouwingen niet te veel vooruitlopen op die discussie, maar ik wil al wel aangeven dat voor GroenLinks de leefbaarheid van de wijken langs de snelwegen voorop staat bij de beoordeling van deze studie.
Wat dat betreft is het natuurlijk uitermate jammer dat de meest effectieve maatregel tegen files - de kilometerheffing - niet door het Rijk wordt ingevoerd,
Wij dringen er bij de wethouder op aan om in de regio en bijvoorbeeld ism Amsterdam te bekijken hoe andere vormen van beprijzing kunnen worden ingevoerd.
Tevens blijft het nodig - zeker met dit nieuwe regeerakkoord - om werk te maken van het verbeteren van de luchtkwaliteit en het beperken van de geluidsoverlast.
Utrecht woonstad
Dit college heeft de ambitie om te komen tot een open bestuurscultuur.
Wat dat betreft mag het hoofdstuk wonen nog wel wat worden aangepast.
Zo lezen we 'Waar nodig vervangen we - in samenwerking met corporaties en ontwikkelaars - woningen door nieuwbouw . en knappen we winkel- en voorzieningencentra op.'.
GroenLinks neemt aan dat het een vergissing is dat bewoners en bewonersorganisaties hier niet genoemd worden!
De afspraak is om bewoners actief te betrekken bij de herziening van de DUO-afspraken, en prestatieafspraken.
Graag zien wij ook dat duurzaamheid - zoals afgesproken - een expliciet onderdeel wordt van de prestatieafspraken, en niet vrijblijvend, maar concreet.
Tot slot vragen wij ons af hoe het eigenlijk staat met de plannen voor De Gagel en Kanaleneiland-Noord.
We hebben prachtige afspraken gemaakt over De Gagel om het plan van bewoners naast het plan van de gemeente met de woningbouwcorporaties gelijkwaardig te bespreken.
De woonwensen van bewoners moeten het uitgangspunt zijn.
Misschien ben ik wat ongeduldig, maar ik vroeg me af wanneer en hoe dit gaat plaatsvinden.
Voorzitter! De gure wind in het land, treft onze stad hard.
GroenLinks zal er keihard aan werken om te zorgen dat onze ambitie: 'een financieel gezonde stad, sociaal én groen, in samenwerking met bewoners' fier overeind blijft. En álle inwoners zich welkom en veilig voelen.
---- --